بر اساس آخرین بررسی مركز Forbes
روزنامه ایران -- نویسنده: میثم لطفی
اصطلاح «شهر هوشمند» اندکی مبهم به نظر می رسد. برخی افراد از آن به عنوان شهری یاد می کنند که از ارتباطات و فناوری اطلاعات بهره می برد تا خدمات عمومی را در اختیار شهروندان بگذارد و بعضی افراد دیگر بر این باورند که شهرهای هوشمند فناوری اطلاعات و هرآنچه مربوط به آن می شود را مورد استفاده قرار می دهند تا هوشمندترین و کارآمدترین منابع را مورد استفاده قرار دهند و در نتیجه بتوانند هزینه استفاده از انرژی را به حداقل برسانند، نحوه ارائه خدمات را بهبود بخشند، کیفیت زندگی را ارتقا دهند و میزان آسیب رسانی به محیط زیست را به میزان قابل ملاحظه پایین بیاورند و البته تمام این اتفاقات را در سایه استفاده از نوآوری ها و به حداقل رساندن مصرف سوخت های کربنی محقق سازند. فارغ از اینکه شهر هوشمند چه تعریفی دارد و کدام یک از تعاریف یاد شده بیشتر به کار می روند، مرکز تحقیقاتی Forbes در آخرین بررسی خود فهرست هوشمندترین شهرهای جهان را به ترتیب زیر منتشر کرده است.
1- شهر هوشمند وین
انتخاب وین به عنوان هوشمندترین شهر جهان اندکی غیرقابل باور به نظر می رسد، زیرا نام این شهر معمولاً در فهرست هوشمندترین شهرها به چشم نمی خورد. با وجود این وین تنها شهر جهان محسوب می شود که در تمام معیارهای در نظر گرفته شده امتیاز کامل را کسب کرده است: شهر نوآورانه، بهره مندی کامل از فناوری های سبز، بالابودن کیفیت زندگی و ارائه خدمات دولت الکترونیک. وین در فهرست شهرهای هوشمند جهان بسیار متمایز خودنمایی می کند و فرمانداری آن طرح هایی در دست دارد که پیش بینی شده است با اجرای آنها موقعیت وین به عنوان هوشمندترین شهر جهان تا سال 2050 میلادی حفظ شود. از جمله این طرح ها می توان به موارد زیر اشاره کرد: Smart Energy Vision 2050، Roadmap 2020 و Action Plan 2012-2015 . مدیران و برنامه ریزان شهر هوشمند وین مذاکرات گسترده ای را با سهامداران و صاحبان صنایع بزرگ آغاز کرده اند تا از این طریق بتوانند نسل جدید ساختمان های هوشمند با درصد آلایندگی صفر را بسازند، سیستم حمل ونقل عمومی را هوشمند کنند و آخرین فناوری های اروپا برای شهرهای هوشمند را به کار گیرند.
2- شهر هوشمند تورنتو
تورنتو بالاترین امتیاز شهرهای هوشمند در امریکای شمالی را از آن خود کرده است. همچنین در فهرست بهترین شهرهای جهان بالاترین امتیازها را کسب کرده است و به واسطه سرعت توسعه در زمینه های مختلف فناوری شهرت جهانی دارد. شرکت IBM به تازگی مرکزی در این شهر تاسیس کرده است که با نام Business Analytics Solutions شناخته می شود و در آن مهم ترین راهکارها برای توسعه شهر مجازی و رفع موانع مورد بررسی قرار می گیرد. نام تورنتو همچنین در فهرست کلانشهرهای Clinton 40 نیز دیده می شود و به عبارت دیگر می توان گفت وابستگی اقتصاد آن به کربن و سوخت های فسیلی بسیار اندک است. بخش خصوصی نیز در ساخت تورنتوی مجازی بسیار فعالیت کرده است و به کمک آن مرکز راهبردی Smart Commute Toronto راه اندازی شده است تا امکان دسترسی ساکنان شهرها و روستاها به خدمات عمومی به یک اندازه فراهم شود. شهر هوشمند تورنتو به گونه ای راه اندازی شده است که دولت 100 درصد خدمات خود را مبتنی بر آن ارائه می دهد.
3- شهر هوشمند پاریس
از لحاظ معماری پایدار برای شهرهای هوشمند، پاریس بالاترین امتیاز را در اروپا دارد. پاریس در زمینه های مختلف امتیاز بالایی کسب کرده است که از جمله می توان به سومین شهر جهان در زمینه به کارگیری نوآوری های فناورانه، نخستین شهر سبز اروپا و یازدهمین شهر جهان در زمینه ارائه خدمات دولت الکترونیک اشاره کرد. پاریس این روزها به واسطه ارائه خدمات گسترده ورزش مبتنی بر شهر اجتماعی شهرت جهانی پیدا کرده است و البته ماه گذشته شهردار پاریس طرحی با نام Autolib ارائه کرد که به موجب آن ساکنان شهر مجازی می توانند از خدمات ورزشی در دنیای واقعی بهره مند شوند. در این طرح 250 ایستگاه اجاره انواع تجهیزات ورزشی از جمله دوچرخه راه اندازی شده است که شهروندان به واسطه هویت مجازی خود در شهر هوشمند از خدمات آن بهره مند می شوند.
4- نیویورک
نیویورک توانسته است امتیاز بیشتری نسبت به دیگر شهرهای هوشمند کسب کند و البته در فهرست بالاترین کیفیت زندگی در بین شهرهای جهان رتبه 47 را در اختیار دارد. فرمانداری نیویورک در سال 2009 میلادی فعالیت مشترکی را با شرکت IBM آغاز کرد و به موجب آن مرکز راهکارهای Business Analytics Solution برای ارائه خدمات جامع شهر هوشمند را در اختیار گرفت. این مرکز به منظور پاسخگویی به نیازهای پیچیده و روزافزون شهروندان مبتنی بر محیط مجازی راه اندازی شد و فرمانداری نیویورک به واسطه آن توانست تمام خدمات دولتی و عمومی خود را بر پایه آن در اختیار شهروندان بگذارد.
بجز شهروندان، تمام مراکز دولتی و خصوصی در نیویورک مجازی می توانند فعالیت های تجاری و بازرگانی خود را انجام دهند و البته عموم مردم می توانند خدمات آن را در همین محیط در اختیار بگیرند. این اتفاق باعث شده است میزان بازدهی مالیات به سیستم دولتی افزایش قابل ملاحظه یابد و فرمانداری نیویورک پیش بینی کرده است طی 5 سال آینده از این طریق 100 میلیون دلار بر درآمدهای خود بیفزاید.
5- لندن
پایتخت انگلیس در زمینه های مختلف برای ارائه خدمات گسترده مجازی بسیار امتیاز مناسبی دارد. شهر لندن به واسطه طراحی سیستم های پایدار در جهت بهره مندی از نوآوری های فناورانه شهرتی فراوان کسب کرده است و البته ساماندهی سیستم حمل ونقل عمومی به واسطه خدمات شهر مجازی نیز توانسته است بر اعتبار آن بیفزاید.
قرار است بزودی در کالج سلطنتی لندن مرکز شهرهای هوشمند اروپا تاسیس شود و این مرکز بتواند خدمت رسانی در حوزه دولت، حمل ونقل، بازرگانی، دانشگاهی و داده های شهروندی را گسترده تر کند و البته این اتفاقات با امید به بهره مندی هرچه بیشتر از نوآوری ها و کارایی هرچه بیشتر بخش های مختلف جامعه صورت می گیرد. شهرداری لندن همچنین به تازگی اعلام کرد همکاری های گسترده ای را با شرکت O2 آغاز کرده است تا به موجب آن بزرگترین شبکه خدمات اینترنت رایگان Wi-Fi در اروپا را راه اندازی کند.
6- توکیو
توکیو در فهرست شهرهای هوشمند بزرگ جهان نخستین شهر آسیایی محسوب می شود و در فهرست نوآورانه ترین شهرهای جهان رتبه 22 و دیجیتالی ترین شهرهای جهان رتبه 15 را از آن خود کرده است. شهرداری توکیو سال گذشته از طرح جدیدی پرده برداشت که به موجب آن یک شهر هوشمند برای مناطق حومه و دورافتاده راه اندازی شد. شهرداری این مرکز مجازی را با همکاری پاناسونیک، Tokyo Gas و دیگر شرکت های بزرگ راه اندازی کرد تا مردم دورافتاده ترین مناطق هم به واسطه آن بتوانند از خدمات دولتی با کیفیتی که شهرنشینان در اختیار می گیرند، بهره مند شوند. شهر هوشمند توکیو در کنار شهر هوشمند ویژه مخصوص مناطق دورافتاده علاوه بر ارائه خدمات الکترونیک و مجازی طرح های دیگری را در دست دارد که از جمله آن می توان به نصب پنل های خورشیدی در خانه ها، بهره مندی از باتری های هوشمند برای تامین انرژی منازل، ابزارهای کاهش مصرف انرژی در خانه ها و استفاده عمومی از لوازم خانگی هوشمند و شبکه ای اشاره کرد. توکیو همچنین تمرکز فراوان بر راهکارهای تلفن همراه هوشمند دارد و سرمایه گذاری های فراوانی در این زمینه انجام داده است.
7- برلین
برلین نیز در این زمینه بسیار مورد توجه قرار می گیرد و کارشناسان آن را چهاردهمین شهر نوآورانه جهان، هشتمین شهر سبز اروپا و هفدهمین شهر در زمینه بالابودن کیفیت زندگی می دانند. برلین با همکاری شرکت های Vattenfall، BMW و غیره طرح گسترش استفاده از خودروهای هوشمند با درصد آلایندگی صفر را مورد بررسی قرار می دهد و البته توانسته است در شهر هوشمند خود همه ساکنان برلین واقعی را عضو کند. این شهر همچنین منبع مجازی تامین انرژی برای تردد خودروهای برقی نیز راه اندازی کرده است و می کوشد تا سال 2020 همه خدمات خود را به صورت کاملاً الکترونیک به مردم ارائه دهد.
8- کپنهاگ
این شهر در منطقه اسکاندیناوی بالاترین کیفیت زندگی را در اختیار دارد و عنوان سبزترین شهر در اروپا را نیز به خود اختصاص داده است. شرکت زیمنس متولی راه اندازی شهر هوشمند کپنهاگ محسوب می شود و با همکاری های این شرکت شهرداری کپنهاگ سال گذشته موفق شد عنوان انعطاف پذیرترین شرایط زندگی برای شهروندان را در جهان به دست آورد.
دلیل کسب این عنوان بسیار ساده است. زیرا کپنهاگ ساختار پایدار برای بهره مندی دائمی از نوآوری های فناورانه را در اختیار گرفته است و بر مبنای ارائه خدمات خود مبتنی بر شهر هوشمند، پیش بینی کرده است تا سال 2025 میلادی 40 درصد مردم با استفاده از دوچرخه رفت وآمدهای روزانه خود را انجام دهند و به عبارت دیگر میزان تولید دی اکسیدکربن توسط آنها صفر شود. «فرانک جِنسِن» شهردار کپنهاگ در آخرین سخنرانی خود اعلام کرد که راز موفقیت آنها در توسعه شهر هوشمند است.
9- هنگ کنگ
این منطقه نیز در زمینه های مختلف موفقیت های فراوانی را رقم زده است که از جمله آنها می توان به سومین شهر جهان برای ارائه خدمات گسترده دولت الکترونیک اشاره کرد. در زمینه کیفیت زندگی هنگ کنگ رتبه 70 جهانی را دارا است و با وجود این راه اندازی مدل هوشمند شهر مبتنی بر فضای مجازی توانسته است میزان رضایت مردم را تا اندازه زیادی افزایش دهد. هم اکنون تمام فرودگاه های هنگ کنگ به سیستم RFID مجهز شده اند، چرخه کشاورزی در آن به صورت کاملاً هوشمند انجام می شود، تمامی شهروندان یک کارت شناسایی هوشمند دارند، برای همه هنگ کنگی ها هویت مجازی تعریف شده است و همه خدمات عمومی از جمله حمل ونقل، کتابخانه ها، سرویس های دولتی، خریدهای روزانه و حتی مکان های پارک خودرو مبتنی بر شهر مجازی ارائه می شود.
10- بارسلونا
از زمانی که شهر هوشمند بارسلونا بر کاهش مصرف کربن و پایین آوردن میزان آلایندگی شهری تمرکز کرد، توانست وارد 10 شهر هوشمند برتر جهان شود. بارسلونا این روزها تمرکز فراوانی بر استفاده از پنل های خورشیدی دارد و شهروندان با حداقل هزینه می توانند از آن در خانه های خود بهره مند شوند. در این شهر طرحی که با نام LIVE EV ارائه شده است به موجب آن هرآنچه در بارسلونای حقیقی وجود دارد، در مدل هوشمند شهر مبتنی بر فضای مجازی در اختیار شهروندان قرار می گیرد و برای ارائه خدمات بهتر در آن همکاری های گسترده ای با شرکت های بزرگ و اتحادیه اروپا انجام شده است. باید توجه داشت دیگر شهرهای بزرگ جهان از جمله آمستردام، ملبورن، سیاتل، سائوپائولو، استکهلم، ونکوور و... نیز خدمات هوشمند گسترده ای در اختیار خود می گذارند و پیش بینی شده است سال آتی میزان سرمایه گذاری در شهرهای هوشمند به بیش از 40 میلیارد دلار برسد.