هوش‌های چندگانه: هوش موسیقایی
هاوارد گاردنر در تئوری هوش‌های چندگانه خود، به هوش موسیقایی پرداخته است به نظر او هوش موسیقایی، توانایی ذاتی برخی از انسانها در درک الگوهای شنیداری، آهنگ‌ها و صداها است. به نظر گاردنر افرادی که دارای هوش موسیقایی بالا هستند، بیشتر از سایرین، توانایی تشخیص صداها و اوزان آهنگین را دارند. شخصیت‌های برجسته‌ای چون بتهوون، موتسارت، روح‌الله خالقی و دیگر چهره‌های بارز موسیقی جهان، از جمله افرادی هستند که از هوش موسیقایی بسیار بالایی برخوردار بوده‌اند. این افراد نه تنها قادر به درک و تشخیص آهنگ‌ها و صداها بوده‌اند بلکه قابلیت بالایی هم در تولید موسیقی و آهنگسازی داشته‌اند.
ذهن این افراد بیش از هر چیز با موسیقی هماهنگ شده است. البته برای آنکه هوش موسیقایی داشته باشید نیازی نیست که حتما یک آهنگ‌ساز، خواننده یا نوازنده مطرحی باشید، بلکه حتی انسان‌های عادی که شاید هرگز کاری با موسیقی نداشته باشند، نیز ممکن است دارای هوش موسیقایی بالایی باشند. این افراد کسانی هستند که قدرت شنوایی بالایی دارند، مطالب را به صورت آهنگین در ذهن خود می‌سپارند و برای به یادآوری به لحن و وزن آهنگین کلمات یا خاطرات به طور ناخودآگاه در ذهن خود رجوع می‌کنند.
هوش موسیقایی و سبک یادگیری
افرادی که هوش موسیقایی بالایی دارند، از این توانایی خود در یادگیری استفاده می‌کنند. این افراد به صداها، لحن و آهنگ کلام توجه می‌کنند. کلمات را با آهنگ بیان‌شدن‌شان به خاطر می‌سپارند، به الگوهای تکرار شونده دقت می‌کنند و به سرعت این الگوها را کشف و ضبط می‌کنند. تفکر در افراد دارای هوش موسیقایی، نیز آهنگین و مبتنی بر الگوها و به اصطلاح اهالی موسیقی بر پایه "میزان" ها است.
خصوصیات افراد دارای هوش موسیقایی بالا:
- به دنبال کشف الگوها در محیط اطراف خود هستند.
- جذب صداها و آهنگ‌ها می‌شوند.
- به سادگی کلمات، تلفظ و لهجه زبان‌های خارجی را به خاطر می‌سپارند.
- از رقص و آواز لذت می‌برند.
- برای یادگرفتن، مطالب را به الگوهای آهنگین تبدیل می‌کنند.
- ریتم و ضرباهنگ را به خوبی تشخیص می‌دهند.
- به سادگی می‌توانند نواختن سازهای موسیقی را بیاموزند.
- به موسیقی بسیار علاقمندند.
- به سادگی می‌توانند آهنگ‌ها و ترانه‌ها را به خاطر سپارند.
- توانایی زیادی در درک و تشخیص ساختار موسیقی، نت‌ها، آهنگ و ضرباهنگ (ریتم) دارند.
- به سادگی می‌توانند صداهای مختلف را در بین انبوه صداها تشخیص دهند (صدای یک ساز خاص را در اجرای یک سمفونی به سادگی تمیز می‌دهند).
راهکارهای آموزشی برای پروش هوش موسیقایی:
یک آموزش موفق، آموزشی است که سبک‌های مختلف یادگیری را بپذیرد و آنها را تقویت نماید به این وسیله آموزگار می‌تواند مطمئن شود مطلب درسی که قصد آموزشش را دارد، توسط همه دانش‌آموزان با سبک‌های یادگیری مختلف، درک و فراگرفته می‌شود. برای تقویت هوش موسیقایی در کلاس درس می‌توان از این راهکارها استفاده کرد:
- از آهنگ و موسیقی در پس زمینه تدریس خود استفاده کنید.
- از دانش‌آموزان بخواهید برای بیان مطالب درسی از موسیقی و آواز استفاده کنند.
- یک جُنگ یا فستیوال هنری در کلاس یا مدرسه برگزار کنید و دانش‌آموزان را برای نواختن و استفاده از موسیقی تشویق کنید.
- برای مطالبی که نیازمند به خاطر سپردن هستند، از لحن آهنگین استفاده کنید.
- اجازه بدهید دانش‌آموزان برای به خاطر سپردن، مطالب درسی را زمزمه کنند. (نخواهید که کلاس همیشه ساکت باشد)
- درس را روخوانی کنید بلند خوانی از متن کتاب به دانش آموزان کمک می کند از راه شنیدن بیاموزند.