«جعفر نیوشا» معلم هندسه میرزاخانی در گفت‌و‌گو با «شهروند» از دوران دبیرستان او می‌گوید...
«جعفر نیوشا»، معلم باسابقه دروس ریاضیات و هندسه در مدارس مختلف تهران، چندین سال معلم «مریم میرزاخانی» بوده است. او نام مریم را هیچ‌گاه فراموش نکرده و در این سال‌ها همواره پیگیر کارهای تازه میرزاخانی بوده است. نیوشا در گفت‌و‌گو با «شهروند» از دوران دانش‌آموزی نخستین برنده زن جایزه فیلدز در دنیا سخن می‌گوید.
آقای نیوشا، شما در چه سالی و کدام مدرسه معلم خانم میرزاخانی بودید؟
سال‌های ۷۲ تا ۷۴ من معلم هندسه ایشان در مدرسه فرزانگان تهران بودم؛ فرزانگان یکی از دبیرستان‌های سمپاد است که همیشه دانش‌آموزان بااستعداد و توانمندی در آن درس می‌خواندند، ولی فکر کنم موفق‌ترین و مشهورترین دانش‌آموز این مدرسه همین خانم میرزاخانی است.
وضع درسی خانم میرزاخانی نسبت به دیگر نخبه‌هایی که شما در این مدارس دیدید، متفاوت بود؟
شاگرد خوب همیشه برای معلم به چشم می‌آید و در حافظه معلم جا باز می‌کند. خانم میرزاخانی به همراه دختر بااستعداد دیگری به اسم «رویا بهشتی» پشت یک میز می‌نشستند و با هم کار می‌کردند. هر دو به المپیاد هم رفتند و هر دو مدال گرفتند. خانم بهشتی مدال نقره گرفت که الان در ام‌آی‌تی مشغول است و میرزاخانی هم که دو‌سال پیا‌پی مدال طلای المپیاد ریاضی را گرفت. میرزاخانی بااستعداد و متواضع بود ولی شاید آن موقع فکر نمی‌کردیم به چنین جایگاهی در علم دست پیدا کند. بله، استعدادشان معلوم بود و معلم‌‌های دیگر هم این استعداد را می‌دیدند که حالا بعدش وارد المپیاد شدند.
شما معلم هندسه خانم میرزاخانی بودید که به نظر می‌آید کارهای بعدی او هم در همین زمینه هندسه بوده است.
بله، من معلم هندسه ایشان بودم و ایشان در همین زمینه ادامه دادند. من کتابی درباره هندسه دوم نظری منتشر کردم و در جواب یک مسأله نوشتم که خانم میرزاخانی جواب این مسأله را به این شیوه تازه مطرح کرده است. ابتکارات میرزاخانی در زمینه هندسه به مدارس هم می‌رسد.
به نظر شما که چندین سال معلم میرزاخانی بودید، چه عواملی باعث شده که به چنین جایگاهی برسد؟
ما در مدرسه فرزانگان و دیگر مدارس سمپاد، شاگردان خوب زیادی داشتیم ولی میرزاخانی هم از نظر شخصیت و هم سواد متفاوت بود. میرزاخانی جای دیگری داشت همیشه.
شما و دیگر معلمان فکر می‌کرید که میرزاخانی نخستین زن تاریخ باشد که جایزه فیلدز بگیرد یا تا این اندازه در ریاضیات صاحب‌نام شود؟
موفقیت به این شدت را شاید من نمی‌توانستم فکر می‌کنم، ولی وقتی از امتحان ۴۲ نمره‌ای، نمره ۴۲ می‌گیرد و دو‌سال پشت سر هم مدال طلای المپیاد را به دست می‌آورد، تأثیرگذاری‌اش بر علم جهان دور از ذهن نبود؛ اولی در هنگ‌کنگ حدود ۴۰ گرفته بود و دومی در کانادا که نمره کامل گرفت و در هر دو المپیاد هم مدال طلا.
شما با خانم میرزاخانی پس از دوران مدرسه هم ارتباط داشتید؟
ارتباط خاصی نداشتم ولی خودم چون علاقه‌مند به کار ایشان بودم، احوال ایشان را دنبال می‌کردم. وقتی رفتند دانشگاه، ارتباط من قطع شد تا این‌که رفتند آمریکا.
انتشار خبر بیماری میرزاخانی و پس از آن، خبر درگذشتش، شوک عجیبی را به جامعه وارد کرد. شما از بیماری او اطلاع داشتید؟
من شنیده بودم که سرطان دارد ولی نمی‌دانستم که معضل به این شدت است. در این یکی، دو هفته آخر اعلام شد که وضع وخیمی دارد. این اتفاقی که افتاد کاملا غیرمنتظره بود نه‌تنها برای من بلکه برای همه مردم. امروز دوستان به من تلفن کردند و گفتند که چنین اتفاقی افتاده، من باور نکردم، بعد در تلگرام دیدم که پیام‌هایی می‌آید و بعد دخترم زنگ زد و تأیید کرد. اول باور نکردم ولی درنهایت تأیید شد هرچند که هنوز برای من و دیگر همکاران باورنکردنی است.