در این مراسم که با حضور رئیس دانشگاه و رئیس دانشکده ریاضی و جمعی از استادان و همدوره‌ای‌‌های مریم میرزاخانی برگزار شد، دکتر بیژن ظهوری زنگنه از استادان دانشکده ریاضی دانشگاه صنعتی شریف ضمن اعلام خبر ارتقای رتبه انجمن ریاضی ایران در سطح دنیا افزود: پس ازاعطای مدال فیلدز به این محقق ایرانی انجمن ریاضی ایران در رتبه‌بندی پنجگانه جهانی با یک رتبه ارتقا از رتبه سوم به چهارم رسید.
به این ترتیب با ارتقای رتبه انجمن از این پس تعداد اعضای انجمن نیز افزایش پیدا می‌کند. کشورهای روسیه، آمریکا، فرانسه، آلمان، ژاپن و چین در رتبه پنجم قرار دارند و این در حالی است که از این پس کشور ما در کنار کشورهای دیگر از جمله استرالیا و سوئیس در رتبه چهارم قرار می‌گیرد.
ظهوری‌زنگنه با بیان این که نخستین شکوفه‌های ریاضی جدید در کشور ما از دوره دارالفنون آغاز می‌شود، گفت: آن زمان ما ایرانی‌ها از ریاضی مدرن چیز زیادی نمی‌دانستیم تا این که چند معلم خارجی به ایران آمدند که به زبان خودشان مباحث ریاضی را تدریس می‌کردند. یک مترجم معمولی این مباحث را برای دانش‌آموزان ترجمه می‌کرد.
سال‌ها طول کشید تا از بین آنها افرادی مانند نجم‌الدوله توانستند در این رشته تجربه لازم را کسب کرده و به‌عنوان معلم ریاضی فعالیت خود را آغاز کنند. نجم‌الدوله کتاب‌های متنوعی به زبان فارسی برای خرد و کلان نوشته بود و می‌توان او را از بنیانگذاران آموزش ریاضی جدید در ایران دانست. نظام‌الدین غفاری از جمله افرادی است که در حوزه ریاضی در خارج از کشور تحصیل کرده بود. او نخستین ایرانی است که مقاله‌اش در مجلات خارجی چاپ شد.
وی در ادامه با توجه به سیر پیشرفت و توسعه ریاضی در ایران افزود: نخستین هدف مطرح در حوزه ریاضی در دانشگاه‌های ایران به تربیت معلم محدود می‌شد. اساسا در آن زمان کارهای تحقیقاتی از برنامه‌های ما نبوده است. شکوفایی ریاضی براساس برنامه‌های مدرن و انجام کارهای تحقیقاتی در زمینه ریاضی در دانشگاه شیراز به اوج رسید.
دانشگاه صنعتی شریف سال 1350 نخستین دوره کارشناسی ارشد ریاضی را در کشور راه‌اندازی کرد. چون آن زمان در کشور دوره دکتری نداشتیم انجام کارهای تحقیقاتی در کشور نهادینه نشده بود و تحقیق بیشتر جنبه سرگرمی برای استادن را داشت.
بعد از انقلاب دوره‌‌های دکتری در دانشگاه‌های کشور راه‌اندازی شد. پس از آن از نظر کمی در کارهای تحقیقاتی رشد خوبی را تجربه کردیم اما بتدریج چاپ مقاله به هدف تبدیل شد و کارهای تحقیقاتی که می‌توانست از نظر کیفی مهم باشد به دست فراموشی سپرده شده است. بنابراین می‌توان گفت در زمینه ریاضی در مقطع کارشناسی در مقایسه با دیگر کشورها شکاف عمیقی بین ما و آنچه در دنیا می‌گذرد، وجود ندارد. بخصوص این که در دانشگاه صنعتی شریف دانشجویانی که در زمینه ریاضی قوی یا از المپیادی‌ها هستند به انتخاب خودشان این رشته را برای ادامه تحصیل انتخاب کرده‌اند.
استاد دانشکده ریاضی دانشگاه صنعتی شریف ضمن تاکید بر ضرورت انجام تحقیقات واقعی در این حوزه گفت: بیشترین شکاف بین علم ریاضی ایران و دنیا در مقاطع بالاتر از کارشناسی ارشد دیده می‌شود.
معیار واقعی محک زدن علم ریاضی در کشور کنگره بین‌المللی ریاضی است و بر این اساس باید دیدگاه‌‌ها و زمینه‌هایی که در کنگره بین‌المللی ریاضی مطرح است را مورد توجه قرار دهیم.
ریاضیدانان ایرانی در جایگاه جهانی رتبه خوبی دارند و این نشان می‌دهد در کشور ما یک بدنه قوی از ریاضیات وجود دارد و ما می‌توانیم به این سمت و سو پیش رویم که افتخارات بیشتری را در سطح دنیا از آن خود سازیم. موفقیت پروفسور مریم میرزاخانی نشانه خوبی است که می‌تواند مسیر حرکت ما را برای رسیدن به این هدف تعیین کند.
شبه علم پیامد سیاستگذاری‌‌های غیرواقعی است
ریاضیات دانش پایه است و در همه حوزههای مهندسی و حتی دیگر علوم ضرورت استفاده از دانش ریاضی بخوبی احساس می‌شود. به گفته دکتر رضا روستاآزاد، رئیس دانشگاه صنعتی شریف، وقتی تاریخ علمی کشور را ورق می‌زنیم، می‌بینیم که در بعضی دوره‌‌ها در زمینه ریاضیات خوش درخشیده‌ایم و نقش دانشمندان برجسته کشور در رسیدن به این موفقیت‌‌ها بی‌بدیل بوده است. موفقیت امروز مریم میرزاخانی و دریافت مدال فیلدز از سوی یک بانوی ایرانی به این معنی است می‌توانیم فراتر از چشم‌انداز بیست ساله، افق‌‌های دورتری را نیز در نظر بگیریم.
وی ضمن ضرورت بهره مندی از یک نقشه راهبردی برای حرکت در مسیر توسعه علمی‌کشور گفت: متاسفانه در دوره‌‌های قبلی در ساختار آموزش عالی برنامه مشخصی برای حرکت در مسیر علم وجود نداشته است اما تدوین نقشه جامع علمی‌کشور توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی به این معنی است که از این پس دانشگاه‌‌ها می‌توانند براساس یک برنامه منظم و حساب شده حرکت کنند.
دکتر مرتضی فتوحی، رئیس دانشکده ریاضی دانشگاه صنعتی شریف در این نشست ضمن تاکید بر تاثیر مسیر کودکی و نوجوانی افراد در رسیدن به موفقیتهای امروز یادآور شد: نمی‌توان در کشور فقط به داشتن افراد باهوش و مستعد بسنده کرد بلکه باید مهم تر از آن به ایجاد مقدمات مناسب برای شکوفایی و بالندگی این افراد توجه داشت. اگر مقدمات لازم فراهم نباشد و سیاستگذاری‌‌ها در حوزههای علمی بدرستی انجام نشود محصول غیر واقعی ارائه می‌شود که پیامدهای آن به شکل شبه علم در سطح جامعه دیده خواهد شد.
به گفته فتوحی نبود نگاه عمیق پژوهشی موجب می‌شود افرادی به شکل غیرواقعی به‌عنوان دانشمند معرفی شوند که این محصول فرآیند شبه علم در سطح جامعه است. متاسفانه یکی از مشکلات جامعه علمی‌ما این است که نتوانسته یا نخواسته‌ایم به عوامل کیفی و واقعی بها دهیم و ناخودآگاه تحت تاثیر تبلیغات، شاهد ظهور پدیده‌‌های غیرواقعی هستیم.
وی با اشاره به ضرورت واگذاری ارزیابی پدیده‌‌های علمی‌به محیط‌‌های علمی‌تصریح می‌کند: اگر بخواهیم موفقیتهای دیگری مانند دریافت مدال فیلدز توسط پروفسور مریم میرزاخانی را تجربه کنیم باید به همه ابعاد آموزش از سالهای قبل از دانشگاه تا مقاطع بالاتر از کارشناسی را مورد توجه قرار دهیم.
ریاضی داستانی است که شخصیت‌های پیچیده‌ای دارد
پس از شنیدن خبر موفقیت پروفسور مریم میرزاخانی در کسب معتبرترین جایزه ریاضی جهان یعنی مدال فیلدز، تلاش کردیم هر طور شده گفت‌وگویی با این محقق ترتیب دهیم اما متاسفانه همان‌طور که در خبر منتشر شده در وب‌سایت رسمی دانشگاه استنفورد اعلام شده وی اکنون درخواست مصاحبه با هیچ رسانه‌ای را نمی‌پذیرد و مدیر رسانه‌ای دانشگاه برای رسیدگی به درخواست‌های مصاحبه با مریم میرزاخانی از سوی دانشگاه معرفی شده که هنوز پاسخی از درخواست مصاحبه ارسالی به ایشان دریافت نشده است. بنابراین تصمیم گرفتیم به ترجمه گزارش منتشر شده در سایت دانشگاه استنفورد و مصاحبه‌ای که سال 2008 در گزارش سالانه موسسه ریاضی Chennai به چاپ رسیده و بتازگی از سوی گاردین بازنشر شده، بسنده کنیم تا در اولین فرصت بتوانیم گفت‌وگوی اختصاصی جام‌جم با نخستین بانوی جهان را که موفق به دریافت جایزه بزرگ فیلدز شده را برای خوانندگان خود منتشر کنیم. جایزه فیلدز برای نخستین بار سال 1936 اهدا شد اما مدتی طول کشید تا این جایزه به‌طور منظم و هر چهار سال یک بار به ریاضیدانان برتر تعلق گیرد. مریم میرزاخانی نخستین زنی است که موفق به دریافت این جایزه شده؛ جایزه‌ای که از آن به عنوان نوبل ریاضی نام برده شده است. میرزاخانی پس از کسب این موفقیت در گفت‌وگوی اختصاصی با بخش رسانه‌ای دانشگاه استنفورد اظهار امیدواری کرده این موفقیت بتواند مشوق بزرگی برای ریاضیدانان و دانشمندان زن جوان باشد و معتقد است سالهای آینده زنان دیگری هم موفق می‌شوند چنین جوایز معتبر و ارزشمندی را در حوزههای مختلف علمی از آن خود سازند. این جایزه همزمان با برگزاری کنگره بین‌المللی ریاضی که در شهر سئول کره‌جنوبی برگزار شد از سوی انجمن بین‌المللی ریاضی به چهار برگزیده‌ای که در حوزه ریاضی دستاورد جدید را به ثبت رسانده بودند اعطا شد.
میرزاخانی دومین نماینده دانشگاه استنفورد است که پس از پائول کوهن (سال 1345) موفق به دریافت این جایزه شده و این افتخار را در کارنامه موفقیتهای علمی این دانشگاه به ثبت رسانده است. این جایزه تلاش‌های ارزشمند مریم میرزاخانی در زمینه هندسه و سیستم‌های دینامیک بخصوص درک تقارن سطوح منحنی مانند کره، اشیای هذلولی و اجسامی که ساختاری شبیه دونات دارد، است. گرچه زمینه اصلی تحقیقات انجام شده از سوی این محقق ریاضی عمدتا مباحث نظری را در برمی گیرد اما می‌تواند در حوزه فیزیک و تئوری‌های مطرح در زمینه کوانتوم هم کاربرد داشته باشد.
به نقل از گاردین، میرزاخانی آرزو داشته روزی نویسنده شود، اما از آنجا که در دوره دبیرستان به حل مسائل و معادلات ریاضی و اثبات قضایای ریاضی علاقه‌مند شد، تغییر عقیده داد. او بر این باور است ریاضی برخلاف آنچه به نظر می‌رسد بسیار جالب و سرگرم کننده است و می‌توان آن را به چیدن قطعات یک پازل در کنار هم یا قرار دادن شواهد موجود در مجاورت یکدیگر برای رسیدگی به یک پرونده جنایی تشبیه کرد. او از دوره نوجوانی با کسب مدال المپیاد بین‌المللی ریاضی در سالهای 1373 و 1374 در عرصه‌های بین‌المللی قدم گذاشت و سال 1378 پس از فارغ‌التحصیل شدن از مقطع کارشناسی دانشگاه صنعتی شریف، در دانشگاه هاروارد ادامه تحصیل داد.
برنده جایزه فیلدز، تحقیق و مطالعه پیرامون موضوعات چالشی در حوزه ریاضی را به گم شدن در یک جنگل بزرگ تشبیه می‌کند که برای پیدا کردن راه فرار باید از همه آموخته‌ها و اطلاعاتی که در ذهن‌دارید استفاده کنید.
این بانوی سی و هفت ساله، امروز به‌عنوان یک استاد برجسته ریاضی موفقیت بزرگی را به نام خود ثبت کرده است. او می‌گوید ریاضی در حقیقت شبیه به نوشتن یک رمان است. در این داستان شخصیت‌های مختلفی وجود دارند و شما نسبت به این شخصیت‌ها شناخت اولیه‌ای دارید، اما به موازات این که در مسیر پیشرفت داستان قدم برمی‌دارید متوجه می‌شوید این شخصیت‌ها نسبت به آنچه پیش از شروع داستان در ذهن داشته‌اید تغییر کرده‌اند. استادان این محقق جوان، جاه‌طلبی و اعتماد به نفسش در پیگیری دشوارترین مسائل ریاضی را ستودنی می‌دانند و این در حالی است که وقتی از او می‌پرسید در رسیدن به موفقیت در حل این مساله پیچیده ریاضی، چه سهمی داشته، سهمش را ناچیز می‌داند و این نشان‌دهنده تواضع و فروتنی اوست. ریاضیدانان از گذشته‌های دور به‌دنبال یافتن راهی عملی برای محاسبه حجم رمزهای جایگزین شکل‌های هندسی هذلولی بوده‌اند و مریم میرزاخانی موفق شده است با استفاده از محاسبه عمق حلقه‌های ترسیم شده روی سطوح هذلولی راه‌حلی برای این معمای دیرینه بیابد. او همواره در تلاش بوده راه‌حل مناسبی برای معمای ابعاد گوناگون شکل‌های غیرطبیعی هندسی بیابد.
شکل ظاهری نامنظم اشکال هذلولی برای ریاضیدانان به‌عنوان یک معمای جدی مطرح است که پروفسور مریم میرزاخانی توانسته با ابتکاری بزرگ و از طریق رسم یک سری از حلقه‌ها روی سطح این گروه از شکل‌های هندسی، حجم آنها را محاسبه کند. این همان کار بزرگی است که جایزه معتبر فیلدز را برای این بانوی ایرانی به ارمغان آورده است.