پیام مدیر کل یونسکو به همایش نکوداشت علامه عبدالعلی بیرجندی که در تاریخ 14 اردیبهشت 1391 در سالن علامه فرزان بیرجند برگزار گردید:
برای من مایه افتخار و خوشوقتی است که امروز به مناسبت جشن پانصدمین سال تولد دانشمند بزرگ ایرانی، نظام الدین عبدالعلی بن محمدبن حسین بیرجندی در محضر شما باشم. در حد توانم به عنوان نماینده یونسکو در جمهوری اسلامی ایران علاقمندم که درود و تبریکات مدیرکل محترم را به این رخداد ابلاغ کنم و تشکر یونسکو را به میزبانان آن اعلام نمایم.
کنفرانس عمومی یونسکو این مراسم سالگرد را در میان جشن های سالگرد سال 2013 و 2012 قرار داده است. بنابراین تمام جامعه یونسکو به منظور بزرگداشت ریاضیدان، منجم و فیزیکدان برجسته ایرانی در قرن شانزدهم میلادی علامه بیرجندی که در این شهر یعنی بیرجند زندگی می کرد به ما می پیوندند.
همانطور که همه ما می دانیم و اکنون به خوبی روشن شده است آثار و کتاب های علامه بیرجندی کمک شایانی به پیشرفت علم نجوم کرده است.
او، همراه دیگران، یک ستاره کشف کرد و یک تقویم تدوین نمود. در نجوم و فیزیک نجومی اسلامی بیرجندی بحث (علی القوش) را درباره گردش زمین ادامه داد. در تحلیل خودش از آنچه که ممکن بود در اثر حرکت زمین اتفاق بیفتد او فرضیه ای را شبیه نظریه چرخش دورانی گالیله مطرح کرد.
همچنین تالیفات و شروح علامه بیرجندی بر ریاضیات راهگشای بسیاری از دانشمندان جوان روزگار خودش و دوره های بعد بود. آثار مکتوب او بالغ بر 20 اثر است در شاخه های مختلف ریاضیات، نجوم، جغرافیا، مکانیک، تدوین تقویم، منطق، کشاورزی و علوم اسلامی که همگی در نوع خود منحصر به فردند.
بیرجندی در بسیاری از نقاط جهان از جمله افغانستان، هند، پاکستان، روسیه، قاره اروپا و آمریکا شناخته شده است و آثار علمی گوناگون او در این کشورها با دقت در کتابخانه‌های مهم نگهداری می‌شود و هنوز توسط دانشمندان مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد.
بیرجندی نه تنها به عنوان یک دانشمند فضل تقدم داشت بلکه از نظر شخصیتی، فردی متواضع و با تقوی بود و شهرت علمی و مذهبی او برکات زیادی را برای فرزندان و نوادگان او در طی قرن‌ها به ارمغان آورده است.
ما در عصری زندگی می‌کنیم که تغییرات سریع رخ می‌دهد و این تغییرات با شکل‌ها و ساختارهای جدید متمایز می‌گردد. ما با نیاز روزافزونی مواجه ایم تا برای رسیدن به آینده‌ای امن، هماهنگ و پر از صلح و صفا برنامه‌ریزی کنیم. در چنین فضایی، انعکاس عمیق و بازنگری آنچه از پیشینیان به ما رسیده مورد نیاز است. در این خصوص، مطالعه تعالیم و دستاوردهای متفکران، دانشمندان و انسان دوستان ادوار گذشته از قبیل علامه بیرجندی به واقعاً مفید و روشنگر است.
مطالعه آثار و زندگی دانشمندان ادوار پیشین همچنین از جهت اینکه چگونه به علوم جدید کمک می‌نمایند حائز اهمیت است. مخصوصاً چنین دانش هایی برای جوانان اهمیت دارد که آنها را تشویق کند که از علوم نه تنها به عنوان بخشی از تربیت و آموزش بلکه به عنوان بخشی از زندگی روزمره آنها قدردانی نمایند.
یونسکو همچنین تعدادی از برنامه‌های پیش رو را در زیر چتر فراگیر تعمیم علوم در نظر گرفته است و در پی این است که علم و تکنولوژی را به سوی ابزاری محوری به منظور توسعه پایدار سوق دهد.
در این خصوص تعدادی از جوایز علمی یونسکو هر ساله به آثار علمی برجسته در سرتاسر دنیا هدیه داده می‌شود. یونسکو همچنین به کشورهای عضو خودش کمک می‌کند تا موزه های علمی راه اندازی کنند و از نمایشگاه های علمی حمایت می‌نماید. در حقیقت رخدادهایی از قبیل مراسم امروز برای بزرگداشت علامه بیرجندی تلاش خوبی است به سوی تعمیم علم و دانش و از طرف تمام جامعه یونسکو مورد تشکر و قدردانی قرار می‌گیرد.
بدین دلیل من دوباره از شما میزبانان شهر بیرجند، دولت محترم، عالیجناب سفیر ایران در یونسکو و همچنین دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو برای کمک به بزرگداشت علامه بیرجندی به یونسکو تشکر می نمایم.
مراتب قدردانی و سپاس مرا همگی پذیرا باشید.