در عصر فضای مجازی بسیاری از والدین، تصاویر فرزندان خود را در شبکه‌های اجتماعی با دوستان و کاربران به اشتراک می‌گذارند غافل از اینکه ممکن است از این مسیر آسیب‌هایی متوجه کودکان و نوجوانان شود.
به گزارش صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) در گزارشی به آسیب‌هایی که ممکن است به دلیل اشتراک‌گذاری تصاویر کودکان در فضای مجازی متوجه آنان شود، پرداخته و راهکارهایی را برای آگاهی و ارتقای مهارت والدین و مراقبان کودکان ارائه کرده است.
بر اساس این گزارش، به دست آوردن مهارت‌های والدگری در عصر دیجیتال کار آسانی نیست؛ رسانههای اجتماعی، تلفن‌های هوشمند و سایر فناوری‌ها با سرعتی در حال پیشرفت هستند که به نظر می‌رسد سریع‌تر از فرزندان ما رشد می‌کنند و همیشه روشن نیست که چگونه از آنها به طور ایمن استفاده کنیم؛ حتی وقتی بهترین نیت و هدف را دارید.
اشتراک‌گذاری شبکه‌ای یعنی وقتی والدین در مورد فرزندان خود در خارج از دایره خانواده صحبت می‌کنند؛ برای نمونه یک پست در شبکه‌های اجتماعی به همراه یک عکس، یک پست در وبلاگ در مورد فرزندشان و یا یک ویدیو از طریق یک بستر پیام‌رسانی منتشر می‌کنند.
نکاتی که باید در اشتراک گذاری آنلاین مطالب کودکان بدانیم
برای به اشتراک گذاشتن محتوا در مورد فرزندانمان باید به دو موضوع اساسی فکر کنیم؛ نخستین مورد، آسیب ملموسی است که بچه‌ها می‌توانند در هنگام اشتراک گذاری آنلاین والدین تجربه کنند. برای مثال، بزرگسالانی هستند که ممکن است بخواهند به دلیل محتوایی که به صورت آنلاین دیده‌اند، با فرزندان شما ارتباط برقرار کنند یا به آنها آسیب برسانند.
در برخی از کشورها، کارشناسان بازاریابی اطلاعات نیز وجود دارند که بر اساس اطلاعاتی که ما به اشتراک می‌گذاریم، پرونده‌های دیجیتالی را در مورد فرزندانمان ایجاد می‌کنند، ممکن است پیش‌بینی‌هایی در مورد آنچه که فرزندان ما می‌گویند یا انجام می‌دهند یا مشکلات سلامتی که فرزندان مادر آینده ممکن است داشته باشند را بر اساس اطلاعاتی که ما به آنها می‌دهیم و به اشتراک می‌گذاریم، پیش‌بینی کنند.
تهدید به تغییر کاربری تصاویر فرزندان ما به روشی غیرقانونی یا مخرب که می‌تواند باعث آسیب شود، می‌تواند فرزند ما را در یک موقعیت منفی نشان دهد.
تصاویر جعلی نیز بسیار نگران‌کننده هستند. تهدید به تغییر کاربری تصاویر فرزندان ما به روشی غیرقانونی یا مخرب که می‌تواند باعث آسیب شود یا احتمال ایجاد متن‌ها، نوشته‌ها و جوک‌های ناشایست و خجالت‌آوری که می‌تواند فرزند ما را در یک موقعیت منفی نشان دهد.
خوشبختانه به نظر می‌رسد که در حال حاضر این موارد آن قدر رایج نیستند، اما نمی‌دانیم که با پیشرفت فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، آینده چه خواهد شد یا چگونه تغییر خواهد کرد.
دومین مورد این است که وقتی ما اطلاعات و مطالبی را در مورد فرزندان خود به صورت آنلاین به اشتراک می‌گذاریم بدون اینکه آنها را در فرآیند تصمیم گیری دخالت دهیم، فرصت ارزشمندی را برای آموزش موضوع «رضایت گرفتن قبل از به اشتراک‌گذاری» به فرزندانمان از دست می‌دهیم و قادر نخواهیم بود به آنها نشان دهیم که برای حریم خصوصی افراد ارزش قائل هستیم.
وقتی فرزندان ما در سنی هستند که خودشان می‌توانند از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنند، امیدواریم که به حریم خصوصی ما احترام بگذارند و تصاویری از ما را که نمی‌خواهیم به اشتراک بگذاریم به اشتراک نگذارند. ما همچنین از آنها می‌خواهیم که به حریم خصوصی همسالان خود احترام بگذارند و بدون رضایت عکس سایر کودکان و بزرگسالان را برای دیگران ارسال نکنند.
مهم نیست چند سال داریم، همه ما مایلیم قدرت تصمیم‌گیری داشته باشیم و مستقل عمل کنیم. همه ما برای تصاویر فردی خود ارزش قائل هستیم، چه چهار یا پنج ساله باشیم و بخواهیم لباس صورتی بپوشیم نه لباس بنفش، یا اینکه ۱۲ یا ۱۳ ساله باشیم و بخواهیم در حالی که دست مادربزرگ را گرفته ایم، دیده شویم.
حتی ممکن است نخواهیم در حالی که دست مادربزرگ را گرفته‌ایم دیده شویم. این‌ها ممکن است برای بزرگسالان چیزهای کوچکی به نظر برسند، اما برای فرزندان ما واقعاً مهم هستند. وقتی بچه‌ها احساساتی دارند، احساساتشان مهم و عمیق هستند و ما باید فضایی را برای ابراز آنها در نظر بگیریم.
کودکان خردسال نمی‌توانند رضایت آگاهانه در مورد به اشتراک‌گذاری عکس‌ها و ویدیوهایشان بدهند. ما باید در نظر داشته باشیم که اگر می‌توانستیم گفتگوهای عمیق‌تری درباره به اشتراک گذاری با آنها داشته باشیم و آنها بتوانند نظرشان را بیان کنند، چه احساسی در این‌باره خواهند داشت.
همچنین، اگر بلافاصله بعد از یک رویداد، تصاویری را که از کودکانمان در آن رویداد گرفته‌ایم، به اشتراک بگذاریم و تصاویر یا ویدیوهایی را که گرفته‌ایم به فرزندمان نشان دهیم، نگرانی من آن است که نکند تجربه واقعی رویداد کودکی او را مخدوش کند؛ بنابراین ما باید درباره زمان به اشتراک‌گذاری نیز آگاه باشیم. بهتر است وقتی با بچه‌هایمان هستیم، از وسایل دیجیتال خود دور بمانیم تا بتوانیم واقعاً در لحظه باشیم و در دنیای اخبار سیر نکنیم و بتوانیم به بچه‌هایمان اجازه دهیم تا خاطراتی را که در آن لحظه میسازند را زندگی کنند نه اینکه بعدها تصاویر و ویدیوهایی که در دستگاه‌های خود گرفته‌ایم تماشا کنند.
چند روش برای حفاظت از حریم خصوصی فرزندان
کاری که والدین می‌توانند انجام دهند این است که از به اشتراک گذاشتن اطلاعات بیش از حد شخصی در مورد فرزندان خود مانند داستان‌هایی که کودک را در موقعیت آسیب‌پذیری نشان می‌دهد یا تصاویر بسیار خصوصی کودک اجتناب کنند، حتی اگر ممکن است آنها را با نمک و بامزه بدانند. این مهم است که سعی کنید دیدگاه فرزندتان را درباره تصاویر و عکس‌ها بدانید.
والدین هرگز نباید تصاویر فرزندان خود را در هر حالتی که لباس به تن ندارند به اشتراک بگذارند
والدین هرگز نباید تصاویر فرزندان خود را در هر حالتی که لباس به تن ندارند به اشتراک بگذارند، زیرا متأسفانه کاربران اینترنتی فریبکار و خلافکاری وجود دارند که ممکن است از این تصاویر برای مقاصد و اهداف نادرست و بد استفاده کنند.
والدین همچنین می‌توانند با فرزندان خود در مورد آنچه به اشتراک می‌گذارند و روندی که طی می‌کنند صحبت کنند تا تصمیم بگیرند که آیا مطلبی برای به اشتراک‌گذاری مناسب است یا خیر. برای مثال وقتی از ماشین حساب برای حل یک مسئله ریاضی کمک می‌گیریم، فقط نمی‌خواهیم که ماشین حساب به ما پاسخ دهد، بلکه می‌خواهیم فرایند کارمان را درک کنیم. به همین ترتیب، صحبت کردن و مشورت با فرزندمان درباره چگونگی به اشتراک‌گذاری تصاویر، یک فرصت ارزشمند یادگیری برای اوست.
با این حال، مهم است توجه داشته باشید که والدین نمی‌توانند این کار را به تنهایی انجام دهند. بسیاری از اقدامات حمایتی و مراقبت از کودکان باید بر عهده سیاست‌گذاران ما و بسترهای دیجیتالی باشد تا فضاهای امن‌تری برای خانواده‌ها ایجاد کنند. این غیرمنصفانه است که از والدین انتظار داشته باشیم که متوجه باشند که بسترهای فناوری چگونه کار می‌کنند و چه فرایندهایی را طی می‌کنند، به ویژه با در نظر گرفتن سرعت بالای تغییرات آنها.
چگونه از دیگران بخواهیم که عکس فرزندانشان را منتشر نکنند
در مورد سلیقه و تمایلات خود برای به اشتراک‌گذاری تصاویر فرزندتان با دوستان و خانواده بزرگ خود گفتگوهای صادقانه داشته باشید، اما به یاد داشته باشید که اشتراک‌گذاری اطلاعات در مورد کودکان در رسانههای اجتماعی یک پدیده نسبتاً جدید است و همه به یک اندازه به این موضوع توجه نکرده‌اند و متوجه خطرات آن نیستند.
با این فرض که گفتگو و تعامل بیشتر با خانواده و افراد فامیل، به شما کمک می‌کند تا خواسته‌های شما درباره زندگی فرزندتان توسط دیگران مورد احترام قرار گیرد، به این گفتگوها نزدیک شوید و آن را ترویج کنید.
در محیط مدارس و سایر سازمان‌ها، می‌توانید بپرسید که آیا خط مشی و برنامه‌ای برای به اشتراک‌گذاری تصاویر کودکان در رسانههای اجتماعی وجود دارد یا خیر. اگر این برنامه و خط مشی مشخص نشده است، با توجه به اینکه بسیاری از والدین در سازمان‌ها یا مدرسه ممکن است بخواهند بر جریان تصویر و اطلاعات فرزندان خود کنترل داشته باشند، شما به عنوان والد می‌توانید به ایجاد آن کمک کنید.
اشتراک گذاری تصاویر کودکان ۱۰۰ درصد ایمن نیست
اشتراک‌گذاری تصاویر کودکان هرگز نمی‌تواند ۱۰۰ درصد ایمن باشد. همیشه باید بین خطرات و آنچه که والدین به عنوان مزایای به اشتراک‌گذاری تصاویر برداشت می‌کنند، تعادل برقرار کرد.
برای خانواده‌هایی که قصد دارند درباره فرزندان خود تصاویر و اطلاعاتی را به صورت آنلاین به اشتراک بگذارند، بسیار اهمیت دارد که مخاطبانی را که با آنها به اشتراک می‌گذارند در نظر بگیرند، تنظیمات حریم خصوصی شما در شبکه‌ها و رسانههای اجتماعی شما چیست، افرادی را که به عنوان دوست یا دنبال کننده اضافه کرده‌اید و چقدر می‌شناسید؛ چه مقدار اطلاعات را به اشتراک می‌گذارید مانند مکان‌های خاص که می‌توانند شناسایی شوند و ویژگی‌های قابل شناسایی دیگر مانند نام مدرسه و اینکه آیا این اطلاعات می‌تواند در حال حاضر یا در آینده برای فرزندان شما خصوصی، خجالت‌آور و یا آسیب‌رسان باشد یا خیر.
فرزندانمان بخشی از هویت ما هستند، اما در نهایت فرزندان ما مستقل هستند و احساسات و اندیشه‌های خاص خودشان را دارند. اشتراک‌گذاری تصاویر درباره خودمان یک موضوع است، اما وقتی در خانه خود درباره دیگران و کودکانمان مطالبی را به اشتراک می‌گذاریم موضوع دیگری مطرح می‌شود.
بیشتر والدین قصد و نیت بدی از به اشتراک‌گذاری تصاویر و اطلاعات کودکانشان ندارند و بدخواه فرزندانشان نیستند.
اگر قبلاً در مورد فرزندان خود پست‌های زیادی به اشتراک گذاشته‌اید و حالا مردد شده‌اید و به آن فکر می‌کنید، چه کاری می‌توانید انجام دهید؟ نفسی عمیق بکشید! بیشتر والدین قصد و نیت بدی از به اشتراک‌گذاری تصاویر و اطلاعات کودکانشان ندارند و بدخواه فرزندانشان نیستند.
اغلب، وقتی والدین بیش از حد تصاویر کودکانشان را به اشتراک می‌گذارند، از اهمیت و عمق اطلاعاتی که درباره فرزندشان در فضای مجازی به اشتراک می‌گذارند و ردپایی که به جا می‌گذارند، آگاه نیستند.
در صورتی که والدین در حال تجدید نظر درباره مقدار و چگونگی به اشتراک‌گذاری تصاویر فرزندان خود هستند، نخستین قدم مهم این است که آنچه که در گذشته به اشتراک گذاشته اند را بررسی کنند و تا جای ممکن تصاویر را حذف کنند.
والدین همچنین می‌توانند کودکان ۹ تا ۱۰ ساله خود را با روند ورود به فیدهای رسانههای اجتماعی و حذف مطالبی که مناسب آنها نیست آشنا سازند. متعهد شوید که این کار را به طور منظم هر چند ماه یکبار انجام دهید: فیدهای رسانههای اجتماعی را مرور کنید، به آنچه به اشتراک گذاشته‌اید نگاه کنید و اطلاعات قدیمی را حذف کنید.
باور من این است که کودکان برای درگیر شدن و یادگیری این فرایند و شرکت در این فعالیت از ما قدردانی می‌کنند. به یاد داشته باشید کار آسانی نیست. فرزندان ما اولین نسلی هستند که به صورت مشترک و در فضای آنلاین بزرگ می‌شوند. ما اولین نسل از والدینی هستیم که فرزندان خود را با حضور رسانههای اجتماعی بزرگ می‌کنیم و این دشوار است.