دانشمندان ژنی را شناسایی کرده‌اند که تنها در انسان‌ها وجود داشته و باعث پیچیده‌تر شدن مغز نسبت به سایر گونه شده است. به گزارش باشگاه خبرنگاران، در حالیکه انسان 99 درصد ژن‌هایش با شامپانزه‌ها مشترک است، از مغز سه برابر بزرگتر برخوردار است؛ دانشمندان بر این باورند که ژنوم انسان احتمالا در طول تکامل برای ایجاد چنین رشدی تغییر یافته باشد.
دانشمندان موسسه زیست‌شناسی سلولی و ژنتیک ماکس‌پلانک بر این باورند که ژن مذکور در حدود پنج میلیون سال قبل ظاهر شده است.
ژن ARHGAP11B با تکثیر سلولهای بنیادی قاعده مغز مرتبط بوده که منجر به افزایش تعداد نورون‌ها در نوقشر (نئوکورتکس) شده است؛ این منطقه مغزی، مرکز استدلال، زبان و ادراک حسی است. محققان، جمعیت‌های فرعی سلولهای بنیادی مختلف مغز انسان را جدا کرده و ژنهای فعال در هر نوع سلول را شناسایی کردند.
آنها ژن ARHGAP11B را شناسایی کردند که در خویشاوندان نزدیک انسان - نئاندرتال‌ها و دنیسوواها – وجود داشته اما در شامپانزه‌ها غایب است.
آزمایشات بر روی جنین موش‌ها نشان داد که این ژن تاثیر بسیار زیادی بر رشد مغز دارد. جنین‌هایی که این ژن به آنها تزریق شده بود، مناطق مغزی بزرگتری داشته و برخی از ویژگی سطح چین‌خورده مغز انسان برخوردار بودند که باعث قرار گرفتن بافت بیشتر در جمجمه می‌شود؛ اگرچه ممکن است این ژن تنها یکی از چندین تغییر ژنتیکی باشد که هوش انسان را منحصربفرد کرده است.
حدود 3.8 میلیون سال قبل، گونه انسان جنوبی‌کپی عفاری از مغز با حجم 500 سانتیمتر مکعب برخوردار بود. حدود 1.8 میلیون سال قبل، انسان راست‌قامت (هومو ارکتوس) دارای حجم مغزی دو برابر گونه جنوبی‌کپی بود.
هنگامی که گونه‌های نئاندرتال و دنیسووا ظاهر شدند، حجم مغز تا 1.4 لیتر رشد کرد؛ با وجود این افزایش حجم، دانشمندان معتقدند که هوش انسان احتمالا با چگونگی شکل‌گیری سلولهای مغز و نه اندازه آن مرتبط بوده است.