دکتر کریم مجتهدی، استاد فلسفه دانشگاه تهران، در مراسم رونمایی از 17 عنوان کتاب در حوزه آموزش فلسفه برای کودکان گفت: کودک باید در شرایطی قرار گیرد که هوش عملی خود را به‌کار گیرد زیرا هوش عملی است که زمینه رشد هوش انتزاعی را فراهم میکند.
دکتر مجتهدی: باید هوش عملی کودکان را پرورش داد/ حسینعلی قبادی: در زمینه تولید ادبیات علمی و فلسفی برای کودکان فقیریم
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، مراسم رونمایی از مجموعه 12 جلدی «آموزش نوین فلسفه برای کودکان و نوجوانان» و مجموعه سه جلدی «داستان‌هایی برای کند و کاو فلسفی و راهنمایی آنها» و «داستان‌هایی برای پرورش فکر» با حضور دکتر کریم مجتهدی، استاد فلسفه دانشگاه تهران؛ حسینعلی قبادی، سرپرست پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛ سعید ناجی، روح‌الله کریمی و جمعی از مربیان و دانش‌آموزان عصر چهارشنبه(15 مهر94) در سالن حکمت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
دکتر کریم مجتهدی در این مراسم گفت: نمی‌توانیم به گونه‌‌ای ساده لوحانه به این مساله خوش‌بین باشیم؛ صحبت کردن درباره اینکه می‌خواهیم ذهن کودکان را باز کنیم و استعدادهای آنها را پرورش دهیم بسیار آسان است درحالی‌که عملی کردن آن بسیار مشکل.
وی ادامه داد: کودک باید رشد کند و اگر عده‌ای به هردلیلی بخواهند جلو این رشد را بگیرند و یا جهت آن را منحرف کنند، مشکل ایجاد می‌شود. باید تلاش کنیم امکانات سالم این رشد را به صورتی طبیعی فراهم کنیم. درواقع ما قبل از اینکه با ذهنمان کار کنیم با دستمان کار می‌کنیم. رشد دادن فکر همراه با رشد دادن دست، هوش عملی نام دارد و کودک باید در شرایطی قرار گیرد که هوش عملی خود را به‌کار گیرد زیرا هوش عملی است که زمینه رشد هوش انتزاعی را فراهم میکند.
نباید به اسم تخصص، جلو رشد کودکان را گرفت
مجتهدی با بیان اینکه نباید به اسم تخصص، جلوی رشد کودکان را گرفت، اظهار کرد: به احتمال مقرون به یقین، با تفکر درست و برنامه‌ریزی‌های درست پیشرفت‌های زیادی را در زمینه رشد کودکان می‌توان فراهم کرد. همچنین باید توجه داشت که سن کودک، فاکتور بسیار مهمی در رشد کودک به حساب می آید. درواقع جهان بینی کودک از دو تا دوازده سالگی تغییر میکند. باید ببینیم از فلسفه برای چه گروه سنی از کودکان می‌خواهیم صحبت کنیم.
تخیل در سن خاصی خوب و در سن خاصی مخرب است
این استاد دانشگاه افزود: مفاهیم کودکی از دو سالگی پدیدار می‌شوند و کودک در این سن با تصویر چهره مادر و پدر در ذهنش نمایی را از جامعه‌ای می‌سازد که در آن زندگی میکند. از سویی دیگر درباره تخیل هم باید گفت که تخیل سالم جزئی از رشد کودک محسوب می‌شود اما این تخیل در سن خاصی خوب و در سن خاصی مخرب است و باید از آن جلوگیری شود. کودک تا سن خاصی می‌تواند خیال پردازی و افسانه سازی کند اما وقتی وارد سن خاصی شد ذهن او باید به دنبال دلیل سازی و واقعیت برود.
فلسفه برای کودکان از جایگاه مهم و ممتازی برخوردار است
حسینعلی قبادی، سرپرست پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز در این مراسم اظهار کرد: وقتی برنامه توسعه راهبردی پژوهشگاه را تنظیم می‌کردیم به این نتیجه رسیدبم که فلسفه برای کودکان از جایگاه مهم و ممتازی برخوردار است. بخش فلسفه برای کودکان یکی از منحصر به فردترین امتیازهای پژوهشکده علوم انسانی در کشور است.
وی ادامه داد: به دلیل پپیشتازی فعالیت‌های نوآورانه و نیاز مبرمی که نظام آموزشی ما در این زمینه دارد لازم است به بحث فلسفه برای کودکان بیشتر توجه کنیم. نظام آموزش و پرورش و همچنین خود ما، در این زمینه بسیار فقیریم و نیاز مبرم و بنیادی به آموزش فلسفه برای کودکان داریم.
شرط داشتن جامعه‌ای پیشرفته وجود کودکانی اندیشه ورز است
قبادی پیش شرط داشتن جامعه پیشرفته را داشتن کودکان و نوجوانان اندیشه ورز عنوان کرد و گفت: ما نه تنها در پرورش کودکان اندیشه ورز عقب هستیم بلکه نیازمند کمک نیز هستیم. البته ما در بسیاری از زمینه‌ها عقبیم و چون پول نفت داریم احساس می‌کنیم نیازی به اندیشیدن و کارکردن نداریم و تنبلی در ما زیاد شده است.
وی اضافه کرد: باید توجه داشت یک جامعه توسعه یافته فقط با وجود انسان‌های توسعه یافته ساخته می‌شود نه با وجود سخت افزارها و ساختمان‌های پیشرفته؛ اگر چنین بود باید کشوری مانند عربستان پیشرفت زیادی می‌کرد درحالی‌که هنوز توسعه نیافتگی در آن وجود دارد.
قبادی در ادامه به سابقه فرهنگ و تمدن در ایران اشاره کرد و گفت: برای ما به عنوان ایرانی و ملتی که بر هفت هزار سال فرهنگ و تمدن تکیه زده، واجب است در زمینه آموزش فلسفه برای کودکان اهتمام بورزیم و برنامه‌های توسعه را بر این مبنا قرار دهیم و برای این حوزه سرمایه‌گذاری مادی و معنوی انجام دهیم.
میزان تولید دانش در زمینه فلسفه برای کودکان بسیار ضعیف است
سرپرست پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی همچنین بیان کرد: در زمینه تولید دانش و ادبیات علمی و فلسفه برای کودکان خیلی فقیریم و به همین دلیل اهمیت بخش فلسفه برای کودکان پژوهشگاه علوم انسانی صدچندان برای جامعه روشن می‌شود.
وی در ادامه به توجه خاص بزرگان و اندیشمندان به کودکان اشاره کرد و گفت: نمونه‌های زیادی در قرآن کریم و آثاری مانند شاهنامه فردوسی یا اشعار مولوی وجود دارد که لزوم توجه به کودکان را بیان میکند. «فبک» در کشور ما سرمایه‌ای ارزشمند محسوب می‌شود و دستگاه‌های ذی‌ربط و مرتبط باید از آن استفاده کنند. گروه فلسفه برای کودکان، منطقی‌ترین رابطه را با علوم انسانی در کشور دارد و به بنیان‌های توسعه کشور از طریق اندیشمندسازی کودکان کمک میکند و می‌خواهد با نگاهی بومی برمبنای مقتضیات اسلامی از دانش روز بشر برای حل مسائل و چالش‌های اجتماعی استفاده کند.
قبادی همچنین درباره کتاب‌هایی که در این مراسم رونمایی شدند، توضیح داد: این آثار حاصل زحمات شبانه‌روزی، باورمندی، شجاعت و عزم ملی است که توسط گروه فبک به ثمر رسیده است و بهترین‌ها را برای نسل آینده و دست‌اندرکارانی که با سرمایه‌های آینده این جامعه سروکار دارند به ارمغان آورده است.
دامنه فعالیت «فبک» را با کتاب به همه شهرها گسترش می‌دهیم
روح‌الله کریمی، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، نیز به ارائه توضیحاتی درباره کتاب‌هایی که در این مراسم رونمایی شدند پرداخت و گفت: 12 جلد از این کتاب‌ها با عنوان «آموزش نوین فلسفه برای کودکان و نوجوانان» مجموعه آموزش مربی فلسفه برای کودکان است. در طرحی که دو سال پیش با عنوان «تهیه و تدوین فلسفه برای کودکان» در بخش فبک پژوهشگاه شروع شد کارگروه‌هایی تشکیل شد. برای اینکه این کارگروه‌ها را به صورتی منسجم‌تر برگزار کنیم و دامنه فعالیتمان را به سایر شهرهای کشور نیز توسعه دهیم تصمیم گرفتیم دوازده کتاب را توسط دوازده نفر از اساتید برجسته فلسفه برای کودکان در سطح کشور تولید کنیم.
وی ادامه داد: تلاش ما بر این بود تا کتاب‌ها با متن و محتوایی ساده و قابل فهم برای مربیان تولید شود تا همه مربیان به راحتی بتوانند از آن استفاده کنند. البته این آثار فقط بخش نظری را بیان میکند و بحث‌های عملی و کاربردی باید تحت نظر استادان فن آموزش داده شود.
کریمی در ادامه از رونمایی مجموعه‌ای سه جلدی برای کودکان خبر داد و گفت: این مجموعه با عنوان «داستان‌هایی برای کند و کاو فلسفی و راهنمایی آنها» در قالب سه جلد تهیه شده است که جلد نخست آن برای دانش‌آموزان مقطع ابتدایی، دومین جلد آن برای مقاطع 6، 7 و 8 و جلد سوم اهنمای مربیان این دو کتاب است. همچنین کتاب دیگری نیز با عنوان «آموزش ارزش‌ها در مدارس» به سفارش گروه فبک ترجمه شده است که در این مراسم رونمایی می‌شود.