نام کامل: اسون ماگنوس اون کارلسن (Sven Magnus Øen Carlsen)
تولد: ۳۰ نوامبر ۱۹۹۰ -- تنسبرگ، نروژ
ملیت: نروژی
عنوان: استاد بزرگ (2004) / قهرمانی شطرنج جهان 2013، 2014
اسون ماگنوس اون کارلسن (زادهٔ ۳۰ نوامبر ۱۹۹۰ در تنسبرگ، نروژ) استاد بزرگ و نابغه شطرنج اهل نروژ است که بازیکن شماره یک رتبه‌بندی جهانی شطرنج و قهرمان فعلی شطرنج جهان است. تا لحظه نگارش این مقاله، ریتینگ اوج او ۲۸۸۹٫۲ می باشد که در عین حال بالاترین ریتنیگ تاریخ شطرنج نیز محسوب می شود. از سال ۲۰۰۹، او در ۴ سال پیاپی برنده جایزه معتبر اسکار شطرنج شده است.
کارلسن قهرمان بلیتز جهان در سال ۲۰۰۹ شد. درخشش او در رویداد چندجانبهٔ «مروارید بهار نانجینگ» در سپتامبر و اکتبر ۲۰۰۹ یکی از بهترین نتایج تاریخ شطرنج توصیف شد که وی را به ریتینگ ۲۸۰۱ رساند. کارلسن همچنین قهرمان شطرنج برق‌آسای جهان در سال ۲۰۰۹ شده‌است. او در سال ۲۰۱۳ با فتح تورنمنت انتخابی، توانست حق رویارویی در مقابل ویسواناتان آناند را در رقابت قهرمانی شطرنج جهان در سال ۲۰۱۳ بدست آورد. در این رقابت کارلسن موفق شد با برتری ۶٬۵ - ۳٬۵ مقابل آناند، ضمن کسب عنوان قهرمانی جهان، به سلطه ۶ ساله آناند بر شطرنج جهان خاتمه دهد.
در رقابت شطرنج قهرمانی جهان در سال ۲۰۱۴ کارلسن موفق شد بار دیگر و پس از انجام ۱۱ مسابقه با نتیجه ۶٫۵ - ۴٫۵ ویسواناتان آناند را شکست دهد و مجددا عنوان قهرمانی شطرنج جهان خود را تکرار کند.
سبک بازی
کارلسن در نوجوانی برای سبک هجومی اش مشهور شد و سپس به یک بازیکن جهانی تبدیل شد. کارلسن برخلاف اکثر بازیکنان درجه ۱ دنیا بر روی آماده سازی برای گشایش ها متمرکز نیست و بازی او در گشایش های مختلف، کار حریفانش برای آماده سازی در مقابل او سخت تر کرده است. تسلط پوزیسیونی و جنگندگی او در آخر بازی باعث شده است تا با قهرمانان پیشین جهان آناتولی کارپف، خوزه رائول کاپابلانکا و واسیلی اسمیسلوف مقایسه شود.
رکوردها (تا لحظه نگارش این مقاله)
-- کارلسن در سن ۱۳ سالگی در رقابتهای بلیتز جهان در سال ۲۰۰۴ موفق به شکست آناتولی کارپف و کسب تساوی در برابر گری کاسپاروف (دو قهرمان مشهور جهان) شد، تا رکورد قابل توجهی از خود بر جای بگذارد.
-- کارلسن در سال ۲۰۰۴ در حالی که ۱۳ سال و ۱۴۸ روز داشت به درجه استاد بزرگی رسید تا به دومین استاد بزرگ جوان در تاریخ شطرنج تبدیل شد. اگر چه در حال حاضر او سومین استاد بزرگ جوان تاریخ شطرنج محسوب می شود.
-- در لیست ریتنیگ نوامبر ۲۰۰۹ فیده، کارلسن با داشتن ریتینگ ۲۸۰۱ فیده به پنجمین بازیکنی تبدیل شد که از مرز درجه ۲۸۰۰ عبور کرده است، و البته با سن ۱۸ سال ۳۶۶ روز جوانترین فردی بود که موفق به ثبت این رکورد شده بود.
-- کارلسن در ژانویه ۲۰۱۰ با ۱۸ سال سن جوانترین بازیکن تاریخ شطرنج شد که در ردهٔ اول ریتینگ فدراسیون بین‌المللی شطرنج قرار گرفته‌است. این رکورد پیش از این در اختیار ولادیمیر کرامنیک بود.
-- در لیست ریتینگ ژانویه ۲۰۱۳ فیده، کارلسن به درجه ۲۸۶۱ دست یافت و بدین ترتیب رکورد ریتینگ ۲۸۵۱ گری کاسپاروف را که در ژوئیه ۱۹۹۹ ثبت شده بود، شکست.
-- او در سال ۲۰۱۳ با کسب عنوان قهرمانی جهان در سن ۲۲ سالگی، صرفاً با چند ماه اختلاف نسبت به سن گری کاسپاروف در رقابت قهرمانی جهان سال ۱۹۸۵، تبدیل به دومین قهرمان جوان تاریخ شطرنج جهان شد.
ماگنوس کارلسن - لئون آرونیان، تورنمنت شطرنج لینارس ۲۰۰۷
رقابت شطرنج قهرمانی جهان در سال ۲۰۱۲
کارلسن برای شرکت در تورنمنت انتخابی قهرمانی جهان در سال ۲۰۱۲ که در مارس و مه ۲۰۱۱ بر‌گزار شد، انتخاب شده بود. اما در نوامبر ۲۰۱۰ در نامه‌ای به رئیس فیده، کیرسان ایلیومژینوف، انصراف خود از شرکت در این تورنمنت اعلام کرد! وی در نامه خود خواهان لغو تمام امتیازات ویژه برای قهرمان جهان در مسابقه قهرمانی جهان آینده و برگزاری یک تورنمنت ۸ یا ۱۰ نفره بین بهترین بازیکنان مشابه تورنمنت قهرمانی جهان ۲۰۰۵ و ۲۰۰۷ شده بود.
با غیبت کارلسن، این تورنمنت در نهایت با قهرمانی بوریس گلفاند اسرائیلی به پایان رسید. اما گلفاند در رقابت قهرمانی شطرنج حهان مقابل ویسوآناتان آناند هندی پس از تساوی در ۱۲ بازی، در بازی های سریع شکست خورد.
رقابت شطرنج قهرمانی جهان در سال ۲۰۱۳
براساس رتبه فیده خود، کارلسن بار دیگر مجوز شرکت در تورنمنت کاندیداها (تورنمنت انتخابی برای شرکت در رقابت قهرمانی جهان) را بدست اورد. این تورنمنت در ماه های مارس و آوریل ۲۰۱۳ بر‌گزار شد و کارلسن فاتح ان شد، و بنابراین توانست حق رویارویی در مقابل ویسواناتان آناند در قهرمانی شطرنج جهان ۲۰۱۳ را بدست آورد.
رقابت شطرنج قهرمانی جهان در سال ۲۰۱۳ از تاریخ ۱۸ آبان ۱۳۹۲ به میزبانی شهر چنای در هند آغاز شد. در این رقابت که مقرر شده بود در طی ۱۲ مسابقه به انجام برسد، کارلسن پس از انجام ۱۰ مسابقه با نتیجه ۶٬۵ - ۳٬۵ از ویشی آناند قهرمان جهان پیش افتاد و بدون نیاز به برگزاری دو مسابقه آخر، عنوان قهرمانی شطرنج جهان را به دست آورد.
رقابت شطرنج قهرمانی جهان در سال ۲۰۱۴
رقابت شطرنج قهرمانی جهان در سال ۲۰۱۴ از تاریخ ۱۶ آبان تا ٢ آذر ۱۳۹۳ بین ماگنوس کارلسن و ویسواناتان آناند قهرمان کاندیداتوری جهان به میزبانی شهر سوچی در روسیه آغاز شد.
در این رقابت که مقرر شده در طی ۱۲ مسابقه به انجام برسد، کارلسن پس از انجام ۱۱ مسابقه با نتیجه ۶٫۵ - ۴٫۵ از ویسواناتان آناند پیش افتاد و بدون نیاز به برگزاری مسابقه آخر، مجددا عنوان قهرمانی شطرنج جهان را به دست آورد.