یک پژوهش جدید نشان می‌دهد که افرادی که رویاهای‌شان را بیشتر به یاد می‌آورند، در هنگام بیداری پاسخ قوی‌تری واکنش قوی‌تری به شنیدن نامشان نشان می‌دهند.
آشنایی با پنج پدیده عجیب خواب
همه افراد هنگام خوابیدن رویا می‌بینند، اما همه افراد رویاهای‌شان را در روز بعد پس از بیدار شدن به یاد نمی‌آورند، و دانشمندان مطمئن نیستند چرا برخی از افراد رویاهای‌شان را بیشتر از دیگران به یاد می‌آورند.
به گزارش لایوساینس پژوهشگران برای پاسخ به این سوال از الکتروانسفالوگرافی (نوار مغز) برای ثبت فعالیت الکتریکی مغزهای 36 نفر در هنگامی که این افراد به صداهایی پس‌زمینه‌ای گوش می‌کردند، و گاه به گاه نام کوچک خود این افراد نیز به گوش‌شان رسانده می‌شد. اندازه‌گیری‌های فعالیت‌های مغزی در حین بیداری و خواب این افراد انجام شد.
نیمی از این افراد مورد آزمایش "یادآورندگان قوی" نامیده شدند، زیرا تقریبا هر روز رویاهای‌شان را به یاد می‌آوردند، در حالیکه نیم دیگر این افراد، "یادآورندگان ضعیف"، فقط یک یا دو بار در ماه رویاهای‌شان به خاطر می‌آوردند.
هر دو گروه هنگام خواب تغییرات مشابهی در فعالیت مغزی در پاسخ به شنیدن نام‌های‌شان که به آرامی پخش می‌شد طوری که آنها را بیدار نکند، نشان می‌دادند. اما در هنگام بیداری، یادآورندگان قوی در مقایسه با یادآورندگان ضعیف، در واکنش به شنیدن نام‌های‌شان دچار کاهش مداوم‌تری در امواج مغزی به نام موج آلفا می‌شدند.
پرین روبی، سرپرست این پژوهش، متخصص علوم اعصاب در مرکز پژوهش علوم اعصاب لیون در فرانسه می‌گوید: "دیدن چنین تفاوتی میان این دو گروه در هنگام بیداری کاملا غافلگیرکننده بود." روبی می‌گوید این تفاوت فعالیت ممکن است بیانگر گوناگونی‌هایی در مغزهای یادآورندگان قوی و ضعیف باشد ممکن است نقشی در چگونگی رویا دیدن این افراد داشته باشد.
چه کسانی رویاهای‌شان را به یاد می‌آورند
یک نظریه کاملا پذیرفته‌شده این است که کاهش در موج آلفا نشانه‌ای است مناطقی از مغز در حین پاسخ دادن به تحریکات بیرونی دارد مهار می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهند هنگامی افراد یک صدای ناگهانی می‌شنوند، یا چشم‌های‌شان را باز می‌کنند، و مناطق مغزی بیشتری فعال می‌شوند، موج آلفا کاهش می‌یابد.
در این بررسی آنچنانکه پیش‌بینی می‌شد، هر دو گروه کاهش در موج آلفا را در هنگام شنیدن نام‌های‌شان در هنگام بیداری نشان دادند. اما یادآورندگان قوی دچار کاهش درازمدت‌تری شدند که ممکن است نشانه‌ای از این باشد که مغزهای‌شان هنگام شنیدن نام‌های‌شان به طور گسترده‌تری فعال می‌شود.
به عبارت دیگر به گفته این پژوهشگران ممکن است در یادآورندگان قوی در مقایسه با یادآورندگان هنگام پردازش صداها در هنگام بیداری مناطق بیشتری از مغز فعال می‌شوند.
هنگامی که افراد خواب هستند، موج آلفا در جهت متضاد عمل می‌کند- این موج هنگامی که صدای ناگهانی شنیده می‌شود، افزایش می‌یابد. دانشمندان مطمئن نیستند که چرا این پدیده رخ می‌دهد، اما به گفته روبی یک نظر این است که این وضعیت باعث مانع از آشفتگی مغز حین خواب در نتیجه صداهای محیطی می‌شود.
در واقع افراد مورد آزمایش در واکنش به شنیدن صداها در حین خواب افزایش در موج آلفا نشان دادند، اما از لحاظ میزان این افزایش تفاوتی میان دو گروه وجود نداشت. به گفته پژوهشگران یک توضیح احتمالی درباره این عدم تفاوت ممکن این باشد که یادآورندگان قوی افزایش بیشتری در امواج آلفا دارند، اما این افزایش آنقدر زیاد است که آنها را بیدار می‌کند.
زمان گذرانده شده در بیداری در طول شب
این پژوهشگران همچنین مشاهده کردند که یادآورندگان قوی با فراوانی بیشتر در طول شب از خواب بیدار می‌شوند. آنها به طور میانگین برای 30 دقیقه در طول شب بیدار هستند، در حالیکه در گروه یادآورندگان ضعیف مدت بیدار ماندن در شب 14 دقیقه بود. البته روبی می‌گوید: "هر دوی این ارقام در محدوده طبیعی هستند، و هیچکدام از این دو گروه دچار مشکلی نیستند."
در مجموع این نتایج بیانگر آن است که مغزهای یادآورندگان قوی ممکن است واکنش بیشتری به تحریکاتی مانند صداهایی داشته باشد که ممکن است آنها را ساده‌تر بیدار کند. به گفته این پژوهشگران در صورتی که فرد بلافاصله پس از رویا دیدن از خواب بیدار شود ،احتمال بیشتری وجود دارد که رویایش را به یاد آورد.
اما این پژوهشگران می‌گویند این بیدارشدن شبانه تنها توضیح‌دهنده بخشی از تفاوت‌هایی است که افراد در به یادآوردن رویاهای‌شان نشان می‌دهند و تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.