نحوه تفکر و روش حل مساله روی میزان خلاق بودن کودک تاثیر می گذارند. چالش های روزانه برای گسترش درک کودک از محیط اطراف و جهان همراه با تشویق و دلگرمی از سوی والدین، به کودک اجازه می دهد نسبت به دیدگاه ها و نظراتش اعتماد به نفس بیشتری پیدا کند و خلاقیتش بیشتر شود. اما برای اینکه خلاقیت کودکان بالا رود چه کنیم؟...
۱. اجازه دهید گاهی کودک دلبندتان انتخاب هایی در زندگی داشته باشد. مثلا انتخاب اینکه برای ناهار چه چیزی داشته باشید یا آخر هفته به کجا بروید را به کودکتان بسپارید. این کار آنها را تشویق می کند به تنهایی فکر کنند و تصمیم بگیرند.
۲. کودک را تشویق کنید تا سرگرمی هایی غیر از تلویزیون، رایانه و در کل «رسانه» پیدا کند. کودکی که فقط به کمک رسانه یا حتی به کمک دیگران سرگرم شده است، به سختی می تواند روش بهتری برای ایجاد سرگرمی برای خود بیابد.
۳. وسایلی برای تحریک قوه تخیل کودک تدارک ببینید. لوازم نقاشی از قبیل آبرنگ، گواش و پاستل، بلوک های خانه سازی، کتاب و لوازم موردنیاز برای ساخت کاردستی بهترین وسایل برای سرگرم کردن کودک هستند.
۴. کودک را همراهی کنید تا برای وسایل مختلف (حتی وسایل دورریختنی) کارایی مختلف ایجاد کند. به عنوان مثال ایده های کودک برای ساخت یک برج، یک تلسکوپ یا حتی یک آدم مقوایی از مقوای دستمال توالت را تحسین و به او کمک کنید عروسک مقوایی خود را بسازد.
۵. از کودک سوال های «باز» بپرسید. سوال های باز سوال هایی هستند که جوابشان معمولا بیشتر از یک کلمه است؛ این سوال ها درک کودک را بالاتر می برند و به او فرصت ابراز عقیده می دهند.
از کودک خود سوال هایی مانند «چه می شد اگر....؟» بپرسید: «اگر آدم ها می توانستند پرواز کنند چه می شد؟»، «اگر ما در فضا زندگی می کردیم چه می شد؟» یا «اگر دلفین ها روی زمین راه می رفتند چه می شد؟»
برای حل مسایل روزمره، از کودک درخواست راهکار کنید. به عنوان مثال می توانید از او بپرسید: «چطور اتاق خوابت رو زودتر گردگیری کنیم؟»، «چطور به گل ها آب بدهیم ولی خودمان خیس نشویم؟» یا حتی «چه کار کنیم که شوت محکم تری به توپ بزنیم؟!»
۶. کتاب خواندن برای کودک را به یک چالش تبدیل کنید. کودکان از حدس زدن لذت می برند. پس دفعه بعدی که خواستید برای کودکتان کتاب بخوانید از او بپرسید به نظرش در صفحه بعدی چه اتفاقی می افتد؟ یا شخصیت موردعلاقه اش در فلان موقعیت چه احساسی دارد؟ یا حتی می توانید پایان داستان را برایش نخوانید و یک روز به او فرصت دهید تا حدس بزند آخر داستان چه اتفاق هایی ممکن است بیفتد. روش دیگری نیز وجود دارد. از کودک بخواهید داستان های معروفی مانند «شنل قرمزی» را جور دیگری پایان دهد.
۷. خاک بازی، بازی با ماسه یا خمیربازی را برای کودکان ممنوع نکنید. شاید اینطور فکر کنید که این نوع بازی ها تنها دردسر شما را زیاد می کنند، اما مطمئن باشید ساخت قلعه ای با ماسه خلاقیت کودک را بسیار شکوفا می کند، بنابراین بهترین کار این است که برای این نوع بازی ها قانون بگذارید که «حمام رفتن بعد از خاک بازی الزامی است در غیر این صورت چنین بازی ای ممنوع است!» شک نکنید که کودک گزینه اول را انتخاب خواهد کرد.
۸. داستان تعریف کنید. یک جمله بگویید و نوبتی داستان را کامل کنید. اجازه بدهید کودک قسمت اصلی داستان را روایت کند و البته انتظار هرگونه داستان تخیلی و غیرممکنی را داشته باشید! می توانید وقتی کودکتان کنار دوست یا دوستانش است نیز این کار را انجام دهید و از هیجان بچه ها برای خلق داستان لذت ببرید!
۹. شما نیز خلاقیت به خرج دهید. کودکان همیشه از پدر و مادر خود تقلید می کنند و چیزهای بسیاری می آموزند. سالادتان را تزیین کنید، کیک تولدش را خودتان بپزید، در ساخت کاردستی های مدرسه اش به او کمک کنید و از وسایل دورریختنی منزل برای ساخت وسایل تزیینی استفاده کنید تا هم خلاقیت به خرج داده و هم صرفه جویی کرده باشید. برای افزایش خلاقیت خود و استفاده مجدد از دورریختنی ها از سایت فارسی زبان زیر کمک بگیرید:
۱۰. کنجکاوی کودکان را سرکوب نکنید و به سوال هایی که پاسخ آن را نمی دانید جواب سربالا ندهید. یکی از بهترین راه هایی که می توانید به کودک پاسخ دهید اینگونه است: «نمی دانم. به نظر تو چطور می توانیم پاسخ این مساله را پیدا کنیم؟» با یکدیگر دنبال راهکار بگردید و سعی کنید از روش های حل مساله کودک استفاده کنید و اگر چیزی به ذهنش نرسید او را راهنمایی کنید.
۱۱. شکست کودکان را به فاجعه ای عظیم تبدیل نکنید! اگر کودک در مساله ای با شکست مواجه شد او را سرزنش و راهکار خودتان را به او تحمیل نکنید. در عوض با گفتن جمله ای مانند «به نظر تو دیگر با چه روشی می توانیم آن را حل کنیم؟» اجازه دهید باز هم خلاقیتش را به کار گیرد و مساله را به طریقی دیگر حل کند.
۱۲. استقلال کودک را از او نگیرید. این شاید مهم ترین نکته ای است که نباید هیچ گاه فراموش شود. «بگذار من برایت انجام دهم.» یا «من بهتر از تو می توانم این کار را انجام دهم.» جملاتی هستند که استقلال و اعتماد به نفس را از کودک می گیرند و او را برای یک عمر پشت سر شما پنهان خواهند کرد.
۱۳. برای خلاقیت های کودک ارزش قائل شوید. اگر او چند ساعت را صرف کشیدن نقاشی برای شما کرده، آن را با مگنت روی یخچال بچسبانید و کاردستی های او را در معرض دید قرار دهید. کودکان از این قدردانی شما لذت خواهند برد.
۱۴. کودک را با هیچ کس مقایسه نکنید. یکی از بدترین کارهای ممکن این است که آثار خلاقانه او را با خواهر یا برادر یا دوستانش مقایسه کنید و به او سرکوفت بزنید. هیچ گاه از جملاتی مانند «تو هیچ وقت نمی توانی مثل خواهرت داستان های خوبی تعریف کنی» یا «چرا سعی نمی کنی مثل برادرت نقاشی های زیبایی بکشی؟» استفاده نکنید. این کار به معنای واقعی خلاقیت را در وجود کودکان نابود می کند.