فرامرز آسنجرانی در گفت و گو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس، اظهار داشت: دشنام گویی و استفاده از کلمات رکیک در کودکان پدیده‌ای است که معمولاً والدین را در مورد نحوه ترتیب و اعمال خود به فکر فرو برده و نگران می‌کند.وی افزود: در چنین زمانی آنچه بلافاصله به ذهن والدین خطور می‌کند یافتن منبعی است که کودک دشنام دادن را از آن آموخته است.
دلایل دشنام گویی کودکان چیست؟
وی ادامه داد: دشنام گویی و استفاده از کلمات رکیک در کودکان چند دلیل عمده دارد. گاهی دشنام گویی فقط بخشی از فرایند زبان آموزی است که کودک طی آن به دلیل جذاب بودن نوع تلفظ کلمه از آن استفاده می‌کند. طی این فرایند کشفی، کودک کلمات جدید را می آزماید. وی تصریح کرد: یکی دیگر از دلایل عمده دشنام گویی در کودکان بیان احساس خشم و انزجار است. فراموش نکنید آنچه کودکان به عنوان راهکاری برای بیان خشم و عصبانیت خود به‌کار می گیرند، همانند زبان و لهجه‌ای خاص است که از والدین خود می‌آموزد.این مشاور روانشناس اظهار داشت: در کنار زبان گفتاری، زبان بدن نیز که شامل اطلاعات غیر کلامی است که کودکان استفاده از آن را طی مشاهده والدین فرا می گیرند.
موقع فحاشی کودکان چه کار کنیم؟
وی با اشاره به عکس‌العمل والدین در برابر استفاده کودکان از کلمات رکیک گفت: بازخورد والدین از آن جهت مهم است که می‌تواند در یک سر طیف از تکرار فحاشی جلوگیری و در سوی دیگر فحاشی را به عنوان راه حلی در دسترس و امن در بیان احساسات کودک معرفی کند.
وی افزود: در وهله اول سعی کنید آرام باشید. این عکس العمل هر گونه تماس چشمی، کلامی، و اخم کردن را نیز شامل می‌شود. سپس پس از گذشت چند دقیقه، با او به صحبت بنشینید و با زبان خود او به او بفهمانید که استفاده از برخی کلمات صحیح نیست. مثلاً می‌توانید بگویید ما نباید از صحبت هایی استفاده کنیم که دیگران را ناراحت می‌کند. من هم از صحبت تو بسیار ناراحت شدم.
دلایل فحاشی کودکان پیش دبستانی
وی ادامه داد: توجه به دلیل فحاشی در کودک نیز مهم است. گاهی کودکان در سنین پیش از دبستان فقط به آن دلیل فحاشی می‌کنند که جلب توجه کنند، احتمالاً شما هم دقت کرده‌اید. کودکان پس از هر عمل جدیدی به صورت اطرافیان خیره می‌شوند تا عکس العمل دیگران در مورد آنچه انجام داده اند را ارزیابی کنند.
وی گفت: اگر فحاشی کودک به دلیل واکنش هیجانی او در برابر ناکامی بروز کرده باشد، توصیه می‌شود به او یاد دهید تا با کلماتی که بار معنایی خنثی تری دارند خشم خود را بروز دهند، حتی می توانید برای آنها مدل شوید.
اگر کودک معنای کلمه رکیکی را پرسید، چه واکنشی نشان دهیم؟
آسنجرانی در مورد واکنش والدین در برابر پرسش کودک مبنی بر معنای واژه‌ای رکیک گفت: در درجه اول مهم است که بدانید از دید کودک این کلمه نیز مانند تمام کلمات در ابتدا از معنایی خنثی برخوردار است. این شما هستید که او به یاد می‌دهید که این کلمه باعث عصبانیت و واکنش هیجانی من می‌شود.
وی ادامه داد: برای کودکانی که هنوز مدرسه نمی‌روند، توضیح چنین کلماتی توصیه نمی شود. برای کودکان بزرگتر نیز در کنار حفظ خنثی بودن کلمه به او یادآور شوید که استفاده از این کلمه توصیه نمی‌شود.
وی درباره راهکارهای پیشگیری از فحاشی کودکان به این موارد اشاره کرد:
• با همسر و اعضای خانواده خود در مورد کلمات و عباراتی که ناپسند می‌دانید، به توافق برسید و از استفاده از این کلمات در محیط خانه بپرهیزید. فراموش نکنید کودکان از شما به عنوان زبان پذیرفته شده در منزل استفاده می‌کنید، الگوبرداری می‌کنند.
• در زمان بیان احساسات، به جای استفاده از یک کلمه رکیک و بالا بردن صدا خود برای کودک، احساسات خود را در قالب جملات بیان کنید. مثلاً بگویید: «این کار تو اصلاً خوب نبود. هیچکس کودک که این کار را انجام دهد دوست ندارد.» فراموش نکنید کلیت شخصیت کودک خود را زیر سؤال نبرید.
• به کودکان خود یادآور شوید عصبانیت، واکنش طبیعی هر فرد است، نکته مهم آن است که چطور باید با آن کنار آمد و موضوع را بیان کرد. وی خاطر نشان کرد: تحقیقات نشان داده است افرادی که در آنها بخشی از مغز که وظیفه صحبت کردن را برعهده دارد، به دلیلی از کار می افتد، در زمان عصبانیت، احساسات خود را با فحاشی کردن بروز دهند.