لحظه‌ای آرام و قرار ندارند. اگر قرار باشد پنج دقیقه روی صندلی بنشینند، آن‌قدر روی آن صندلی تکان می‌خورند که خودشان همراه با صندلی و احتمالا چند صندلی دیگر، با سر روی زمین فرود می‌آیند. اصولا خطر نمی شناسند و برایشان آب و آتش یکی است! این کودکان گاهی با وجود شیطنت شان شیرین هستند، اما دچار مشکل بیش فعالی بوده و باید درمان شوند. یکی از راهکارهای درمانی، دریافت یکی از عناصر طبیعی دارای آهن است که بتازگی مصرف مکمل یا مواد غذایی حاوی آهن پیشنهاد می شود.
برای درمان مشکل کودکان بیش فعال، نخستین و مهم ترین قدم، مراجعه به روانپزشک کودک و نوجوان است. اما تغذیه مناسب، درمان کمکی است که روند درمان این کودکان را تسهیل می کند. براساس آخرین بررسی های پژوهشگران دانشگاه اوما در سوئد که در مجله پزشکی «طب اطفال» به چاپ رسیده است، مصرف مکمل آهن یا مواد غذایی حاوی این عنصر مهم، به کنترل رفتارهای کودکان بیش فعال کمک می کند. از سوی دیگر دریافت میزان کافی مکمل آهن در دوران بارداری مادر، مانع ابتلای کودک به بیش فعالی می شود.
کنترل وزن با آهن
یکی از مشکلاتی که کودکان متولد شده با وزن کم را تهدید می کند؛ ابتلا به بیش فعالی است. مصرف مکمل حاوی آهن مانع ابتلای آنها به بیش فعالی می شود. از سوی دیگر اگر کودکی با مشکل بیش فعالی متولد شده باشد، مصرف مکمل آهن می تواند نشانه های رفتاری او را کنترل کرده و باعث تعدیل رفتارش شود.
پژوهشگران سوئدی دانشگاه اوما، 285 نوزاد را که وزن آنها در بدو تولد نسبت به وزن طبیعی کودکان هنگام تولد از یک تا دو کیلوگرم کمتر بود، انتخاب کردند. سپس نوزادان به مدت شش هفته تا شش ماه با توجه به مشکل وزنی شان تحت مراقبت و مصرف مکمل آهن قرار گرفتند. 95 کودک طبیعی نیز به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند.
شرایط این کودکان و گروه شاهد در سه سالگی از نظر «ضریب هوشی» و «رفتارهای فردی»و «رفتارهای اجتماعی» مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه پژوهش ها نشان داد مصرف مکمل آهن باعث شده تفاوتی از نظر ضریب هوشی و رفتاری این دو گروه مشاهده نشود.
بررسی نتیجه این پژوهش نشان می دهد در 7 / 12 درصد کودکانی که با کمبود وزن متولد شده و مکمل آهن مصرف نکرده اند، مشکل رفتاری دیده می شود. در این آمار نزدیک به 3 / 2 درصد این کودکان به طور خاص دچار بیش فعالی بودند. بنابراین مصرف نکردن مکمل های آهن یا مواد غذایی حاوی این عنصر، زمینه ساز بروز مشکلات رفتاری بویژه بیش فعالی در کودکانی است که با وزن کم متولد می شوند.
شیر مادر، نخستین منبع دریافت آهن
مصرف مکمل آهن اصلی ترین منبع دریافت آهن در کودکان و نوزادان است، اما منبع غذایی دیگری هم حاوی این ترکیب مهم است. این منبع مهم، شیر مادر است. پس از سن شش ماهگی و شروع مصرف غذاهای کمکی در کودکان، مصرف انواع میوه و سبزی تازه مانند اسفناج، عدس، گوشت قرمز و.. می تواند پاسخگوی نیاز کودک به آهن باشد. البته این نکته را هم نباید فراموش کنیم که شیر مادر در صورتی می تواند نیاز نوزاد به آهن را برآورده کند که مادر به اندازه کافی آهن دریافت کرده و آن را از طریق شیر به کودک منتقل کند.
شایان ذکر است که مصرف مکمل آهن باید تحت نظر متخصص اطفال یا تغذیه انجام شود. چرا که مصرف آهن، بیش از میزان موردنیاز، عواقب ناگواری برای کودک در پی دارد. بنابراین والدین مجاز به تجویز آهن برای نوزاد نبوده و فقط باید مقدار مصرف از سوی متخصص تعیین شود. پس از تعیین میزان مصرف نیز، نوزاد باید براساس میزان مشخص شده آهن دریافت کند.
اشاره شد که یکی از منابع مهم دریافت آهن در نوزادان شیر مادر است. بنابراین بدن مادر باید از نظر منابع آهن غنی باشد تا شیر او نیز سرشار از آهن کافی باشد. به همین دلیل در دوران بارداری و شیردهی به نوزاد، مصرف این خوراکی ها را در برنامه غذایی تان قرار دهید.
1 ـ گوشت قرمز: یکی از مهم ترین منابع آهن، گوشت قرمز است. بهترین نوع گوشت قرمز، انواع بدون چربی است. در برنامه غذایی روزانه مادر باید مصرف گوشت قرمز گنجانده شود.
2 ـ حبوبات: منبع دیگر آهن، حبوبات بویژه عدس است، غیر از عدس، دیگر حبوبات هم حاوی آن عنصر مهم است، اما به دلیل نفاخ بودن دیگر حبوبات، بهتر است بیشتر از عدس استفاده کنید. هر صد گرم از این خوراکی حاوی 5 / 1 تا 3 میلی گرم آهن است.
نکته: همراه با مصرف مواد غذایی حاوی آهن حتما موادغذایی حاوی ویتامین C مصرف کنید. به این دلیل که مصرف آن باعث کمک به جذب آهن می شود. لیموترش و دیگر مرکبات، کلم بروکلی، جعفری، سیب زمینی و فلفل ها حاوی ویتامین C است، اما بهتر است برای جلوگیری از نفخ مادر و نوزاد، بیشتر از منابع غیرنفاخ مانند جعفری یا مرکبات استفاده شود.
3ـ شکلات تلخ: یکی دیگر از منابع حاوی آهن، شکلات تلخ یا سیاه است. دلیل آن نیز کاکائوی موجود در این خوراکی است. البته اگر احساس کردید کودکتان با خوردن این نوع شکلات دچار تپش قلب شده است، خوردن آن را متوقف کنید. کافئین موجود در آن ممکن است باعث تپش قلب شود.
4ـ غذاهای دریایی: اغلب غذاهای دریایی، بویژه ماهی حاوی آهن است. هر صد گرم ماهی حاوی نیم یا یک میلی گرم آهن است. مصرف ماهی هایی که چربی طبیعی دارند، بهتر است. ماهی آزاد، تن و ساردین از این گروه ماهی ها هستند.
5 ـ آویشن: این گیاه معطر حاوی آهن است. اضافه کردن این گیاه معطر به غذا، می تواند آهن مورد نیاز بدن مادر و کودک را تامین کند. هر ده گرم آن حاوی 12 میلی گرم آهن است. اضافه کردن آن به سالاد، ماست، غذا و... از راه های مصرف آن است.
6 ـ جعفری: هر صد گرم از این گیاه، حاوی 8 / 3 میلی گرم آهن است. مصرف آن بسیار راحت است. کافی است به سبزی خوردن، سوپ، سالاد، ماست و... کمی جعفری اضافه کنید. به این ترتیب هم غذا معطر می شود و هم این که بخشی از آهن مورد نیاز بدن خود و کودکتان را تامین کرده اید.