شاید تاکنون واژه اختلال کمبود توجه – بیش فعالی را نشنیده باشید اما به طور قطع کودکانی را دیده اید که نمیتوانند بیش از چند دقیقه به کاری مشغول باشند و همواره به دنبال راهی برای فرار از قوانین حاکم بر خانه یا محیطهای اجتماعی هستند. متأسفانه برخی از والدین که کودکانی از این دست دارند با این اختلال آشنا نیستند و به دنبال درمان آن نمیروند. در حالیکه هرگونه غفلت در درمان این بیماری میتواند زندگی بزرگسالی فرد مبتلا را با مشکل مواجه کند.
در حقیقت کودکان مبتلا به این اختلال نمیتوانند بیش از چند دقیقه برای یک تکلیف وقت صرف کنند، هر چند هوش این کودکان در سطح عادی قرار دارد اما نمیتوانند تکالیف یا فعالیت هایی که نیازمند توجه مستمر هستند را به درستی انجام دهند. آنها معمولاً مقررات را نادیده میگیرند و در صورت ناکامی رفتاری غیرعادی و خصمانه از خود نشان میدهند. جنب و جوش و فعالیتهای حرکتی این دسته از کودکان بیش از کودکان عادی است به طوریکه والدین و حتی معلمان را خسته میکنند و از آنجایی که دوستان خود را میرنجانند بیشتر تنها هستند.
بررسیها و تحقیقات نشان داده کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه – بیش فعالی به انجام کارهای خطرناک تمایل نشان میدهند و هیچگاه به پیامد رفتار خود فکر نمیکنند. رفتارهای آزار دهنده، نافرمانی، نداشتن حس همکاری، عزت نفس پایین و احساس ناکامی، نشان دادن بسیاری از مشکلات در تعامل با دیگران و حتی در هنگام خواب (تکان خوردن پیاپی و جابه جا شدنهای مکرر در رختخواب)، خودآزاری(کندن پوست و مو)، مشکلات فراوان در رفتارها و تعاملات اجتماعی مانند گوشهگیری، پرخاشگری و حتی بیش از دیگران تصادف کردن، اختلال در گفتار و زبان، اختلال در خواندن و نوشتن، مشکل سازگاری در موقعیتهای جدید، نارساییهای شناختی، اختلالهای خلقی و افسردگی همگی مشکلاتی است که یک کودک مبتلا به این اختلال با آن دست به گریبان است.
دکتر کتایون خوشابی، فوق تخصص روانپزشکی کودکان در مورد اختلال کمبود توجه – بیش فعالی کودکان میگوید: معمولاً این اختلال بیشتر در پسران اول خانواده دیده میشود و از سنین 3 سالگی به بعد تشخیص داده میشود. این متخصص در ادامه با تأکید بر اهمیت توجه والدین میافزاید: کودکان مبتلا معمولاً در دوره شیرخوارگی بسیار پرتحرکتر از همسالان خود هستند و دستها و پاهای خود را بسیار حرکت میدهند. چنین کودکانی کمتر از دیگر کودکان غذا میخورند و بسیار کم خواب هستند.
به گفته دکتر خوشابی این کودکان با ورود به محیطهای اجتماعی مانند مدرسه دچار مشکلات بیشتری شده و مسأله دار میشوند. زیرا این کودکان پرتحرک معمولاً برای نشستن در کلاس درس مشکل دارند. در واقع بسته به شدت اختلال این کودکان معمولاً یک یا دو زنگ اول مدرسه را تحمل میکنند و بیشتر در ساعات نزیک به ظهر از خود بیقراری و پر تحرکی نشان میدهند. آنها معمولاً به عناوین مختلف از جای خود بلند میشوند و همواره در جنب و جوش هستند. با همکلاسیهای خود صحبت میکنند و همواره درخواست میکنند از کلاس خارج شوند.