بسیاری از فیلم‌های سینمایی به بیماری فراموشی1 پرداخته‌اند اما این تصویر لزوما کامل و درست نیست. برای مثال چند بار پیش آمده است که چنین صحنه‌ای را دیده باشید که یکی از شخصیت‌های داستان، با ضربه‌ای به سرش حافظه‌اش را از دست داده باشد و بعد از مدت‌ها با ضربه‌ای دیگر به مغزش، دوباره همه چیز را به خاطر آورده باشد؟
به طور کلی دو نوع فراموشی وجود دارد:
فراموشی پیش‌رونده: از دست دادن قابلیت حفظ و به یادسپاری خاطرات و یادگیری‌های جدید
فراموشی پس‌رونده: از دست دادن قابلیت یادآوری خاطرات و یادگیری‌های قبلی در صورتی که ممکن است قابلیت تشکیل خاطرات جدید باقی مانده باشد.
برخلاف آنچه در بسیاری از فیلم‌های سینمایشی، فراموشی پس‌رونده، نمایش داده می‌شود اما در واقع فراموشی پیش‌رونده، پدیده شایع‌تری است. مشهورترین مورد از فراموشی پیش‌رونده در تاریخ روان‌شناسی به نام ه. م ثبت شده است. در سال 1953 در پی یک عمل جراحی برای متوقف کردن تشنج ناشی از بیماری صرع، پزشکان هر دو سمت هیپوکمپ مغز را خارج کردند ناحیه‌ای که مسئول تداعی خاطرات به شمار می‌رود. در نتیجه این بیمار دیگر قادر به حفظ هیچ خاطره جدید نشد و عملا حافظه بلندمدت خود را برای ثبت وقایع جدید از دست داد.
بر خلاف آنچه در سینما در مورد شیوع اختلال فراموشی نمایش داده می‌شود، نمونه‌های واقعی فراموشی کلی گذشته و هویت افراد، بسیار نادر هستند.
مهم‌ترین عوامل ایجاد فراموشی عبارتند از:
آسیب (تروما): یک آسیب فیزیکی ناشی از تصادف اتومبیل ممکن است باعث شود قربانی بخشی از خاطرات مربوط به حادثه را به طور کلی فراموش کند. آسیب‌های روحی شدید ناشی از سوءاستفاده جنسی از کودکان نیز ممکن است باعث اختلال حافظه و فراموشی وقایع دردناک ناشی از موقعیت‌های ناخوشایند گذشته فرد شود.
داروها: برخی از داروها ممکن است منجر به ایجاد فراموشی مقطعی شوند و با پایان مصرف دارو، حافظه فرد مجددا به کارکرد معمول خود بازمی‌گردد.
فهرستی از فیلم‌های سینمایی با مضمون بیماری فراموشی عبارتند از:
روبوکاپ (1987) Robocop
در مورد هنری (1991) Regarding Henry
بیمار انگلیسی (1996) The English Patient
یادگاری (2001) Memento
هویت بورن (2002) The Bourne Identity
50 قرار اول (2004) 50 First Dates
در جستجوی نمو (2003) Finding Nemo