حمیدرضا تائبی / مجله شبکه / شاهراه اطلاعات
آیا به خاطر دارید به شما گفتیم با فراگیر شدن هوش مصنوعی، بسیاری از مشاغل در معرض خطر قرار خواهند گرفت. مشاغلی که روزگاری در سیطره قدرت انسان‌ها قرار داشتند و بسیاری از کارگران مشاغل نسبتا ساده از این راه به امرار معاش می‌پرداختند، اکنون به عنوان اولین گروه از قربانیان هوش مصنوعی شناخته می‌شوند. جالب آن‌که کارخانه‌های بزرگ با شور و اشتیاق خاصی به دنبال خودکارسازی واحدها و بخش‌های تولیدی خود هستند. فاکس‌کان به عنوان یکی از تامین‌کنندگان تجهیزات الکترونیکی در جهان بخش اعظمی از نیروی انسانی خود را در همین راستا تعدیل کرده است.
زمانی که صحبت از مخاطرات هوش مصنوعی به میان می‌آید، بسیاری به فکر سلاح‌های کشتار جمعی هوشمند هستند که با اراده خود نیمی از یک شهر را به خرابه‌ای تبدیل می‌کنند، جالب آن‌که مخاطرات اجتماعی هوش مصنوعی بیش از دیگر مخاطرات جانبی امروزه جامعه انسانی را تهدید می‌کند. بی‌کار شدن انسان‌ها تنها بخشی از این مخاطرات به شمار می‌رود.
فاکس‌کان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان قطعات رایانه‌ای و الکترونیکی در سطح جهان شناخته می‌شود. اپل، سونی، مایکروسافت و... از جمله شرکت‌هایی هستند که فاکس‌کان تجهیزات الکترونیکی آنها را تامین می‌کند. این شرکت به تازگی نزدیک به 60 هزار روبات کارگر را در منطقه کوشان در استان جیانگ سو جایگزین نیروی کار انسانی کرده است. به‌طوری که تعداد کارگران این کارخانه به رقم 50 هزار نفر تقلیل پیدا کرده‌اند. در همین ارتباط زو یولیان، رییس بخش تبلیغات منطقه کوشان به سایت China Morning Post گفته است: «در مجموع فاکس‌کان موفق شد تعداد کارگران ثابت خود را از رقم 110 هزار نفر به رقم 50 هزار نفر برساند. این موفقیت به لطف روبات‌های هوشمند صورت گرفته است. به کارگیری روبات‌ها بر اساس برنامه‌ریزی‌های این شرکت در جهت تعدیل نیرو و به منظور کاهش هزینه‌ها صورت گرفته است.» او در بخشی از صحبت‌های خود اضافه کرد این رویکرد به احتمال زیاد توسط شرکت‌های دیگر نیز دنبال خواهد شد. یک نظرسنجی دولتی نشان می‌دهد که نه تنها فاکس‌کان بلکه بیش از 600 شرکت دیگر مستقر در کوشان در نظر دارند با رویکرد مشابهی از تعداد مشاغل خود کم کنند.
کوشان از جمله شهرهای بزرگ چین است که تجهیزات ویژه صنایع الکترونیکی را تولید می‌کند. نزدیک به 4800 شرکت تایوانی بیش از 60 درصد تولید ناخالص داخلی را رقم می‌زنند. هیو رانگ رانگ، مدیر تایوانی اداره سرمایه‌گذاری‌ها در این ارتباط گفته است: «اولین بار یک شرکت تایوانی به سال 1989 در این شهر کار خود را آغاز کرد. از آن زمان به بعد کارآفرینی به میزان قابل توجهی در این شهر رشد پیدا کرده و گسترش یافته است.»
روبات‌ها صاحب نیمی از مشاغل ژاپن در بیست سال آینده
در همین حال فاکس‌کان گفته است: «از فناوری‌های نوینی از جمله مهندسی روباتیک در این کارخانه استفاده می‌کند.» در بیانیه این شرکت آمده است: « به‌کارگیری این تعداد روبات بخشی از فرآیند خودکارسازی واحدها بوده است. ما از مهندسی روباتیک و دیگر فناوری‌های نوظهور به منظور جایگزینی نیروی کار انسانی در بخش‌هایی که از الگوی تکرارشونده تبعیت می‌کنند استفاده می‌کنیم. همچنین به کارکنان خود یاد می‌دهیم که روی عناصر ارزش افزوده در فرآیند تولید همچون تحقیق و توسعه، کنترل فرآیند و کنترل کیفیت متمرکز شوند. ما همچنین به مهار اتوماسیون و نیروی انسانی در برنامه‌های خود ادامه خواهیم داد. همچنین انتظار داریم نیروی کار قابل توجهی را حفظ کنیم» در سپتامبر 2014 میلادی بود که نزدیک به 505 کارخانه استان گوانگ دونگ میلیون‌ها دلار (CH¥4.2bn) در حوزه روباتیک و روبات‌های کارگر سرمایه‌گذاری کردند. به‌طوری که در نهایت روبات‌ها را جایگزین نیروی انسانی کنند.
خطر هوش مصنوعی و روباتیک محدود به یک کشور نیست
دکتر واردی، استاد علوم کامپیوتر دانشگاه Rice تگزاس قبلا پیش‌بینی کرده بود که روبات‌ها در حوزه‌های مختلفی به شکلی کاملا موثر به لحاظ بهره‌وری جایگزین نیروی انسانی خواهند شد. مطالعه‌ای که توسط موسسه Deloitte و دانشگاه آکسفورد در ژانویه 2016 انجام شد، نشان داد که در مجموع بیش از 35 درصد مشاغل انگلستان این پتانسیل را دارند تا کاملا خودکار شوند. شرکت Deloitte کشف کرده است که نزدیک به 201 میلیون شغل در حوزه عمده‌فروشی‌ها و خرده‌فروشی‌ها که چیزی در حدود 59 درصد نیروی کار را در خود جای داده‌اند تا 20 سال آینده کاملا خودکار خواهند شد. بخش‌های بهداشت و درمان و خدمات اجتماعی که پذیرای بیشترین تعداد مشاغل هسند از پایین‌ترین نرخ خودکارسازی برخوردار خواهند بود. آنگوس نولز کاتلر، نایب رییس شرکت Deloitte در این ارتباط گفته است: « پیشرفت‌های فناوری به این معنا است که تعداد بیشتری از مشاغل فرآیند خودکار شدن را تجربه خواهند کرد. کامپیوترها و روبات‌ها جایگزین نیروی کار انسانی می‌شوند، به دلیل این‌که به‌کارگیری آنها ساده‌تر و ارزان‌تر خواهد بود. مطالعه ما نشان می‌دهد که فناوری به احتمال زیاد این توانایی را دارد تا صرف‌نظر از سهولت و راحتی به کاهش هزینه‌ها کمک کند. آن‌چنان که هزینه‌های مرتبط با فناوری کاهش پیدا می‌کند به همان نسبت هزینه‌های مرتبط با نیروی انسانی افزایش می‌یابد. در نتیجه جای تعجب نیست که مشاهده کنیم، خودکارسازی مشاغل با سرعت بیشتری روند پیشرفت را پشت سر نهند.»