محمد صابری، روانشناس و استاد دانشگاه، در گفتگو با مهر
با تغییر بازیهای کودکان، ایجاد محیطی آرام و به طور کلی تقویت حافظه دیداری و شنیداری میتوان نبوغ کودک را تحریک و میزان حافظه را افزایش داد.
بسیاری از والدین تصور میکنند که تنها عامل نبوغ و ضریب هوشی بالا عوامل وراثتی و ژن برتر است در حالی که باید اذعان داشت میتوان با تغییر بازی، ایجاد محیط آرامش بخش، استراحت، تغذیه مناسب و همچنین شیوههای صحیح انتقال تجربه کودکانی با ضریب هوشی متوسط را به یک نابغه تبدیل کرد.
نیمی از نبوغ، تلاش است و بخشی از آن ادراک قوی نسبت به ابزارها و داشتهها پیرامون بوده و تنها بخش کوچکی از آن داشتن ضریب هوشی بالا است که البته میزان IQ را نیز میتوان با تمرین در کودکی تا حدودی افزایش داد. گام نخست برای تحریک نبوغ کودکان، تقویت حافظه دیداری، شنیداری و توانایی درک تجسمی در بچهها است. از آنجایی که کودکان در هنگام بازی قوه یادگیری بالایی دارند باید هر روز در قالب بازیهای مفرح و سرشار از انرژی اقدام به تقویت یکی از حافظهها کرد.
برای تقویت حافظه دیداری در کودکان، آن هم در چارچوب بازی میتوان چند شکل را به او نشان داد سپس از کودک خواست بدون نگاه کردن به آنها، نام آن اشکال را به یاد آورد؛ همچنین در مورد تقویت حافظه شنیداری هم به همین روش کودک چیزی را بشنود و بعد بتواند به همان ترتیب تکرار کند.
برای تقویت نبوغ کودکان باید ذهن بچهها را عادت به طبقه بندی مطالب داد. روش دیگر افزایش تمرکز، یاد یاری است یعنی از کودک بخواهیم تا مفاهیم و کلماتی که تداعی کننده یک موضوع واحد هستند را کنار هم قرار داده و طبقه بندی کند که البته همه این موارد باید در قالب بازی و در زمان محدودی باشد که کودک دچار خستگی و دل زدگی نشود.
برخی از والدین برای انتقال تجربیات خود عجول و سرسخت هستند، در حالی که باید اذعان داشت اگر والدین به دنبال انتقال تجربه خود به فرزندانشان هستند باید یک مسئله بزرگ را به چند موضوع کوچک تبدیل کنند و هر روز یکی از آنها را آموزش دهند. موبایل، تبلت و رایانه بزرگترین موانع پرورش ذهن کودک است و والدین باید بدانند که این وسایل الکترونیکی تنها کودکان را ساکت و بهانهگیریهای آنها را کاهش میدهد ولی به همان اندازه باعث تخریب سیستم عصبی مغز میشود.
تحرک، جنب و جوش مناسب و خوردن غذای سالم رابطه مستقیمی با تمرکز کودک دارد و در عین حال خوردن غذاهای آماده یا شیرین باعث میشود کودک بیحال شود، ولی غذاهای پروتئینی مانند بادام، تخممرغ و گوشت بدونچربی هوشیاری و تمرکز را بالا میبرد.
ژن و عواملی وراثتی تنها بخشی از نبوغ انسان محسوب میشود؛ در حالی که تاریخ نشان داده است که افراد موفق بسیاری هستند که با وجود ضریب هوشی متوسط تنها به دلیل پشتکار، استفاده صحیح از محیط و ابزار پیرامون خود و همچنین تمرکز بالا توانستهاند مسیر تاریخ را تغییر دهند و تأثیر بسزایی در زندگی بشریت داشته باشند، شکی نیست که میتوان کودکی نابغه را تربیت کرد به شرط آنکه شیوههای پرورش را دانست.