نام: جان فوربز نش (John Forbes Nash, Jr)
تولد: ۱۳ ژوئن ۱۹۲۸ -- بلوفیلد، ویرجینیای غربی، ایالات متحده آمریکا
درگذشت: ۲۳ می ۲۰۱۵ در نیوجرزی آمریکا - در یک سانحه رانندگی کشته شد.
ملیت: آمریکایی
شهرت: ریاضیات، اقتصاد (تعادل نش، هندسه جبری، معادله دیفرانسیل با مشتقات پاره‌ای)
محل کار: مؤسسه فناوری ماساچوست، دانشگاه پرینستون
جوایز: جایزه جان فون نویمان (۱۹۷۸) -- جایزه نوبل اقتصاد (۱۹۹۴) - جایزه آبل۱ (۲۰۱۵)
بیوگرافی جان نش:
پروفسور جان فوربز نش، ریاضیدان نابغه و برجسته آمریکایی برنده جایزه نوبل اقتصاد در تاریخ سیزدهم ژوئن سال ۱۹۲۸ میلادی در بلوفیلد ویرجینیای غربی به‌دنیا آمد. وی به‌واسطه هوش و ذکاوت زیادش در مباحث ریاضی، به‌عنوان یکی از نخبگان جهان شناخته شد.
جان در بیست سالگی به‌طور هم‌زمان مدرک کار‌شناسی و کار‌شناسی ارشد را کسب کرد و دو سال بعد، یعنی در بیست و دو سالگی، موفق به کسب مدرک دکترا در بخش ریاضیات شد. او به‌معنای واقعی، یک نخبه در رشته ریاضیات بود و تئوری‌های زیاد و بحث‌انگیزی را در این حوزه وارد کرد.
وی در سنین جوانی - سال ۱۹۵۸م - به بیماری روان‌گسیختگی (اسکیزوفرنی) از نوع پارانوید مبتلا شد. نش، صداهایی غیرواقعی می‌شنید که او را از خطراتی موهوم حذر می‌دادند و وادارش می‌کردند کارهایی برخلاف میل و اراده‌اش انجام بدهد. رفته‌رفته بر شدت توهمات او افزوده شد و پزشکان، بیماری او را اسکیزوفرنی در حال پیشرفت تشخیص دادند. او و زندگی‌اش در معرض نابودی قرار گرفتند به‌طوری‌که ناگزیر شد از همسرش جدا شود و در این حال، کرسی استادی خود در دانشگاه را نیز از دست داد.
نش در ابتدا از خود سرسختی و مقاومت نشان می‌داد و سعی می‌کرد با هر ترفندی که شده، از بیمارستان و حتی از نظارت مستقیم روان‌پزشک فرار کند. اما با شدت گرفتن بیماری‌اش، کم‌کم به درمان تن داد. جدا از درمان، آن‌چه بیش از همه به نش کمک کرد، تلاش آگاهانه‌ای بود که او از خود نشان داد.
پزشکان، بیماری‌اش را نوعی اسکیزوفرنی هذیانی (پارانوید) تشخیص دادند که با افسرگی خفیف و کاهش اعتماد به نفس همراه شده بود. او با تمام توان سعی کرد تا محتوای ذهنی بیمار خود را ذره‌ذره اصلاح کند. این فرآیند جبرانی، چیزی نزدیک به سی سال از بهترین سال‌های عمرش را گرفت اما امید و اراده‌ای که او از خود نشان داد، کار خودش را کرد و ریاضیدان نابغه بالاخره از بند بیماری نجات پیدا کرد.
خودش این طور می‌نویسد: «به مرور زمان سعی کردم بخش بیمار ذهن خودم را شناسایی و پاک کنم. سعی کردم رفته‌رفته ذهنیت عالمانه‌ای را که از قبل داشتم، بازسازی کنم. این کار خیلی طول کشید، خیلی چیز‌ها را از من گرفت اما فکر می‌کنم الان دیگر بخش اعظم آن هذیان‌ها و آن توهمات را دور ریخته‌ام. این‌که در این سن و سال هنوز می‌توانم یک ریاضیدان و تئوریسین فعال باشم، به این معنی است که من در مبارزه با بیماری‌ام موفق شده‌ام.»
نش دارای دو فرزند پسر است. فرزند نخستش - که درست هم‌زمان با شروع بیماری پدرش به‌دنیا آمد - ریاضیدان است و از بد حادثه، درست مانند پدر، به بیماری اسکیزوفرنی هذیانی مبتلاست. او نیز سال‌هاست که تحت نظارت و درمان پزشکان قرار دارد.
نش در تکامل نظریه بازی‌ها نقش بسیار مؤثری داشت و به‌خاطر تلاش‌هایش در این زمینه، در سال ۱۹۹۴م به‌همراه رینهارد سلتن و جان هارسانای برنده جایزه نوبل اقتصاد شد. او در سال ۱۹۹۹م از دانشگاه کارنگی‌ملون، دکترای افتخاری علوم و تکنولوژی دریافت نمود. او هم‌چنین در سال ۲۰۰۳م از دانشگاه فدریکوی دوم ناپل ایتالیا دکترای افتخاری اقتصاد و در سال ۲۰۰۷م، از دانشگاه آنتورپ (بلژیک) دکترای افتخاری دیگری در همین رشته دریافت داشت. در حال حاضر، نش یکی از معروف‌ترین استادان ریاضیات در دانشگاه پرینستون است.
کتاب یک ذهن زیبا اثر سیلویا ناسار
کتاب «یک ذهن زیبا»:
«یک ذهن زیبا»، نام کتابی است که درباره زندگی پروفسور جان فوربز نش ریاضیدان برنده جایزه نوبل و مسائلی که به‌دلیل بیماری اسکیزوفرنی با آنها مواجه می‌شود، به رشته تحریر درآمده است. این کتاب توسط «سیلویا ناسار» نوشته شده و در سال ۱۹۹۹م به چاپ رسیده است. براساس این کتاب، فیلمی سینمائی به‌همین نام در سال ۲۰۰۱م ساخته شد که صحنه‌هایی از آن، تفاوت‌هایی با زندگی واقعی جان نش دارد. «جنون درخشان» نیز عنوان فیلم مستندی درباره نش است که نگاه دقیق‌تر و وفادارانه‌تری نسبت به زندگی او دارد.
در تصادف تاکسی در نیوجرزی به همراه همسرش کشته شد. جان فوربز نش استاد ریاضی دانشگاه پرینستون، که به اسکیزوفرنی مبتلا بود در سال ۱۹۹۴ همراه با دو نظریه‌پرداز دیگر برنده جایزه نوبل اقتصاد شده بود.
درگذشت:
جان نش در حالیکه تنها یک ماه به تولد ۸۷ سالگیش مانده بود به همراه همسرش آلیشیای ۸۲ ساله در یک تصادف، جان باخت. او به همراه لوییس نیرنبرگ که سالها با هم کار کرده بودند به نروژ سفر کرده بود تا جایزه ریاضی آبل را از هارالد پنجم، پادشاه نروژ دریافت کند. آنها از نروژ به آمریکا بازگشته بودند و جان نش و همسرش از فرودگاه به سمت خانه در حرکت بودند که تاکسی آنها تصادف کرد.
راننده تاکسی حامل آنها در حال سبقت گرفتن از ماشین دیگری بود که که کنترل خودرو را از دست داد و با نرده‌های محافظ بزرگراه ترن‌پایک، ششمین بزرگراه پر تردد آمریکا، برخورد کرد. به گفته پلیس نیوجرزی، بر اثر این تصادف جان نش و همسرش از خودرو به بیرون پرتاب شدند و به نظر می‌رسد آنها کمربند ایمنی‌شان را نبسته بودند.
کارهای او در زمینه نظریه بازی ها، هندسه دیفرانسیل و معادلات دیفرانسیل با مشتقات پاره‌ای، به درک تازه‌ای از عواملی که بر شانس تاثیر می‌گذارند و تاثیر اتفاقات در پیچیدگی زندگی روزمره منجر شده بود.
فیلم سینمایی یک ذهن زیبا با هنرمندی راسل کرو (2001)
فیلم سینمائی «یک ذهن زیبا»:
«یک ذهن زیبا»، نام یک فیلم سینمائی آمریکایی است که درباره زندگی پروفسور جان فوربز نش ساخته شده است. این فیلم در سال ۲۰۰۱م براساس کتابی به‌همین نام و به کارگردانی «ران هوارد» تولید شد. بازیگران اصلی آن، «راسل کرو» (در نقش پروفسور جان نش) و «جنیفر کانلی» (در نقش همسر نش) هستند.
«یک ذهن زیبا» توانست در رقابت‌های اسکار، جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل زن برای «جنیفر کانلی»؛ جایزه بهترین فیلمنامه اقتباسی برای «آکیوا گلدزمن»؛ جایزه بهترین کارگردانی برای «ران هوارد» و هم‌چنین جایزه بهترین فیلم برای «برایان گریزر» و «ران هوارد» را به ارمغان آورد. این فیلم در رشته‌های بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین چهره‌آرایی، بهترین موسیقی متن و بهترین تدوین نیز کاندیدای دریافت جایزه اسکار بود.
صحنه‌هایی از فیلم، تفاوت‌هایی با زندگی واقعی پروفسور جان نش دارد. برای مثال؛ صحنه مربوط به پیدا کردن الگوهای مختلف در ستارگان، صحنه‌ای که پسر نش در حال غرق شدن در وان حمام است و موارد مربوط به ابزار تولیدکننده رمز عبور که در دست جان قرار گرفته است، کاملاً خیالی می‌باشند.
درخصوص فداکاری بسیار آلیشیا - همسر جان نش - نیز در این فیلم اغراق شده است چرا که آلیشیا در سال ۱۹۶۳م از جان نش جدا شده و هفت سال بعد در ۱۹۷۰م به جان اجازه داده است تا در خانه وی زندگی کند که این رابطه مطلقاً یک رابطه احساسی نبوده است. در سال ۲۰۰۱م، جان نش برای بار دوم با آلیشیا ازدواج کرد.
در فیلم، این‌طور برداشت می‌شود که توهمات جان نش به دو صورت دیداری و شنیداری بوده است درحالی‌که در واقعیت، توهمات نش فقط محدود به صداهایی بوده که او می‌شنیده است. مراسم خودکار در پرینستون - که در فیلم می‌بینیم - نیز کاملاً جعلی است و چنین مراسمی وجود ندارد.
در فیلم، جان نش در سال ۱۹۹۴م قبل از برگزاری مراسم نوبل، می‌گوید که از داروهای جدیدی استفاده می‌کند، اما درواقع نش از سال ۱۹۷۰م هیچ دارویی استفاده نکرده است. کارگردان فیلم در این باره این‌چنین توضیح می‌دهد که به این دلیل، جمله مورد اشاره به سخنان جان اضافه شده است که در غیر این صورت، از فیلم این‌طور برداشت می‌شد که همه انواع بیماران اسکیزوفرنی بدون دارو می‌توانند از پس بیماری خود برآیند. هم‌چنین، پروفسور نش هیچ‌گاه به‌هنگام دریافت جایزه نوبل سخنرانی نکرد چرا که مسئولین برگزاری مراسم، از بابت بیماری او و عدم ثبات ذهنش نگران بودند.
راسل کرو در واکنش به خبر درگذشت جان نش، توئیت کرد: "بهت‌زده‌ام... دلم با جان و آلیسیا و خانواده‌شان است. یک همراهی شگفت‌انگیز؛ ذهن‌های زیبا، دلهای زیبا."