اعتماد: متولیان دولتی كودكان كار و خیابان روز گذشته در وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی گرد هم آمدند تا جلسات شورای ساماندهی كودكان كار و خیابان را پس از هشت سال تعطیلی برگزار كنند. نماینده شهرداری، نیروی انتظامی، وزارت بهداشت، آموزش و پرورش، بهزیستی، كمیته امداد، دادگستری، امور بین الملل وزارت كار و... هر كدام آمده بودند تا پیشنهادات و اقدامات شان را برای حل معضل كودكان كار و خیابان بگویند: اقداماتی كه طی چند سال گذشته چندان نتیجه بخش نبوده است. بخش اول جلسه شورای ساماندهی كودكان كار به دلیل آنچه «حساس بودن اطلاعات و آمار» عنوان می شد، بدون حضور خبرنگاران برگزار شد. جمع بندی جلسه اما بیانگر این بود كه هنوز متولیان و مسوولان دولتی به توافق نرسیده اند كه متولی پدیده كودكان كار در خیابان چه دستگاهی است و وظایف هر دستگاه چیست. ضعف دیگری كه متولیان و از جمله شخص وزیر تعاون، كار و رفاه اجتماعی در مورد پدیده كودكان كار به آن اذعان داشت، نبود آمار دقیق برای حل مشكل كودكان كار بود. ربیعی آمارهای بین المللی در خصوص كودكان كار كه تعداد این كودكان را نصف جمعیت فعال كاری ایران می دانند، سیاه نمایی دانست و گفت: «نمی پذیریم كه چهار میلیون كودك كار و بازمانده از تحصیل داشته باشیم. با این وجود هیچ آمار مورد تاییدی از سوی او و دیگر نمایندگان نهادهای دولتی و متولیان ساماندهی كودكان كار در این نشست در جمع رسانه ها عنوان نشد. تشكیل جلسه شورای ساماندهی در سطح استانی و شناسایی كودكان كار فاقد بیمه توسط بهزیستی و كمیته امداد و حمایت از تحصیل و بیمه آنها از سوی دولت از جمله مصوبات پیشنهادی دومین جلسه شورای ساماندهی كودكان كار بود.
بازنگری در آیین نامه ساماندهی كودكان كار
شورای ساماندهی كودكان كار در سال 84 با مصوبه هیات وزیران تشكیل شد اما از آن سال به بعد به حالت تعطیل درآمده و جلسه یی برگزار نكرده است. این شورا مكلف بوده دستگاه ها را در زمینه كودكان كار هماهنگ و سیاست های لازم را تولید و به دستگاه ها ابلاغ كند. در حال حاضر علی ربیعی، وزیر تعاون، كار و رفاه اجتماعی با تشكیل جلسات این شورا بعد از هشت سال می گوید آیین نامه ساماندهی كودكان كار بازنگری خواهد شد و پس از اصلاح آیین نامه وظایف هر دستگاه به طور مشخص ابلاغ می شود. در این جلسه وزارت كار اعلام كرد كه دو نوع سیاست در زمینه كودكان كار اتخاذ می شود كه یكی از آنها شناسایی و جمع آوری جدی این كودكان از سوی نیروی انتظامی است. پس از این اقدام این افراد تحت حمایت و پوشش وزارت كار قرار می گیرند و بخشی از كودكان كه به دلیل نیاز اقتصادی خانواده دست به كار زده و دچار آسیب جسمی و روحی شدند مورد برنامه ریزی قرار گرفته و حمایت های بیمه یی، آموزشی، تحصیلی و همچنین مشاوره برای آنها انجام خواهد شد. احمد میدری، معاون رفاهی وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی در جلسه شورای ساماندهی كودكان كار در این زمینه گفت: بر اساس پیگیری های انجام شده بحث بیمه همگانی در دولت كلید خورده و بودجه آن تامین شده است اما بسیاری از كودكان كار به دلایل مختلف فرهنگی یا داشتن والدین غیرایرانی، فاقد شناسنامه و بیمه هستند و اقدامات شورا در این زمینه خواهد بود. در همین راستا ربیعی در حاشیه صحبت با خبرنگاران اعلام كرد كه افراد می توانند با انصراف از دریافت یارانه، آن را برای حمایت از كودكان كار و تحصیل آنها اهدا كنند.
نیازمند مدیریت متمركز هستیم
رییس مرجع ملی كنوانسیون حقوق كودك از جمله نمایندگان دستگاه های متولی بود كه در جلسه شورای ساماندهی كودكان خیابانی صحبت كرد. الوندی با بیان اینكه سازمان بهزیستی توان اجرای برنامه ها را ندارد و به صورت محدود می تواند برنامه ها را انجام دهد، گفت: بنابراین باید سازمان های متولی را بیشتر درگیر مقوله كودكان كار كنیم. به گفته او در محله دروازه غار تهران حدود 110 نفر از دانشجویان جوان دختر كه عضو سازمان های مردم نهاد هستند مشغول آموزش كودكان كار هستند كه از تحصیل باز مانده اند اما حتی سازمان های رسمی نیز این سازمان های مردم نهاد را به رسمیت نمی شناسند.
در تهران شهرداری توان این كار را دارد كه مساله كودكان كار را ساماندهی كند بنابراین برای یك بار مدیریت كودكان كار را به صورت متمركز به شهرداری واگذار كنیم یعنی آموزش، حرفه آموزی، اشتغال و مراقبت از آنها را به شهرداری واگذار كرده و سایر نهاد ها نیز به شهرداری كمك كنند. در ادامه این جلسه پیشنهاد شد كه شورای ساماندهی كودكان خیابانی در سطح استان ها و با توافق وزارت كار به یك دستگاه خاص تفویض شود مثلادر تهران به شهرداری و در مشهد به بهزیستی سپرده شود.
ارتباط میان حداقل دستمزد و تولید كودكان كار
مشاور معاونت توسعه كارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی نیز در این جلسه با اشاره به اینكه پدیده كودكان كار در ایران یك واقعیت قابل انكار است، گفت: برای مشاهده این موضوع به كوره های آجرپزی، ترمینال ها و مترو سری بزنید. بسیاری از پژوهش های مقطعی نشان داده كه تعداد كودكان كار تا یك میلیون نفر است و در قبال آنها می توانیم دو رویكرد فعال و منفعل داشته باشیم.
به گفته سهم خانی در این جلسه رویكرد ما منفعل است یعنی بعد از اینكه مشكل پیش آمده، بررسی می كنیم كه چگونه آن را حل كنیم. آیا بین حداقل دستمزد و تولید كودكان كار رابطه مستقیم وجود ندارد ؟ وقتی حداقل دستمزد را 609 هزار تومان اعلام می كنیم و خط فقر در كشور دو میلیون تومان است چگونه می توانیم انتظار داشته باشیم كه پدیده كودكان ایجاد نشود. در حقیقت این حداقل دستمزد مبنایی می شود برای مستمری خانواده های تحت پوشش كمیته امداد.
مشاور معاونت توسعه كارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی ادامه داد: رویكرد فعال این است كه گلوگاه هایی كه كودكان كار را ایجاد می كند، ببندیم. مساله كودكان كار در كشور بدون متولی است هرچند وقت یك بار شهرداری، نیروی انتظامی و بهزیستی گزارش هایی را در این زمینه ارائه می كنند و تقسیم كار ملی نداریم كه بدانیم به عنوان مثال وظیفه آموزش و پرورش در این زمینه چیست؟ موضوع دیگری كه باید به آن توجه كنیم ساماندهی كار این كودكان است یعنی در قوانینی كه در آینده تصویب می شود كودكان كار را در نظر بگیریم الان در قانون كار شایسته هیچ ردپایی از كودكان كار نمی بینیم. نماینده كمیته امداد نیز در این جلسه عنوان كرد: 500 هزار دانش آموز تحت پوشش كمیته امداد هستند كه 270 هزار نفر از آنها یتیم هستند و از این تعداد 10 هزار نفر پدر و مادر ندارند اما هیچ كدام كودك كار نیستند. حمایت معیشتی، درمانی و آموزشی از كودكان كار می تواند راهكار مناسبی باشد.
85 میلیون كودك كار در جهان وجود دارد
در ادامه جلسه محمدتقی حسینی، معاون امور بین الملل وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی آمارهای بین المللی از كودكان كار ارائه داد. به گفته او طبق اعلام بین المللی در سال 2000 میلادی 265 میلیون كودك كار در جهان وجود داشت كه با ابتكار سازمان بین المللی كار از سال 2000 میلادی به بعد با اقدامات صورت گرفته در كشورهای مختلف این آمار كاهش یافت و به 160 میلیون نفر رسید كه 85 میلیون نفر از كودكان كار در كارهای فوق العاده سخت فعالیت می كنند.