مزایای خواندن كتاب برای نوزاد به اندازه ای است كه شما را شگفت زده خواهد كرد. جنین متوجه تمام كارهای شما و علت آنها نمی شود. اما شما نباید انتظار داشته باشید تا كودك شما قبل از آنكه شما با او شروع به صحبت كردید چیزی را متوجه شود. همچنین شما نباید انتظار داشته باشید ، زمانی كه برای نوزاد خود لالایی می خوانید، نوزاد متوجه شده و همراه با ریتم سرش را برای شما تكان دهد. بلند صحبت كردن و خواندن برای نوزاد، یك محرك بسیار مهم به حساب می آید و یكی از فعالیتهای بزرگی است كه والدین می توانند برای سالها آن را ادامه بدهند.
نوزاد، زمانی كه متولد می شود، قادر است تا تمام صداهایی را كه برای صحبت كردن لازم است یاد بگیرد. هرچه بیشتر كتابهای داستان را برای نوزاد خود با صدای بلند بخوانید و با آنها بلند تر صحبت كنید، كلمات بیشتر و بهتر در ذهن آنها آشكار می شود و بهتر قادر خواهند بود تا صحبت كنند. شنیدن كلمات، به نوزاد كمك می كند تا شبكه نیرومندی از كلمات در مغز او ساخته شود. نوزادانی كه والدین آنها به طور دائمی برای آنها كتاب می خوانند یا با آنها صحبت می كنند، تا سن 2 سالگی نسبت به نوزادان دیگر، بیشتر با كلمات آشنایی دارند. و نوزادانی كه در طول سالهای اول زندگی بیشتر با آنها صحبت شده و برای آنها كتاب خوانده شده است برای یادگیری و مطالعه اشتیاق بیشتری از خود نشان می دهند.
زمانی كه برای نوزاد خود كتاب یا آواز می خوانید، كودك شما قادر است تا احساسات متفاوتی را كه شما در حین ادای كلمات و تلفظ صداها استفاده می كنید را بشنود. این موارد به پرورش اجتماعی و رشد احساسی نوزاد كمك می كند. همچنین خواندن، نوزاد را به نكته سنجی، لمس و پاسخ به سوالات دعوت می كند و تمام این موارد باعث بهبود در رشد اجتماعی و مهارت در فكر كردن می شود. علاوه بر تمام این فوائد، مهارت زبانی نوزاد بوسیله تقلید صداها، تشخیص تصاویر كتاب و یادگیری كلمات تقویت می شود.
یكی از مهمترین مزایایی كه بلند خواندن دارد، برقراری ارتباط بین چیزهایی است كه نوزاد شما به آنها عشق می ورزد. یعنی صدای شما، نزدیكی به شما و كتاب.
تفاوت سن نوزادان در قدرت درك كلمات
كودكانی كه ماههای نخست زندگی خود را شروع كرده اند ممكن است مفهوم تصاویر داخل كتاب را متوجه نشود اما او می تواند روی آنها تمركز كند به ویژه روی صورتها، رنگهای روشن و الگوهای رنگها. خواندن لالایی و آواز به هنگام شیردهی باعث آرامش و جلب توجه نوزاد می شود.
بین 4 تا 6 ماهگی، نوزاد شما ممكن است تا به كتاب علاقه و اشتیاق بیشتری نشان دهد. او ممكن است تا به سمت كتاب چنگ زده و یا آن را بین انگشتان خود نگه دارد. اما مراقب باشید چون احتمال دارد آن را به سمت دهان برده و یا به سمت دیگری پرتاب كند. كتابهایی را انتخاب كنید كه دارای ریتمهای تكراری و رنگهای روشن هستند.
بین 6 تا 12 ماهگی، كودك شما قادر خواهد بود تا چیزهایی را كه در داخل كتاب است را بفهمد و احتمال زیاد می رود تا درك او نسبت به صفحات و یا كل داستان نیز از همین دوران آغاز شود. نوزاد در این دوره به آن چیزی كه شما می خوانید پاسخ می دهد، به سمت كتاب چنگ انداخته و تلاش می كند تا با دهانش صداهایی را تولید كند. تا 12 ماهگی قادر می شود تا با كمك شما صفحات را ورق بزند. در این سن آنها به تدریج شروع می كنند به اشاره كردن به سمت اشیائی كه در داخل صفحات می بینند و صدای شما را تكرار می كنند.
چه زمان و چگونه بخوانید
یك نكته مهم درباره بلند خواندن وجود دارد و نیاز به مهارت خاص یا وسیله خاصی نیست . این كار فقط به شما، نوزاد شما و كتاب نیاز دارد. برای دقایق كوتاهی با صدای بلند بخوانید. اما در بیشتر مواقع این كار را انجام ندهید. نگران نباشید از اینكه كتاب تمام شود فقط روی صفحاتی كه شما و نوزاد شما از آن لذت می برید، تمركز كنید.
سعی كنید تا هر روز در ساعتهایی كه فضای خانه ساكت است و بیكار هستید كتاب بخوانید. معمولا بهترین زمان قبل از خواب شب و میان روز است. به علاوه این بهترین زمان است تا نوزاد خود را نوازش كنید. این كار به آرامش نوزاد شما كمك می كند. سعی كنید زمانی را برای این كار انتخاب كنید كه نوزاد شما سیر بوده و پوشكش تازه تعویض شده باشد. پیشنهاد می شود تا از كتابهای سبك استفاده كنید زیرا حمل این كتابها راحت بوده و می توانید آنها را همراه خود به هر مكانی كه دوست دارید ببرید و زمانی كه به طور مثال در مطب دكتر نشسته اید می توانید راحت از آن استفاده كنید.
موارد زیر را به هنگام خواند كتاب رعایت كنید:
· نوزاد و كودك خود را به هنگام كتاب خواندن نوازش كنید. این كار به آنها آرامش و احساس امنیت داده و باعث گرم تر شدن روابط بین شما و نوزاد می شود.
· صدای خود را با ریتم كلمات و جملات كتاب تنظیم كنید. هرجائیكه لازم است صدای خود را بلند و كوتاه كنید و برای هر شخصیت داخل كتاب چنانچه مناسب است از یك صدای متفاوت استفاده كنید.
· نگران رعایت نكردن ترتیب خطوط كتاب نباشید. اگر سطری را گم كردید برای لحظه كوتاهی مكث كنید سپس با جملات پرسشی سطر خود را پیدا كنید مثلا بپرسید كجا بودیم؟ گربه سیاه كجا رفت. آهان اون اینجاست. ممكن است نوزاد و كودك شما قادر به پاسخگویی نباشد اما این كار پیش زمینه ای است كه بعدها در پاسخگویی به شما كمك می كند.
· به هنگام شیر دادن به نوزاد و حرف زدن با او، برای او شهر بخوانید و صدای حیوانات را تقلید كنید. در مواقعی كه بیكار هستید نوزاد را روی زانوهای خود بنشانید و با او صحبت كنید.
· كودكان در اثر تكرار یاد می گیرند و عاشق تكرار هستند. بنابراین از اینكه برای آنها كتابهای تكراری و شبیه هم بخوانید نگران نباشید. سعی كنید تا آهنگهای یك شكل و تكراری را به یك شكل و با یك صدا تكرار كنید.
چه كتابی برای نوزادان مناسب است
كتابهایی كه برای نوازادان انتخاب می كنید باید ساده بوده و دارای متن های تكراری و عكسهای واضح باشد. در طول اولین ماههای نخست زندگی، نوزاد فقط دوست دارد تا صدای شما را بشنود. بنابراین شما می توانید هر چیزی را كه می خواهید بخوانید. بویژه كتابهایی را كه حاوی شعر و آهنگ هستند. همانطور كه نوزاد به كتاب خواندن علاقه مند می شود، كتابهایی را انتخاب كنید كه تصاویر آنها ساده بوده و رنگ آنها با زمینه كتاب متفاوت باشد.
زمانی كه نوزاد شما شروع به چنگ انداختن به كتاب می كند، كتابهایی را تهیه كنید كه دارای رنگهای روشن بوده البته كتابهای پارچه ای كه دارای صورت هستند می توانند انتخاب خوبی باشند. این كتابها به علت نرمی، نوزاد را تشویق می كند تا آن را لمس كرده و قدرت حركت انگشتان و دست نوزاد را تقویت می كند. تصاویری كه از رنگهای با كیفیت برخوردار هستند باعث تقویت قدرت بینائی نوزاد می شود.
زمانی كه كودك شما شروع به پاسخگویی به چیزهایی كه در داخل كتاب است می كند، برای او كتابهای تخته ای با تصاویر كودكان یا اشیائی شبیه آنها تهیه كنید. زمانی كه نوزاد نشستن در وان حمام را آموخت و یاد گرفت كه چگونه با انگشت خود غذا بخورد، داستانهای ساده ای كه درباره زمان حمام كردن و خوابیدن است را تهیه كنید. همانطور كه كودك شما بزرگتر می شود و توانایی حرف زدن را پیدا می كند كتابهایی برای او تهیه كنید كه نوزاد را دعوت می كند تا كلمات ساده را تكرار كند.
البته در این زمان استفاده از كتابهای سه بعدی بسیار مناسب بوده و باعث می شود تا نوزاد شما هیجان زده شود. كودكان در هر سنی كه باشند عكسهای آلبوم را بسیار دوست دارند به ویژه اگر عكس افرادی كه آنها او را می شناسند در داخل آلبوم باشد.
اگر دوست دارید تا كودك شما كتاب خوان شود، بهتر است در قسمتهای مختلف منزل كتاب بگذارید. همانطور كه نوزاد شما بزرگ می شود و شروع می كند به سینه خیز رفتن و بهم ریختن سبد اسباب بازیهای خود می تواند از داخل سبد به همراه اسباب بازی یك كتاب نیز پیدا كند.