نخستین تجربه‌های کتابخوانی کودک در خانه شکل می‌‌گیرند و ماندگارترین تأثیر را بر او به جای می‌گذارند. نیازی نیست صبر کنید فرزندتان به ۴ یا ۵ سالگی برسد تا نخستین کتاب را در اختیار او قرار دهید. به نظر روان‌شناسان، حتی در کوچولوهای ۶ ماهه هم می‌‌توان علاقه به کتاب را پدید آورد. لازم نیست كتاب را بخوانید، کافی است زمان مناسبی را صرف ورق زدن کتابی مصور به همراه کودک و تعریف داستان و شرح تصاویر آن کنید.
در یک پژوهش، نتایج جالبی درباره تأثیر کتابخوانی بر جنین به دست آمده است. در این پژوهش، مادری باردار کتابی را بارها در موقعیت‌‌های مختلف برای جنین ۶ ماهه‌‌ی خود خواند. پس از تولد نوزاد مشاهده شد که خواندن همان کتاب از سوی مادر یا حتی افراد دیگر، به روشنی سبب آرام شدن آهنگ تپش قلب و شیر خوردن کودک می‌شود.
یکی از مؤثرترین روش‌ها برای آموزش مهارتهای کتابخوانی به کودکان، این است که در خانه محیطی فراهم سازیم که آنها را به کتاب خوانی تشویق کند. در زیر پیشنهادهایی برای تشویق کودکان به خواندن ارائه شده است:
- برای شكوفایی ذوق كتاب خوانی در كودكان، باید نشان دهید كه خودتان به كتاب و مطالعه علاقه دارید. حتی اگر کتابی در دسترس ندارید، روزنامه و مجله بخوانید. با علاقه کتاب بخوانید و سعی کنید الگوی خوبی برای فرزندانتان باشید. اگر شما بیش از اندازه تلویزیون تماشا کنید، نمی‌‌توانید انتظار داشته باشید فرزندتان علاقهای به مطالعه نشان دهد.
- داشتن کتاب در خانه بسیار اهمیت دارد، اما مهمتر از آن این است که والدین برای استفاده کودکان از این کتابها برنامه‌ریزی کنند. به نظر کارشناسان بهترین روش، اختصاص مکانی ویژه برای کتابخوانی است. اگر امكان این كار وجود ندارد، حتی یک گوشه از اتاق هم می‌تواند به کتابخانه یا مکان کتاب خوانی اختصاص یابد. مهمترین مسئله این است که کودک به اهمیتی که شما به کتاب و کتابخوانی میدهید پی ببرد و آن را حس کند. می‌توانیم با استفاده از کوسن، صندلی، بالش و پشتی این مکان را برای استفاده‌‌ی کودکان راحت‌تر كنیم.
- زمان مشخصی را تعیین کنید که همه‌‌ی اعضای خانواده به این مکان بیایند و با هم کتاب بخوانند. هر روز ۱۵ دقیقه برای کتابخوانی جمعی کافی است. در بیشتر خانواده‌‌ها بهترین زمان كتاب‌خوانی، پس از خوردن شام و شستن ظرف‌‌هاست. در این ۱۵ دقیقه، خانواده‌‌ها به جای کتابخوانی، میتوانند برای هم قصه بگویند یا دربارهی کتابها، شعرها و داستان‌های دوران کودکی خود با هم گفتوگو کنند. در واقع، زبان گفتاری، پایه‌ای محکم برای کتابخوانی ایجاد می‌ٔکند. اختصاص ۱۵ دقیقه «زنگ کتاب» در هر روز در درجه‌ی اول اهمیت، و چگونگی برنامه در درجه‌ی دوم اهمیت قرار دارد.
- با توجه به امکانات خانواده، کتاب تهیه کنید. بکوشید بخشی از بودجه‌‌ی ماهانه را به خرید کتاب اختصاص دهید، حتی اگر در حد یک کتاب کوچک باشد که هر دو ماه یک بار توان خریدش را دارید.
- همراه بردن فرزندتان به کتابخانه یا نزد کتابدار روش خوبی برای آشنا کردن وی با کتاب است. کودک در تلاش برای پیروی از الگوی پدر و مادر، با اشتیاق بیشتری به خواندن روی میآورد. می‌توانید او را در کتابخانه‌‌ای مناسب نیز عضو کنید و گاه‌گاه برای خرید کتاب با خود به کتاب‌فروشی و نمایشگاه کتاب ببرید.
- اگر کتابخانه‌‌ای در خانه درست کرده‌اید، یک قفسهی هرچند کوچک از آن را به فرزند خود اختصاص دهید. به این ترتیب، علاوه بر شاد کردن و احترام گذاشتن به فرزندتان، ارزش و اهمیتی را که به کتاب خواندن او میدهید، به وی نشان میدهید. این قفسهی کتاب، مانند خود کودک به سرعت رشد می‌کند و فرزند شما به تدریج، گنج‌‌های خود را در آن گرد میآورد.
- از هر فرصتی برای نشان دادن اهمیت کتابخوانی و سرگرم‌کننده بودن آن استفاده کنید. مثلاً با هدیه دادن کتاب، کارت عضویت کتابخانه، اشتراک مجله به کودک یا كتاب خواندن هنگام آشپزی.
- فعالیت‌‌هایی شاد و جالب در زمینهی خواندن ترتیب دهید. می‌توانید در خانه مسابقه‌ای برگزار کنید: هر یک از اعضای خانواده کتابی بخوانند و در روز معینی برای دیگران بازگو کنند. بهترین راوی برنده خواهد بود. یا همه‌‌ی شرکت کنندگان، یک کتاب را بخوانند و در پایان هفته از یکدیگر دربارهی آن بپرسند.
- با همسایگان خود حرف بزنید و قرار بگذارید یک روز از هفته یا ماه را روز كتاب كودكان محله اعلام كنید. کودکان میتوانند در این روز دربارهی کتاب‌های مورد علاقه‌‌ی خود و چیزهایی که در کتابها برایشان جالب بوده است، گفتوگو و تبادل تجربه کنند، تبادل کتاب داشته باشند، یا خود را به شکل شخصیت‌‌های محبوبشان در داستان‌ها درآورند و بازی کنند. میتوانند باهم قرار بگذارند داستانی را بخوانند و هفته‌ی بعد، آن را به شکل نمایش برای پدر و مادرها اجرا کنند.
- به همراه فرزندتان كتابی درست کنید. عکس‌های مورد علاقه‌‌ی او، تصاویر جالب مجله‌ها، گل‌ها و حیواناتی که از تکه‌‌های پارچه بریده‌‌اید و آدمک‌های کاغذی را در دفترچه‌ای کاغذی یا پارچه‌ای بچسبانید و نخستین کتاب مصور او را بسازید. کودک با مشاركت در این کار علاقهای دو چندان به کتاب خواهد یافت.
- پیش از آن كه فرزندان شما خواندن بیاموزند، برای او كتاب بخوانید. خواندن کتاب باید هر روز در زمانی مشخص انجام شود. بهترین زمان برای خواندن کتاب، شب‌‌ها پیش از خواب کودک است. قوه‌ی تخیل در این زمان بهترین وضعیت را دارد و کودکان میتوانند روز خود را با آرامش به پایان برسانند. خوب است این کار برای کودک به عادت پیش از خواب تبدیل شود. اما در طول روز هم اغلب پیش می‌آید كه كودك می‌‌خواهد همان لحظه كتابی را برایش بخوانید. در این صورت اگر فرصت دارید، از پیشنهاد او استقبال کنید. او را روی زانوی خود بنشانید یا در حالی‌که در رختخواب دراز کشیده است کنار وی بنشینید و برایش کتاب بخوانید. به جز لذت گوش سپردن به داستان، این تماس نزدیک و شنیدن صدای شما، به فرزندتان آرامش می‌‌دهد.
کتاب مناسب کودک کتابی است که والدین هم از خواندن آن لذت ببرند. آشکار است که هرکس علایق و نظرات خود را دارد، اما هنگام انتخاب کتاب برای کودک باید به سلیقه و علاقه‌‌ی خود او بیشترین توجه را داشت. اغلب با مطالعه‌ی خلاصه‌ی كتاب می‌توانید تصمیم‌‌گیری درستی انجام دهید.
در هر حال باید از زیاده‌روی پرهیز کرد. اگر بیش از اندازه بر خواندن پافشاری کنید، ممکن است کودک پس بزند و واکنشی وارونه نشان دهد. هرگز نباید کودکان را وادار به کتاب خواندن کرد. برخی از والدین بدون آن که مستقیماً بگویند، در عمل به گونه‌ای این احساس را در کودک خود پدید می‌آورند که تا خواندن یاد نگیرد، او را دوست نخواهند داشت. این روش بسیار خطرناک است. هرگز نباید از مطالعه به عنوان جریمه استفاده کرد. برعکس، می‌‌توان از آن به عنوان جایزه بهره برد. تنها در این صورت است که کودکان با دنیای کتاب و کتابخوانی به عنوان دنیایی زیبا و دوست داشتنی آشنا خواهند شد.