همشهری آنلاین / پنجشنبه 15 آذر 1386
گفت‌وگو با شادی پریدر استاد بزرگ شطرنج بانوان و پدر و مادرش
با اینکه قهرمان بانوان جهان را شکست داده، باز هم راضی نیست. برای کسی که در 9 سالگی به تیم ملی بزرگسالان شطرنج دعوت شده و در 14 سالگی، مقام استادی بین‌المللی شطرنج جهان را به دست آورده و در حال حاضر تنها استاد بزرگ شطرنج بین بانوان ایرانی است، رسیدن به مقام قهرمانی بانوان جهان دور از دسترس نیست.
شادی پریدر ـ استاد بزرگ شطرنج جهان ـ همین یک ماه پیش در مسابقات داخل سالن ماکائو، مدال نقره گرفت تا ثابت کند هنوز هم در ایران حرف اول را می‌زند. پریدر فعلا، هم درس می‌خواند، هم تمرین میکند و هم حواسش به دنیای قهرمانی شطرنج است. او می‌خواهد اولین دختر ایرانی‌ای باشد که قهرمانی شطرنج بانوان دنیا به نامش ثبت می‌شود.
شما عاشق فکر کردن بودی که شطرنج‌باز شدی یا اینکه اول شطرنج‌باز شدی، بعد به فکر کردن علاقه‌مند شدی؟
چه سؤال جالبی! چه بگویم! راستش را بخواهید من آن موقع اصلا فکر نمی‌کردم، سنم خیلی کم بود و بیشتر نوع بازی و حرکت مهره‌ها برایم جذابیت داشت. اینکه بعضی مهره‌ها چند خانه جلو می‌رفتند و مهره دیگری را از خانه‌اش بیرون می‌انداختند برایم جالب بود. آخر آن موقع فقط 7 سال داشتم.
یعنی از 7 سالگی شروع کردی؟
بله. پدرم همیشه با دوستان‌اش شطرنج بازی می‌کرد، من هم پای بازی‌هایشان می‌نشستم.
احمد پریدر: هیچ‌وقت آن روز را فراموش نمی‌کنم؛ یک روز داشتم با دوستان‌ام شطرنج بازی می‌کردم که شادی آمد جلو و گفت بابا، این چه بازی‌ای است؟ می‌شود به من هم یاد بدهید؟ باورتان نمی‌شود؛ تمام بازی را در یک روز یاد گرفت. هر چیزی که به او می‌گفتم، فقط یک‌بار کافی بود تا اجرا کند. همان یک بار همه چیز را یاد می‌گرفت. حرکت مهره‌ها و قانون را فقط کافی بود یک بار بشنود، خیلی سریع آنها را یاد می‌گرفت. شادی خیلی با استعداد بود.
یعنی فقط زیرنظر پدرتان شطرنج‌باز شدید؟
با آموزش‌های پدرم در استان تهران به مقام دوم رسیدم، بعد هم زیرنظر مرحوم استاد هادی بنکدار، آموزش دیدم و قهرمان زیر 10 ساله‌های ایران شدم.
باید چه چیزهایی در انسان قوی باشد تا یک شطرنج‌باز موفق شود؟
خلاقیت، یک مقدار هوش، یک مقدار استعداد و مقدار زیادی هم پشتکار.
پس شما همه مواد لازم را داشتید؟
(می‌خندد) بله، از هر کدام به مقدار کافی داشتم.
در درس‌ها چطور؟ بیشتر به درس‌هایی علاقه داشتی که به فکر کردن احتیاج داشتند؛ درست است؟
خب بله، من ریاضی را خیلی دوست داشتم. با اینکه به فکر کردن احتیاج داشت ولی من سعی می‌کردم همان‌جا سر کلاس یاد بگیرم. مغزم را همان‌جا سر کلاس به کار می‌انداختم تا بعد از کلاس خیلی وقتم را نگیرد.
شطرنج چه چیزهایی به شما یاد داد؟
خب، فکر کردن که اولین آموزش است. خیلی جاها باید تصمیم درست بگیری که در این مورد، شطرنج کمک زیادی به من کرده. خیلی جاها باید ریسک کرد، مدیریت کرد، خیلی جاها باید قربانی داد. من این چیزها را از شطرنج یاد گرفته‌ام. نقاط ضعف و قوتم را هم نشان داده؛ اینکه چه ضعف‌هایی دارم و برای برطرف کردن‌شان چه کارهایی باید انجام بدهم.
شطرنج‌بازها، تمرین هم می‌کنند؟
بله، یک شطرنج باز حرفه‌ای روزی 6 ساعت باید تمرین مداوم داشته باشد.
مثلا چه کارهایی باید انجام بدهد؟
مطالعه و تماشای بازی‌های قدیمی و کلاسیک و آنالیز آنها. باید بازی بزرگان دنیا را تماشا کنیم؛ مراحل مختلفی را که طی می‌کنند تا به پیروزی برسند و البته اگر وقت داشته باشیم و بتوانیم 6 ساعت از روز را به شطرنج اختصاص بدهیم.
شطرنج چقدر به تو در زندگی شخصی‌‌ات و تصمیم‌گیری‌هایت کمک کرده؟
خب، به من یاد داده که در زندگی و در مواقع سختی چطور بهترین تصمیم را بگیرم؛ صبر کردن در مشکلات زندگی و قدرت مدیریت در بحران و... البته شطرنج حرفه‌ای می‌تواند درآمدزا هم باشد؛ من الان در لیگ برتر شطرنج هم حضور دارم. از لحاظ ورود به دانشگاه هم که به من کمک کرده؛ الان در دانشگاه سراسری، تربیت بدنی می‌خوانم.
چه مقامی برایت خیلی دلچسب و شیرین بوده که هر وقت یادش می‌افتی، خوشحال می‌شوی؟
بهترین مقام، قهرمانی در 9 سالگی بود که به خاطر آن قهرمانی، به تیم ملی بزرگسالان دعوت شدم.
یعنی در 9 سالگی؟!
بله، درست است. شطرنج هم مثل بقیه رشته‌ها رده‌های سنی مختلفی دارد و اگر در ایران جزو 4 نفر اول باشی، به تیم ملی بزرگسالان دعوت می‌شوی.
بازی کدام‌یک از شطرنج‌بازان مطرح دنیا را دوست داری؟
بابی فیشر آمریکایی؛ خیلی زرنگ و باهوش است. بعد از سال‌ها امپراتوری روس‌ها در شطرنج، توانست قدرت را از دست آنها بیرون بکشد. البته شخصیت خیلی جالب و انقلابی‌ای هم دارد. او با اینکه آمریکایی است ولی به خاطر حرف‌هایی که برضد رئیس‌جمهور کشورش زد، به زندان افتاد.
حتما خیلی دوست داری با بابی فیشر مبارزه کنی؟
خب بله، خیلی دوست دارم و بیشتر از آن آرزو می‌کنم قهرمان جهان شوم.
راستی، نگفتی در شطرنج چه شگردی داری؟
شگرد خاصی ندارم. یک شطرنج‌باز حرفه‌ای باید تمام حرکات و قوانین شطرنج را بلد باشد.
سریعترین و طولانی‌ترین مسابقه‌ای که انجام داده‌ای چقدر طول کشیده؟
سریعترین مسابقهام 10 دقیقه طول کشید و طولانی‌ترین مسابقهام هم فکر می‌کنم 7 ساعت زمان برد.
7 ساعت؟! خسته نمی‌شوید؟
خب چرا، ولی کاری نمی‌شود کرد؛ بالاخره یک نفر باید برنده شود. البته الان قانون تغییر کرده و باید در همان روز مسابقه نتیجه مشخص شود، هر چقدر هم که طول بکشد. ولی چند سال پیش، مسابقه را به روزهای بعد می‌انداختند که خیلی خسته‌کننده می‌شد.
الان و در حال حاضر، وضعیت شطرنج بانوان ما چطور است؟ الان کجای آسیا ایستاده‌ایم؟
وضعیت خب، نسبت به گذشته خیلی بهتر شده ولی این را هم بگویم که ما در آسیا نه تنها اول بلکه دوم هم نیستیم. فعلا قدرت دست چینی‌ها و هندی‌هاست. آنها از چند سال گذشته خیلی سیستماتیک و با برنامه جلو آمده‌اند و حالا در جهان هم حرف اول را می‌زنند. ما هم جایگاه بدی نداریم ولی باید مثل آنها برنامه‌ریزی علمی داشته باشیم. استفاده از مربی خارجی، تمرین‌های پی در پی و تورنمنت‌های بین‌المللی به صعود ما در آسیا کمک میکند.
خودت دوست داری به کجا برسی؟ در حال حاضر کجای آرزوهایت در زمینه شطرنج هستی؟
دوست دارم قهرمان زنان جهان شوم. آرزوهایم؟ هنوز به بیشتر آرزوهایم نرسیده‌ام. دلم می‌خواهد بهترین شطرنج‌باز دنیا شوم.
خب، باید چه کار کنی که به آرزوهایت برسی؟
باید تمرینات‌ام را بیشتر کنم. با این وضعیت که هم درس می‌خوانم و هم شطرنج بازی می‌کنم، نمی‌توانم به آرزوهایم برسم. البته فدراسیون شطرنج هم باید حمایت کند؛ باید مربی خارجی داشته باشیم و به تورنمنت‌های خارجی هم زیاد برویم. اینها خیلی به رشد شطرنج‌بازان ایرانی کمک میکند.
در حال حاضر برای چه مسابقه‌هایی آماده می‌شوی؟
مسابقات تیمی آسیا که دی‌ماه در هند برگزار می‌شود. البته اگر ایران تیم بدهد، من هم هستم.
خانم پریدر، شما هم شطرنج بازی می‌کنید؟
معصومه پریدر: نه، من از بس دور و برم مهره شطرنج و صفحه شطرنج دیده‌ام خسته شده‌ام. من بازی نمی‌کنم؛ فقط به بچه‌ها سرویس می‌دهم.
دغدغه‌های شادی چقدر برای شما مهم بوده؟
خیلی. از همان روز اولی که گفت می‌خواهد شطرنج‌باز شود، حمایتش کرده‌ام. با اینکه می‌ترسیدم از درس و مشق‌اش بماند ولی به او اجازه دادم برود دنبال رشته‌ای که علاقه دارد. همیشه هم او را تشویق می‌کنم.
احمد پریدر: باورتان نمی‌شود، یک خانواده کلی زحمت می‌کشد تا فرزندش به جایی می‌رسد؛ من از همان روزی که فهمیدم شادی عاشق شطرنج است حمایتش کردم؛ از گرفتن مربی‌های مختلف گرفته تا ثبت‌نام در کلاس‌های شطرنج. خدا بیامرزد مرحوم بنکدار را، ایشان شادی را کشف کرد.
می‌گفت من یک ریال هم از شما نمی‌خواهم ولی شادی را از من نگیرید، من مطمئنم که او شطرنج‌باز بزرگی می‌شود. من اصلا دلم نمی‌خواهد از شادی تعریف کنم اما دخترم خیلی بااستعداد است و اگر حمایت شود به رده‌های بالاتر هم می‌رسد.
او در ایران همیشه اولین بوده؛ اولین استاد بزرگ شطرنج بانوان در ایران و اولین کسی که قهرمان جهان را برد. الان در تیم روسیه 4 شطرنج‌باز مطرح وجود دارد که شادی با همه آنها بازی کرده که یا برده یا مساوی شده. نمی‌خواهم دخترم را بالا ببرم ولی او خودش را ثابت کرده و فقط به حمایت مسئولان احتیاج دارد.
شادی برای شما کری هم می‌خواند؟
شادی: نه، به خدا، اصلا.
احمد پریدر: نه، فقط یک بار در مصاحبه با یک روزنامه که از او پرسیده بودند اگر با پدرت مسابقه بدهی می‌بری یا می‌بازی، گفته بود خب، معلوم است دیگر، من می‌برم. وقتی مصاحبه را دیدم گفتم بیا با هم مسابقه بدهیم ببینم چه کسی برنده می‌شود. باورتان نمی‌شود، آن روز من شادی را شکست دادم، در حالی که حتی اگر 100 بار دیگر هم ما با هم بازی کنیم، امکان ندارد من برنده شوم. ولی نمی‌دانم آن روز چه اتفاقی افتاد که من برنده شدم. به او گفتم خب، حالا دیگر با خیال راحت می‌توانی بگویی چه کسی می‌تواند برنده باشد!
در خانواده شما فقط شادی شطرنج‌باز شده؟
معصومه پریدر: نه، دو تا خواهر شادی هم شطرنج بازی می‌کنند؛ شیوا - خواهر بزرگ‌تر شادی – که مربی درجه 2 است و مدرس شطرنج هم هست؛ مهسا هم تا حالا 2 بار مقام قهرمانی به دست آورده.
هیچ‌وقت بچه‌ها از شما نخواسته‌اند شطرنج یاد بگیرید و خانوادگی بازی کنید؟
نه، خودشان می‌دانند که به شطرنج علاقه‌ای ندارم. همین که خودشان بازی می‌کنند کافی است.
قهرمانی‌های شادی پریدر از 7 سالگی:
نایب قهرمانی استان تهران در 7 سالگی
5 دوره قهرمانی بزرگسالان از 9 سالگی
مقام استادی فدراسیون جهانی شطرنج در 11سالگی
استاد بین‌المللی شطرنج جهان در 14سالگی
قهرمانی نوجوانان آسیا
2 دوره قهرمانی غرب آسیا. 2 دوره نفر سوم مسابقات تیمی آسیا.
در مسابقات تیمی مردان شهرهای آسیا، اولین خانمی بود که در قسمت انفرادی سوم شد.
مقام استاد بزرگ جهان در 18 سالگی
شکست قهرمان جهان - استنانووا از بلغارستان- در 18سالگی.
مقام دوم دانشجویان جهان.
مقام دوم مسابقات داخل سالن ماکائو و مقام سومی تیمی در همین مسابقات.