خلاصه کتاب «هوش مثبت» نویسنده: شیرزاد چمین
هوش شناختی IQ، هوش عاطفی EQ، هوش مثبت PQ
با هوش مثبت می توانید درصد اوقاتی که ذهنتان در خدمت شماست و مانند دوست شما به سود شما عمل می کند را بالا ببرید. افرادی که از PQ بالاتری برخوردارند در کار خود موفق تر هستند. قانون 90.10 می گوید 10% موارد در زندگی در حیطه اختیارات ما نیست و 90% مابقی در اختیار خود ماست.
ذهن شما بهترین دوست و همچنین بدترین دشمن شماست. هوش مثبت، قدرت نسبی این دو حالت ذهنی شما را اندازه می گیرد. هوش مثبت بالا، به این معناست که ذهن شما بیشتر همچون دوست عمل می کند تا دشمن. هوش مثبت پایین، برعکس این حالت را نشان می دهد. بنابراین هوش مثبت، نشانه کنترلی ست که روی ذهن خود دارید و این که ذهنتان چه اندازه به سود شما عمل می کند.
دیدن این نکته که میزان هوش مثبت شما رابطه مستقیم با مقدار توانایی حقیقی در دسترستان دارد، ساده است. در این کتاب روی این دو تمرکز شده است:
چگونه می توانید به توانایی حقیقی خود دست یابید؟
1- آن توانایی مغزی که بالاترین خرد و بینش ما را در اختیارمان می گذارد، در نتیجه سال ها بدون استفاده ماندن، ضعیف باقی مانده است. می توان این توانایی را به سادگی پرورش داد تا ما را بیشتر در ارتباط با خرد ژرف تر و نیروهای ذهنی استفاده نشده خود قرار دهد.
2- ذهن ما شخصیت هایی را در خود جا داده است که در تخریب شادکامی و موفقیت ما به شدت فعال هستند، اما می توان این خرابکارها را به سادگی شناخت و ضعیف کرد. تا وقتی با دشمنان درونی خود که آنها را خرابکار می خوانیم، روبرو نشوید و ضعیفشان نکنید، آنها با همه قوا می کوشند پیشرفت های شما را پایمال سازند. نادیده گرفتن خرابکارهای خود مانند این است که باغچه ای زیبا درست کنیم، اما کاری به کار حلزون های گرسنه نداشته باشیم. در اینجاست که هوش مثبت می تواند مفید واقع شود.
هوش مثبت، شمار را به خط مقدم نبرد بی امان و پرخروش موجود در ذهنتان می برد. در یک سوی این میدان نبرد، خرابکارهای نامرئی هستند که هرگونه کوششتان را در جهت افزایش شادی یا کارایی تخریب می کنند و در سوی دیگر، فرزانه شماست که به خرد، بصیرت و نیروهای ذهنی معمولا دست نخورده شما دسترسی دارد. خرابکارها و فرزانه شما وابسته به جنگی ست که برای تسلط، میان بخش های مختلف مغزتان جریان دارد.
قدرت فرزانه شما نسبت به قدرت خرابکارهایتان، میزان بهره هوش مثبت و آن مقدار از توانایی حقیقی تان را که عملا به آن دست می یابید، مشخص می کند. قاضی خرابکار اصلی و سردسته آنهاست. همه از قاضی رنج می برند. این خرابکار شما را بر می انگیزد تا مدام در خودتان، دیگران، وضعیت و شرایط، عیب ببینید. بخش عمده اضطراب، فشار، خشم، ناامیدی، خجالت و احساس گناه را این سردسته خرابکارها به وجود می آورد. دروغی که قاضی را موجه می کند این است که بدون او، شما و آدم های دیگر به موجوداتی تنبل و قانع تبدیل می شوید و به جایی نخواهید رسید. بنابراین، معمولا صدای قاضی به اشتباه، صدایی سازنده و پرمهر تلقی می گردد و کسی متوجه نمی شود که او چه خرابکار ویرانگری است؟
قاضی ابتدا ما را به اجبار به قضاوت خودمان تخریب می کند. راه دومی نیز برای تخریب ما دارد و آن قضاوت کردن دیگران است. سومین و آخرین شیوه خرابکاری قاضی، قضاوت کردن شرایط و رویدادهای زندگی ما و ناکافی دانستن آنهاست. بهترین راه این است که وقتی قاضی سر کار آمد او را بشناسید و فقط مچ او را حین عمل بگیرید.
چگونه می توانید به توانایی حقیقی خود دست یابید؟
نه خرابکار دستیار قاضی
سختگیر: نیاز بیش از اندازه به بی نقصی، نظم و ترتیب است.
رضایت طلب: شما را بر می انگیزد تا با کمک رساندن، راضی کردن، نجات دادن یا تملق گفتن، به دل دیگران راه بیابید و پذیرش و محبت آنها را جلب کنید.
موفقیت طلب: شما را وامی دارد تا مدام عمل کنید و موفق شوید تا احساس ارزش و اعتبار داشته باشید.
مظلوم: می خواهد شما به منظور جلب توجه و محبت، احساساتی و کج خلق شوید و معمولا به قربانی کردن شما می انجامد.
خشکه منطقی: تمرکزی شدید و خاص بر پردازش منطقی همه چیز و از جمله روابط دارد.
همیشه مراقب: موجب می شود درباره همه خطرات پیرامون خود و مشکلات احتمالی، احساس اضطراب و فشردگی مداوم کنید.
بی قرار: پیوسته در پی هیجان بیش تر در فعالیت بعدی یا مشغول بودن مداوم است.
کنترل کننده: براساس ین نیاز حاصل از اضطراب عمل می کند که اداره وضعیت را به دست بگیرد و رفتارهای دیگران را طبق اراده خود شکل دهد.
گریزان: تا حد افراط بر موضوعات مثبت و خوشایند تمرکز دارد و از کارهای ناخوشایند و بگومگو گریزان است.
فرزانه
اگر خرابکارها نماد دشمنان درونی تان باشند، فرزانه شما نمایانگر بخش خردمندتر و ژرف تر شماست . فرزانه بخشی است که می تواند اوج بگیرد، جنگ و دعوا را پشت سر بگذارد، تسلیم ماجراها و تنش حاضر نشود و فریب دروغ و خرابکارها را نخورد. دیدگاه فرزانه نسبت به هر چالشی که پیش رو دارید، این است که آن چالش، هم اکنون هدیه و فرصتی ست یا می توان آن را به چنین هدیه و فرصتی تبدیل کرد. فرزانه، به پنج نیروی بزرگ ذهن شما دسترسی دارد و در برابر هر چالشی، از این منابع بهره مند می شود. این نیروها در مناطقی از مغز شما قرار دارند که متفاوت از آن مناطقی هستند که به خرابکارهای شما سوخت می رسانند.
پنج نیروی بزرگ فرزانه شما، اینها هستند: کاوش، همدلی، نوآوری، مسیریابی، اقدام.
چگونه می توانید به توانایی حقیقی خود دست یابید؟
سه راهبرد برای پرورش هوش مثبت:
تضعیف خرابکارها
تقویت فرزانه
تقویت مغز هوش مثبت
1- مهم ترین نکته در تضعیف خرابکارها شناخت آنها و نامگذاری آنهاست.
ابتدا خرابکار خود را بشناسید. به عنوان مثال کنترل کننده نام دلخواه روی آنها بگذارید مثلا عالیجناب هر زمان حضور خرابکار را احساس کردید با خود در ذهنتان تکرار کنید، عالیجناب می خواهد من همکارانم را کنترل کنم. با این کار خرابکارها ضعیف می شوند.
2- مهم ترین نکته در تقویت فرزانه استفاده از روش سه هدیه ای است. موضوعی را در زندگی خود انتخاب کنید که در حال حاضر در محل کار یا خانه فشار شدیدی به شما می آورد، دست کم سه امکان را تعریف کنید که وضعیت به ظاهر بد شما بتواند به فرصت به موهبتی تبدیل شود.
3- مهم ترین نکته در تقویت مغز هوش مثبت یکصد دور تمرین روزانه است.
هر تمرین به اندازه 10 ثانیه یا سه بار تنفس عمیق، به خودتان دستور دهید که از غرق شدن در افکار دست بکشید و نسبت به احساس های جسمانی خود هوشیار شوید مثلا وزن خود را روی صندلی حس کنید، هنگام نوشیدن آب یا شستن دست ها کاملا آب را حس کنید هر کاری را با توجه کامل انجام دهید. حضور شما گنج شماست.
حداقل 20 روز پیاپی و به طور مرتب یکصد دور تمرین روزانه خود را انجام داده و بهبودی چشمگیر و تغییر معمولا زیر و رو کننده را در زندگی خود تجربه کنید. امیدوارم خلاصه این کتاب، شما را بر سر شوق آورده باشد تا دست کم به اندازه بدن خود، از مغزتان شناخت پیدا کنید. به هر حال، این مغزمان است که به سامان دهی کل تجربه ما از زندگی می پردازد.