دکتر سیدامیر امین یزدی، عضو هیأت علمی گروه روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد در گفتگو با ایسنا
من معتقد هستم که تفکر شامل کلامی، عددی، فضایی، بصری و اخلاقی بوده و نیازمند تجربیات هیجانی است.
دکتر سیدامیر امین یزدی در همایش کودک، زبان و تفکر که در دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: دیدگاه دی آی آر1 نگاهی است که انسان را به عنوان یک کل می‌بیند و به عبارتی تحلیل یک انسان به قسمت‌های مختلف جسمی، شناختی، زبانی، هیجانی، اجتماعی و … مورد نقد این دیدگاه است. اگر ما نگاه کلی‌گرا نداشته باشیم و نگاه کاهش گرایانه به انسان و روان داشته باشیم تصویر مناسبی دریافت نخواهیم کرد.
نکته دیگری که در این دیدگاه وجود دارد نقشی است که در روابط بین فردی در رشد، یادگیری و سیستم رفتاری انسان وجود داشته و اساساً دیدگاهی وجود دارد که نشان می‌دهد هوش، زبان، شخصیت و مهارت‌های شناختی خالص جز فرآیندهای ارتباطی است.
عضو هیأت علمی گروه روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه دیدگاه دی آی آر یک نگاه تحولی است، تصریح کرد: این دیدگاه معتقد است که انسان اگر قرار باشد رفتار سلامتی داشته باشد و رشد پیدا کند باید از پله‌هایی به نام مراحل رشد عبور کند و طبیعتاً در هر کدام از مراحل رشد، به قابلیت‌های لازمی که باید به حل آن برسد، دست پیدا می‌کند، در غیر این صورت فرد دچار چالش اختلال می‌شود.
نکته دیگری که در این دیدگاه مطرح می‌شود، نقش برجسته‌ای است که برای تفاوت‌های فردی قائل است، زیرا انسان‌ها با یکدیگر متفاوت هستند و دیدگاه دی آی آر این تفاوت را در سیستم عصبی منعکس می‌کند. زمانی که ما به دنیا می‌آییم تحت تأثیر ژنتیک، دوره بارداری و عوامل دیگری مانند تغذیه و … است که ادراک، هیجانات و سیستم تعامل ما را خط می‌دهد و باید متذکر شد که این دیدگاه به طور ویژه‌ای به نقش حواس اهمیت می‌دهد.
حواس تنها یک برداشت فیزیکی از یک محرک نیست، در هر تجربه حسی همزمان دو اتفاق رخ می‌دهد؛ ما یک برداشت فیزیکال مانند صدا و تصویر داریم که تفاوت افراد در یادگیری به میزان زیادی می‌تواند در سیستم عصبی آنها به خصوص سیستم شنیداری و مسائل مربوط به آن برگردد.
افرادی که پله‌های رشد را طی کنند می‌توانند به آن تجربه‌هایی که در ذهن رخ می‌دهد و فعال می‌شود دست یابند و بر اساس آن انتخاب و در ادامه مدیریت کنند. این موضوع این شانس را برای افرادی به همراه دارد که پله‌های رشد را طی و این توانایی را پیدا کنند که وقتی سیستم گذشته و هیجانات فعال، مدیریت می‌شود، بتوانند آگاه شوند و مانند یک انسان مختار، ارادی و آگاهانه عمل کنند.
افرادی مانند هنرمندان و دانشمندان نوآور که تفکر خلاق دارند، معمولاً از یک سیستم هیجانی برخوردار هستند که به صورت پویا و متناسب با محیط ایده‌ها را حل می‌کنند. اگر کودکی می‌خواهد جمع و تفریق یاد گیرد قبل از آن باید مفهوم کمیت، زیاد، کم، بزرگ و کوچک را بداند و زمانی که این هیجانات را آماده کرد می‌تواند مطالب را بهتر درک کند.
1. Developmental, Individual-differences, & Relationship-based