داشتن نگرش و تفکرات مثبت به موضوعات و اشخاص دنیای پیرامون از ویژگی های افرادی است که از سلامت کامل روحی برخوردارند. این افراد در برخورد با خود، همسر و دیگران تمایل دارند به افکار، عملکردها و رفتارها از دریچه مثبت نگاه کنند.
اما در مقابل، افرادی که موضوعات را با قالب ذهنی خود درک می کنند و می خواهند به زور آن را به شکل ترس ها، نیازها و ارزش های خود درآورند به نوعی منفی نگر هستند. در واقع، قسمت اعظم استرس زندگی ما آدم ها هم به دلیل همین منفی نگری و منفی بافی است. البته این را باید بپذیریم همیشه جنگی سهمگین بین تفکرات مثبت و منفی در ما وجود داشته و بیشتر اوقات این نیروهای منفی است که حکمفرما می شود و باید اعتراف کنیم طبیعت انسان، تفکرات منفی را خیلی زودتر و راحت تر از تفکرات مثبت جذب می کند.
اما برای آن که با مفهوم دقیق مثبت اندیشی آشنا شویم و راه های رسیدن به تفکرات مثبت را بشناسیم و این که بدانیم چطور و چگونه می توانیم خانواده ای موفق و زوجی مثبت اندیش باشیم، بتول جباریان کارشناس ارشد روان شناسی تربیتی به این پرسش ها پاسخ می دهد.
مثبت اندیشی به چه معناست؟
مثبت اندیشی نوعی سرمایه عاطفی است که افراد را متقاعد به رفتار مطابق با ارزش ها و هنجارهای اجتماعی پذیرفته شده می کند. از نظر روان شناسی اگر در زندگی شخصی خود نعمت ها و ثروت های نامحدود اطرافمان را درک کنیم و بپذیریم و به آن قانع باشیم و از نظر اجتماعی تعامل آرام و بدون مشکلی با جامعه برقرار کنیم به مفهوم مثبت اندیشی خواهیم رسید.
آیا داشتن افکار مثبت به نحوه تربیت فرد در دوران کودکی اش برمی گردد؟
داشتن افکار مثبت و منفی عاداتی است که ما از همان ابتدای کودکی می آموزیم و والدین ما الگو و سرمشق ما در این مورد هستند.
آیا زوج ها برای موفقیت در زندگی باید با کمک یکدیگر نگرش خود را نسبت به زندگی مثبت کنند یا هر یک به تنهایی می توانند رابطه بین خود و همسر را درجهت مثبت سوق دهند؟
پیامد و حاصل مثبت اندیشی را باید در تشریک مساعی جستجو کرد و این طور نیست هر کس به تنهایی از یک نقطه شروع کند و در نقطه ای مشخص طرفین به هم برسند. در واقع، جو عاطفی و صمیمی باید به کمک زوج و زوجه ایجاد شود تا با زایش افکار مثبت در زن و مرد، مشکلات کمرنگ شود.
آیا بروز اموری همچون ابراز عشق و علاقه در زن و مرد یکسان است؟
در واقع این مصداق خیابانی دوطرفه است؛ نیرو می گذاری و نیرو می گیری، ولی نحوه ابراز آن می تواند در جنس ها متفاوت باشد. زن دوست دارد از وی تمجید شود و نیاز به شنیدن آن دارد ولی عمدتا دوست داشتن در بین مردان خیلی به گفتار نمی آید و بیشتر در عمل و روابط زناشویی دیده می شود.
آیا برای داشتن یک رابطه جنسی خوب باید مثبت نگر بود؟
مثبت نگری عامل محرک و جلوبرنده برای داشتن یک رابطه زناشویی مطلوب است و مهارتی است که باید به دست آورد و آگاهی از مسائل جنسی و زناشویی و تفکر مثبت راجع به این مقوله به نوبه خود باعث استفاده از تمام ظرفیت های ذهنی مثبت فرد به آن شده و نشاط و امیدواری به همراه می آورد.
یعنی داشتن روابط عاطفی و جنسی پرشور، فعال و منظم می تواند ضامن تقویت نگرش مثبت برای تداوم زندگی مشترک شود؟
این روابط می تواند به عنوان عوامل نگهدارنده یک خانواده عمل نماید، ولی برای تداوم آن شرایط محیطی و پیرامونی نیز دست اندرکار است. چراکه زمان هایی وجود دارد که همه چیز داخل چارچوب خانواده درست عمل می کند، ولی زوجین نیز مثل هر موجود دیگری ممکن است تحت تاثیر عوامل محیطی (خارج از خود) قرار گیرند.
اگر زوج ها در رفتار و کردار یکدیگر نکات منفی یا رفتارهای مشکوکی دیدند باید افکارشان را به سمت مثبت سوق دهند یا برای رسیدن به نگرش مثبت با یکدیگر گفت وگو کنند؟
هیچ کس عاری از عیب نیست و با گفتمان می توان موانع را برداشت. سوال و جواب درباره موضوعی خاص مطمئنا انسان را به هدفی که دارد نزدیک تر می کند، ولی اگر در چرخه ای معیوب بیفتد که خارج شدن از آن ممکن نباشد می تواند فرد را به سمت افکار منفی سوق داده و مشغله فکری شدیدی برای فرد به دنبال داشته باشد. در نتیجه هنگام گفت وگو باید افکار و تعصبات منفی و قضاوت های اشتباه را کمرنگ کرد و برای نیفتادن در دام منفی نگری هر زمان که به سوالی برمی خوریم، سعی کنیم در ارتباط با یکدیگر به تفاهم برسیم و خوشبین باشیم. وقتی ما خوشبین باشیم به احساس بهتری می رسیم و خشنودتر می شویم. وقتی هم خشنودتر باشیم، جذابیت بیشتری پیدا می کنیم و همسرمان تمایل بیشتری برای با ما بودن نشان می دهد و متقابلا احساس بهتری پیدا می کند. وقتی هم همسر احساس بهتری پیدا کند احساس ما هم بهتر می شود. بدون تردید رفتاری که با همسرمان داریم، برخاسته از نگرش ما نسبت به او است.
یعنی بهتر است همیشه به همسر یا افراد جامعه با دیدی مثبت بنگریم؟
خوشبینی انرژی دهنده و روحیه بخش بوده و حرکت دهنده است و همین طور جنبه نگهدارنده دارد ولی در عین حال باید عینک واقع بینی را نیز در دسترس داشته باشیم.
زوج های منفی نگر چه خصوصیاتی دارند؟
یکی از ویژگی هایی که منفی نگرها دارند، این است که باور دارند اتفاقات از شرایط دائم و ثابت نشات می گیرد، افکار منفی آنها تحریک کننده هیجانات منفی شان است. این افکار چسبندگی فوق العاده زیاد داشته و در آنها اشتغالات ذهنی فراوان ایجاد می کند و افتادن در این چرخه اغلب ممکن است مشکلات جدی روانی برایشان ایجاد کند.
آیا یک فرد مثبت اندیش می تواند با یک فرد منفی نگر به امید اصلاح افکار منفی وی ازدواج کند؟
در ازدواج عوامل بسیار مهمی نقش آفرینی می کند که شبیه بودن دراین عوامل از جانب طرفین، آنها را با هم همسو خواهد کرد. در غیر این صورت می تواند خانمانسوز و دردسرساز باشد.
افرادی که از مرز مثبت اندیشی می گذرند چه خصوصیاتی دارند؟
همواره امیدوارند، همیشه در جستجوی راه حل اند، می دانند در مسیر رشد و پیشرفت موانعی وجود دارد، اما با خوشبینی به جهان و انسان و خود می نگرند.
مثبت اندیشی افراطی چه عواقبی در جامعه و زندگی مشترک دارد؟
اگر قرار باشد مثبت اندیشی به معنی ساده اندیشی باشد خوشبینی، واقع بینی را به مسلخ خواهد برد و عوامل خطرساز خودنمایی خواهد کرد.
آیا به مشکلات یا موضوعاتی که در ذهن ما موجب نگرش منفی می شود، باید فکر کرد و به دنبال علت آن بود یا مدام صورت مسأله را پاک کرد و به نوعی از آن فرار کرد؟
موضوعات منفی نگرش منفی را به همراه می آورند. پس نباید صورت مساله را حذف و از آن فرار کنیم. بلکه باید به منبع و منشاء آن پرداخته و جلوی افکار ناکارآمد بعدی را بگیریم.
بهترین زمان برای مرور تفکرات و تقویت نگرش مثبت در امور زندگی چه زمانی است؟
برای انسجام و تمرکز در امور زندگی، ما نیازمند برنامه ریزی هستیم. بنابراین افکار ما همچون اعمال ما نیاز به انسجام و یکپارچگی دارد و با توجه به این که یکی از راهبردهای رسیدن به تفکر مثبت چالش است ما همیشه باید به دنبال فراهم کردن فهرستی برای برنامه فردای خود باشیم تا بر روند انجام آن تمرکز کنیم و با پیدا کردن بهترین راهکار با جسارت و اعتماد به نفس بالا کارمان را به نحو احسن انجام دهیم.