حافظه کوتاه‌مدت شامل اطلاعاتی است که در همین لحظه به فکر ما خطور کرده است. اطلاعاتی که در حافظه کوتاه‌مدت ما قرار می‌گیرد از توجه کردن به داده‌های حافظه حسی ما به وجود می‌آیند. این اطلاعات در صورتی که مورد نیاز نباشد یا به حافظه بلندمدت منتقل نشود، به زودی از بین میٰ‌رود. همچنین ظرفیت این حافظه نیز محدود است گفته می‌شود حجم آن حدود ۷ آیتم به اضافه (یا منهای) ۲ است. (۲±۷)
مدت زمان حافظه کوتاه‌مدت
عمده اطلاعاتی که وارد حافظه کوتاه‌مدت می‌شود تقریبا برای ۲۰ تا ۳۰ ثانیه ذخیره می‌شود. البته گاهی ممکن است برخی اطلاعات به مدت یک دقیقه نیز به طول بیانجامد اما معمولا اطلاعات به سرعت محو می‌شوند. برای مثال تصور کنید که می‌خواهید یک شماره تلفن را به ذهن بسپارید. به محض اینکه طرف مقابل شماره تلفن را می‌گوید شما به سرعت یک یادداشت ذهنی از آن برمی‌دارید. روشن است که چند ثانیه بعد شماره را فراموش کرده‌اید. نکته اینجاست که اطلاعاتی که مرور و تکرار نشوند، به سرعت محو می‌شوند.
البته شما می‌توانید مدت زمان نگهداری اطلاعات در حافظه کوتاه‌مدت خود را از طریق برخی راهبردهای به خاطرسپاری مثل تکرار کردن یا با صدای بلند گفتن افزایش دهید. مشکل دیگری که در مورد حافظه کوتاه‌مدت وجود دارد این است که اطلاعات به سرعت دچار تداخل می‌شوند به محض اینکه اطلاعات جدیدی وارد حافظه شود، می‌تواند جایگزین مورد قبلی شود بنابراین به خاطر سپردن اطلاعاتی که در محیط‌های شلوغ و پر سر و صدا یا همراه با محرک‌های مختلف وارد حافظه کوتاه‌مدت می‌شوند بسیار دشوارتر است نسبت به زمانیکه همان اطلاعات در یک فضای خلوت و آرام به ذهن سپرده شوند.
ظرفیت حافظه کوتاه‌مدت
ظرفیت حافظه کوتاه‌مدت بنابر یک آزمایش بسیار معروف حدود ۷ به‌اضافه (یا منهای) ۲ آیتم تعیین شده است (۲±۷). جورج میلر روان‌شناس در مقاله‌ای با عنوان «عدد جادویی هفت؛ به‌اضافه (یا منهای) دو» ادعا می‌کند که ظرفیت حافظه کوتاه‌مدت انسان حدود ۵ تا ۹ آیتم است و با ورود اطلاعات جدید، اطلاعات قبلی به سرعت جایگزین می‌شوند. البته تحقیقات جدید در این زمینه بر این باورند که انسان‌ها تقریبا می‌توانند حدود ۴ قطعه اطلاعات را در حافظه کوتاه‌مدت خود نگهداری کنند.
تفاوت بین حافظه کوتاه مدت و حافظه فعال
بسیاری اوقات حافظه کوتاه‌مدت با حافظه فعال اشتباه گرفته می‌شود. حافظه فعال به فرایند ذخیره، سازمان‌دهی و دستکاری اطلاعات به صورت فوری و اورژانسی گفته می‌شود در حالیکه حافظه کوتاه‌مدت در واقع یک منبع ذخیره موقت اطلاعات است.
تفاوت بین حافظه کوتاه‌مدت و بلندمدت
معمولا مدلی که برای ترسیم حافظه انسان به کار میٰ‌رود شامل سه بخش است اولی حافظه حسی که از طریق حواس پنجگانه اطلاعات را از محیط دریافت می‌کند اگر اطلاعاتی که به حافظه حسی منتقل می‌شوند ارزش توجه داشته باشند به حافظه کوتاه‌مدت انتقال می‌یابند تا مورد پردازش اولیه قرار گیرند. در مدت کوتاهی که اطلاعات در حافظه کوتاه‌مدت قرار دارند ذهن تصمیم می‌گیرد که کدام دسته از اطلاعات ارزش پردازش بیشتر و نگهداری دارد و کدام‌ها ندارد. اطلاعاتی که ارزش به خاطر سپردن داشته باشند به حافظه بلندمدت منتقل می‌شوند تا ذهن آنها را بررسی، دسته‌بندی و نهایتا طبقه‌بندی و ذخیره سازد.