مطمئناً هر معلمی تجربه این را داشته که یک یا چند نفر از دانش‌آموزان، مطالب تدریس شده را یاد نمی‌گرفته‌اند. این موضوع شاید فی‌نفسه اشکالی نداشته باشد اما وقتی سیر مطالب درسی به‌گونه‌ای باشد که هر درس، پیشنیاز یادگیری درس بعدی است پس یاد نگرفتن یک مبحث کل روند یادگیری دانش‌آموز را مختل می‌کند. در اینجا برخی از راهکارهایی که معلمان برای رو‌به‌رو شدن با چنین موقعیت‌هایی استفاده نموده‌اند فهرست شده است. این فهرست شامل سه بخش است راهکارهای پیش از آزمون، راهکارهای پس از آزمون و راهکارهای عمومی. در این مقاله تنها به بخش اول می‌پردازیم و بقیه موارد در مقالات بعدی منتشر می‌شوند.
اقدامات برای کمک به دانش‌آموزانی که در یادگیری مشکل دارند:
قسمت اول: قبل از ارزشیابی:
بهترین راه درمان، پیشگیری است پس خوب است که وقتی نشانه‌های دشواری در یادگیری را مشاهده کردید پیش از آنکه دیر شود مداخله کنید و شرایط را قبل از بحرانی شدن، کنترل نمایید:
– به دانش‌آموزانی که با دشواری در یادگیری مواجهند، وقت بیشتری اختصاص دهید مثلاً در زنگ‌های تفریح، زمان ناهار یا حتی بعد از ساعت مدرسه.
– یک یار کمکی، از بین همکلاسی‌هایی که درس را به خوبی یاد گرفته‌اند برای او تعیین کنید تا با کمک او مطالب درسی را مرور کند.
– تدریس‌تان را ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زودتر خاتمه دهید و از این زمان استفاده کنید و از یکی از شادگردانی که درس را خوب یاد گرفته دعوت کنید پای تخته بیاید آن را به زبان خودش توضیح دهد یا یک فعالیت گروهی کوتاه در نظر بگیرید تا دانش‌آموزانی که در یادگیری درس، مشکل داشتند بتوانند قبل از ترک کلاس، تمرین کنند.
– درس‌های جدید را از طرق متعدد و متناسب با سبک‌های یادگیری متفاوت، آموزش دهید برای مثال از وسایل کمک آموزشی، عکس‌ها و نمودارها پای تخته، پخش فیلم آموزشی، یا ایفای نقش برای آموزش درس جدید بهره گیرید.
– درس را با ساده‌ترین مطلب شروع کنید و به مرور که دانش‌آموزان فهم کافی از درس پیدا کردند، سطح آموزش را ارتقا دهید.
– یادگیری مشارکتی را در کلاس تسهیل کنید برخی از دانش‌آموزان در کارهای گروهی و از دوستان‌شان، بهتر یاد می‌گیرند.
– به دانش‌آموزان امکان و فرصت پس دادن درس را به‌صورتی متفاوت از روال عادی بدهید مثلا اگر دانش‌آموزی می‌خواهد به‌جای مقاله یک آزمایش عملی اجرا کند یا روزنامه دیواری یا اسلایدی تهیه کند این اجازه را به او بدهید.
– از ارزشیابی تکوینی استفاده کنید آزمون‌های کوچک مستمر در طول ترم می‌تواند وضعیت کلی یادگیری دانش‌آموزان و نقاط قوت و ضعف آنها را به شما نشان دهد و به شما و آنها فرصت جبران کمبودها را بدهد. یک امتحان بزرگ در میان‌ترم یا پایان‌ترم بدون امتحانات مستمر، فرصت جبران را از معلم و دانش‌آموز می‌گیرد.
– دانش‌آموزان را تشویق کنید قبل از ورود به درس جدید یک فعالیت خودارزیابی داشته باشند و خودشان وضعیت یادگیری‌شان را بسنجند.
– به دانش‌آموزان یاد بدهید چطور وقت‌شان را برای مطالعه و انجام فعالیت‌های درسی تنظیم و مدیریت کنند و چطور برای امتحان آماده شوند.
– از روش‌های ارزشیابی متنوعی استفاده کنید کوئیزها (آزمونک)، امتحانات تشریحی، چندگزینه‌ای، کوتاه پاسخ، امتحانات شفاهی و غیره، همه راه‌های متفاوت ارزشیابی هستند که می‌توانید سر کلاس به‌کار ببرید.
– حتماً به دانش‌آموزان بازخورد بدهید. فیدبک شفاهی یا کتبی که بر نقاط قوت تأکید کند و همزمان نقاط منفی و ضعف‌ها را نیز با زبانی محترمانه و صمیمانه تذکر دهد، بازخورد موثرتری است.
– برای دانش‌آموزانی که احتمالاً مشکلی در یادگیری درس داشتند قبل از امتحان، یک جلسه کوتاه پرسش و پاسخ یا آمادگی برای آزمون تشکیل دهید.