خلاقیت یك ویژگی هیجان‌انگیز است. افراد به رگه‌هایی از خلاقیت كه در كارها و تصمیم‌گیری‌ها از خود نشان داده‌اند می‌بالند و آن را برای دیگران تعریف می‌كنند. به طور معمول نیز خلاقیت دیگران در هر حوزه‌ای مطلوب تلقی و نزد همگان با تحسین و استقبال مواجه می‌شود.
همه می‌دانند زندگی امروزی ما به یمن خلاقیت‌هایی كه در مسیر پیشرفت علم و تكنولوژی و ساخت وسایل رفاهی نوین به كار گرفته شده دلپذیر و راحت‌تر از گذشتگان است و این شرایط را مدیون ایده‌های خلاقانه مخترعان و پیگیری و ممارست دانشمندان هستیم.
خلاقیت برخلاف نبوغ یك ویژگی اكتسابی است و باز هم برخلاف نوابغ كه گاه زندگی متلاطم و ناخوشایندی داشته‌اند افراد خلاق اغلب موفقند، به دلیل قدرت ابتكارشان در برابر مشكلات تسلیم نمی‌شوند و زندگی سالم‌تری دارند، از نظر مادی پیشرفت می‌كنند و در مجموع از زندگی دلخواه و رشك‌برانگیز برخوردارند. پس از اكتسابی بودن نكته مهم درباره خلاقیت شرایط و سن شكل‌گیری زمینه‌های آن در آدمی است. معروف است كه كودكان و دانشمندان در یك ویژگی مشتركند: كنجكاوی و سوال كردن ناشی از آن.
یافتن والدینی كه دلشان نخواهد فرزندی خلاق یا حتی نابغه داشته باشند دشوار است، اما والدینی كه برای پرورش خلاقیت در ذهن و رفتار فرزندشان كاری بكنند و برنامه داشته باشند هم كمیابند. بنا به علم روان‌شناسی خلاقیت در كودكی شكل می‌گیرد و ابداعات و اختراعات در بزرگسالی. در حقیقت نتیجه بازگشت و انعكاس آمیخته با عقل و تدبر از روحیه كنجكاوی كودكانه است.نقش والدین در پرورش خلاقیت كودكان و زمینه‌سازی برای موفقیت‌های آینده فرزندان انكارناپذیر است و همواره بر آن تاكید می‌شود. در ادامه توصیه‌های روان‌شناسان برای ایجاد و تقویت خلاقیت در كودكان برای والدین را آورده‌ایم كه بالطبع باید در حد امكان و مناسب با شرایط سنی فرزند به كار گرفته شود.
درباره توانایی كودك قضاوت نكنید
3 تا 12 سالگی زمان شكل‌گیری و رشد خلاقیت در كودك معرفی می‌شود، اما اگر فرزندی بزرگ‌تر دارید از خود سلب مسوولیت نكنید. درباره هیچ كودكی هم قضاوت نكنید. ممكن است والدین پیش خود فكر كنند از كودكشان نابغه و مخترع درنمی‌آید! و به حداقل‌ها دلخوش باشند. چنین طرز فكری با اكتسابی بودن خلاقیت در تضاد است. خلاقیت‌ها نیازمند تمرین در شیوه‌های آزادانه تفكر، آزمایش روش‌‌های مختلف حل مساله، ارائه ایده‌های نو، پیگیری آنها و... هستند و نكته اصلی، بیدار شدن روحیه خلاقیت در كودك است. هر فردی این استعداد را دارد كه در حد خود خلاقیتش را پرورش دهد و در زندگی به كار گیرد. فراموش نكنیم مخترع بزرگی همچون ادیسون به دلیل پیگیری خستگی‌ناپذیر ایده‌هایش معروف شد و البته در كودكی هم با اخراج از مدرسه نزد مادرش تحصیل كرد و پایه ذهنی و روحی اختراعات خلاقانه و تاثیرگذار در وی شكل گرفت.
خلاقیت را با نبوغ اشتباه نگیرید
برخی افراد نابغه به دنیا می‌آیند یا آمده‌اند و تعدادشان هم كم است، اما افراد خلاق بسیار بیشترند. برخی خلاقیت‌ها نیز به دلیل تاثیرگذاری یا شگفت‌انگیزی به نبوغ تعبیر می‌شوند. با این حال قرار نیست والدین با پرورش خلاقیت‌های كودك از وی یك مخترع یا نابغه بسازند. كاربرد خلاقیت هموار كردن مسیر پیروزی و بهروزی در زندگی آینده وی است و این كه فرزند توانایی مواجهه با مشكلات و تنگناها را بیابد. قرار است وی با قدرت خلاقیت و روحیه نواندیشی زندگی سالمی در پیش گیرد و به سعادت برسد. خلاقیت برای موفقیت است نه شگفتی‌آفرینی.
ارزش اسباب‌بازی‌ها را نادیده نگیرید
اهمیت اسباب‌بازی‌ها بویژه پیش از 7 سالگی كه كودك در محیط مدرسه با مناسبات رسمی و اجتماعی دنیای بیرون مواجه می‌شود در شكل‌دهی به شخصیت و روحیات وی بسیار بیشتر است. بسیاری از والدین بنا به عرف فرهنگی جامعه توپ و تفنگی را اسباب‌بازی اصلی پسربچه‌ها و عروسك را اسباب‌بازی دخترها می‌دانند و خرید برای كودك نیز بر همین اساس صورت می‌گیرد.
برخی پسر بچه‌ها كلكسیونی از اسلحه دارند و برخی دختربچه‌ها نیز جز عروسك با اسباب‌بازی دیگری سر و كار ندارند. تنوع اسباب‌بازی‌های كودك معمولا قربانی تك‌بعدی نگری والدین می‌شود و معلوم است در این میان از بازی‌های پرورش فكری و تقویت خلاقیت هم خبری نیست. البته طی سال‌های اخیر نهضتی برای اطلاع‌رسانی و گسترش ابتیاع اسباب‌بازی‌های فكری آغاز شده ولی حركت لاك‌پشتی دارد و به كندی پیش می‌رود، به طوری كه بنا به تجربه از سرعت رشد سنی نسل‌ها عقب می‌افتد.
اجازه بدهید كودك در جمع بازی كند
تمایل به انزوا در كودك هیچ‌وقت علامت خوبی نیست. با این حال برخی والدین كودكشان را به اشكال و دلایل مختلف از گروه همسالان دور نگه می‌دارند. برای مثال به خیال این كه فرزندشان فحش یاد نگیرد نمی‌گذارند وی در كوچه یا پاركینگ منزل با سایر بچه‌ها بازی كند، در حالی كه كودك باید بیاموزد كه دشنام دادن عملی زشت است و این كار را نكند و تلاشی برای این كه گوشش با دشنام‌ها آشنا نشود طرحی از پیش شكست خورده است. بازی در جمع، مهارت‌های ارتباطی كودك را تقویت می‌كند و او را با تضاد آرا، نقش مشاوره در انجام كارها و... آشنا می‌سازد. گاهی انجام بازی‌های فیزیكی ساده در میان گروه همسالان بیش از پرداختن به بازی‌های فكری انفرادی تفكر، ابتكار و خلاقیت كودك را بر می‌انگیزد. بنا به آموزه‌های مدیریت ژاپنی خلاقیت محصول كار گروهی است.
علاقه كودك به بازی‌های مجازی را كنترل كنید
منع كودكان از پرداختن به بازی‌های مجازی در كنسول‌های بازی و رایانه‌ها توصیه‌ای معقول است، اما عملی نیست. بر این اساس تنها چاره كار كنترل نحوه و میزان بازی مجازی توسط كودك است. ممكن است عده‌‌ای خلاقیت و تخیلی را كه در ساخت و اجرای بازی‌های مجازی به كار رفته عاملی برای افزایش خلاقیت كودك بدانند در حالی كه كاملا برعكس است و این نوع بازی‌ها در حقیقت خلاقیت كودك را كور می‌كنند. پرخاشگری، انزواطلبی، كاهش ارتباطات عاطفی و دوستی، تیك‌های عصبی، گرفتگی عضلانی، در خودماندگی ذهنی، سوءتغذیه، كم‌تحركی و... تنها گوشه‌ای از مضرات پرداختن مداوم و طولانی‌مدت كودكان به بازی‌های مجازی هستند.
خلاقیت كودك را تحریك كنید
نشان دادن آثار هنری، تصاویر خلاقانه، سرگرمی‌های بصری و... به همراه تشویق و یاری كودك در انجام بازی‌های فكری و جالب، خلاقیت وی را تحریك می‌كند. هر كسی برای خلاق بودن لازم است كه درك درستی از آن داشته باشد.
همان‌طور كه نمی‌توان دانشمندی را یافت كه درك درستی از علم حداقل در رشته تخصصی خودش نداشته باشد. عدم شناخت خلاقیت، مرز میان یك تصمیم نادرست و شاید ابلهانه با یك تصمیم خلاقانه را از بین می‌برد. قدم اول در شناخت خلاقیت نیز مشاهده و درك آن است.