ضریب هوشی یا [ Intelligence Quotient] یک نسبت است که از تقسیم سن عقلی بر سن تقویمی ضربدر صد به دست می آید. اگر سن عقلی با سن تقویمی یکسان باشد، ضریب هوشی صد می شود ولی در بعضی مواقع در بعضی افراد سن عقلی بیشتر می شود که این فرد هوشی بیشتر از سایر افراد دارد. ضریب عددی با میانگین و واریانس می باشد. از اینرو در رده بندی و تقسیم هوش، به صورت متوسط حدود درصد از مردم دارای هوش میانگین، درصد هوش بالاتر از میانگین، درصد درصد خیلی باهوش و درصد افراد نابغه را تشکیل می دهند. همین روند در مورد افراد کم هوش, عقب مانده ذهنی و... در جهت دیگر برقرار است.
روش اندازه گیری ضریب هوشی
برای به دست آوردن سن عقلی راه های زیادی وجود دارد و معمولا کارشناسان از تست های خاصی استفاده می کنند که جنبه های مختلفی مانند تشخیص الگوها، قدرت حافظه کوتاه مدت، استفاده فرد از واژه ها، سرعت محاسبه فرد، درک روابط یا جبر، اطلاعات عمومی، محاسبات ریاضیات، درک فضایی، منطق و املا را ارزیابی می کند.
قابلیت های مغز
تشخیص الگوها
قدرت حافظه کوتاه مدت
استفاده فرد از واژه ها
سرعت محاسبه فرد
درک روابط یا جبر
اطلاعات عمومی
محاسبات ریاضیات
درک فضایی
منطق
تلفظ
این ده نابغه برتر دنیا به ترتیب دارای ضریب هوشی به قرار زیرند؛
۱) یوهان ولفگانگ وون گوته
گوته شاعر آلمانی با ضریب هوشی ، نمایشنامه نویس، داستان نویس، دانشمند، سیاستمدار، کارگردان تئاتر، منتقد و هنرمندی آماتور بود که بزرگترین شخصیت ادبی عصر مدرن به شمار می رفت. در فرهنگ ادبی کشورهای آلمانی زبان، این شخصیت از چنان جایگاهی برخوردار است، که از اواخر قرن هجدهم آثار وی به عنوان آثار کلاسیک در نظر گرفته شده اند.
۲) لئوناردو داوینچی
لئوناردو داوینچی نقاش، مجسمه ساز، معمار، طراح و مهندس ایتالیایی دومین نابغه برتر جهان از ضریب هوشی برخوردار بود. تابلوهای نقاشی شام آخر و مونا لیزا این هنرمند از برجسته ترین آثار هنری دوره رنسانس محسوب می شد. یادداشت های به جا مانده از داوینچی حاکی است: وی از خلاقیت های بالای فنی برخوردار بوده به طوری که بسیار جلوتر از زمان خود به سر می برده است.
۳) امانوئل سویدن برگ
امانوئل سویدن برگ، مبتکر مسیحی و فیلسوف و دانشمند الهیات سوئدی بود که با برخورداری از ضریب هوشی دست نوشته حجیمی از کلام الهی از وی به یادگار مانده است. اندکی پس از مرگ او، هوادارانش بلافاصله جمعیت پیرو فلسفه سویدن برگ را با هدف مطالعه در زمینه افکار وی راه اندازی کردند.
۴) گوتفرید ویلهلم فون لایبنیتس
گوتفرید ویلهلم فون لایبنیتس چهارمین نابغه برتر جهان از ضریب هوشی برخوردار بود. این فیلسوف برجسته آلمانی در رشته حقوق و فلسفه تحصیل کرد. این فیلسوف شهیر در زمان خود نقش قابل توجهی در مسائل سیاسی و دیپلماتیک اروپا ایفا کرد. وی در مقوله فلسفه و ریاضیات از جایگاه برجسته ای برخوردار بود.
۵) جان استوارت میل
جان استوآرت میل، فیلسوف، اقتصاددان و مبلغ مکتب سودمندگرایی انگلیسی بود که از ضریب هوشی بهره برده بود. وی همچنین روزنامه نگاری برجسته در دوره اصلاحات قرن نوزدهم به شمار می رفت. وی از اصل سادگی در زندگی خود تبعیت می کرد.
۶) بلز پاسکال
بلز پاسکال، ریاضیدان، فیزیکدان، فیلسوف مذهبی و استاد نثر فرانسوی بود. ضریب هوشی او بود و اساس تشکیل تئوری مدرن احتمالات را بنا نهاد. وی همچنین زمینه گسترش تعلیماتی مذهبی را بنا نهاد که ادراک خدا را از طریق دل به جای منطق آموزش می داد.
۷) لودویگ ویتگنشتاین
لودویگ جوزف یوهان ویتگنشتاین فیلسوف انگلیسی زاده شده در اتریش بود که ضمن برخورداری از ضریب هوش به عنوان بزرگترین فیلسوف قرن بیستم به شمار می رفت. شخصیت این نابغه شهیر از جذابیت بسیاری در بین هنرمندان، نمایشنامه نویسان، شاعران، داستان نویسان، موسیقی دانان و حتی فیلم سازان برخوردار بود.
۸) بابی فیشر
بابی فیشر که به روبرت جیمز فیشر معروف است، شطرنج باز ماهر آمریکایی بود که از ضریب هوشی بهره برده بود. این نابغه مشهور در سال عنوان جوان ترین شطرنج باز تاریخ را به خود اختصاص داد. بازی خیره کننده وی در مسابقات قهرمانی جهانی افکار عمومی آمریکا را به بازی شطرنج هدایت کرد. فیشر بازی شطرنج را از سن سالگی آموخت و در سن سالگی با هدف وقف کامل خود به این بازی، ترک تحصیل کرد.
۹) گالیلئو گالیله
گالیلئو گالیله فیلسوف علوم طبیعی، منجم و ریاضیدان ایتالیایی بود که به پیشبرد علوم حرکت، ستاره شناسی و قدرت مواد کمک شایانی کرد. وی از بهره هوشی برخوردار بود و کشفیاتش از طریق تلسکوپ علم نجوم را متحول ساخت.
۱۰) مادام دی استل
نه لوئیز جرمانی نکر بارونس دی استل هولستین معروف به مادام دی استل دانشمند، مبلغ سیاسی و سخنور فرانسوی سوئیسی بود که از ضریب هوشی سهم برده بود. وی به عنوان واسطه ای میان فرهنگ نو استعماری اروپا به مکتب رومانتیک گرایی به شمار می رفت. نوشته های او در زمینه های داستانی، نوازندگی، مقالات اخلاقی و سیاسی، انتقادات ادبی، مطالب تاریخی، خاطرات شخصی و شعر از شهرت بالایی برخوردار است.