وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزى آموزشى/ پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، مركز ملى مطالعات تیمز و پرلز
تهیه و تدوین: عبد العظیم كریمى، شهرناز بخشعلى زاده، مسعود كبیرى
گزارش اجمالى از مهم ترین نتایج تیمز و پرلز 2011 و مقایسه آن با عملكرد دانش آموزان ایران در دوره های قبل
فهرست مطالب
-- مقدمه
-- جايگاه عملكرد كشور ها در تيمز و پرلز 2011 به تفكيك پايه هاى تحصيلى و دروس در يك نگاه
-- تيمز چيست
-- رياضيات
-- نتايج عملكرد در رياضيات
-- روند عملكرد دانش آموزان ايران در رياضيات تيمز
-- نقاط معيار عملكردى
-- مطالعات هم دوره اى
-- مقايسه عملكرد دانش آموزان در حوزه هاى موضوعى و حيطه هاى شناختى رياضى
-- نتايج عملكرد در علوم
-- روند عملكرد دانش آموزان ايران در علوم تيمز
-- نقاط معيار عملكردى در علوم
-- مطالعات هم دوره اى
-- مقايسه عملكرد دانش آموزان در حوزه هاى موضوعى و حيطه هاى شناختى در علوم
-- تفاوت عملكرد دختران و پسران در علوم
-- ابعاد سواد خواندن
-- نتايج عملكرد در خواندن
-- روند عملكرد دانش آموزان ايران در خواندن
-- نقاط معيار عملكردى در پرلز
مقدمه
مطالعه بین المللى روندهاى آموزش ریاضیات و علوم (تیمز)1 TIMSS و مطالعه بین المللى پیشرفت سواد خواندن (پرلز)2 از مهمترین و بزرگترین مطالعات تطبیقى در قلمرو ارزشیابى پیشرفت تحصیلى است كه تحت نظر انجمن بین المللى ارزشیابى پیشرفت تحصیلى 3IEA انجام مى گیرد. این انجمن كه یك نهاد مستقل و معتبر پژوهشى در سطح جهان است با هدف بهبود و ارتقاى وضعیت آموزشى كشورهاى شركت كننده توانسته است تا كنون دهها مطالعه تطبیقى در زمین هى پیشرفت تحصیلى و سایر زمینه ها را به انجام رساند. یافته ها و اطلاعات بدست آمده از این گونه مطالعات منبع مهم و تعیین كننده براى كشف و شناسایى نقاط ضعف و قوت نظام هاى آموزشى كشورها در مقیاس ملى و بین المللى و ارائه ى راه كارهاى علمى و موثر در بهبود فرآیند یاددهى- یادگیرى است.
كشور جمهورى اسلامى ایران نیز از سال 1370 شمسى برابر با 1991 میلادى به طور رسمى همكارى خود را با این انجمن آغاز كرد و تا كنون در شش مطالعه ى تیمز در سال هاى 95، 99، 2003، 2007، 2011 و تیمز پیشرفته 2008 و نیز در سه مطالعه پرلز در سال های 2001، 2006 و 2011 شرکت کرده و قرار است که در مطالعه تیمز 2015 و پرلز 2016 شرکت نماید.
مطالعه تیمز هر 4 سال یك بار و مطالعه پرلز هر 5 سال یك بار براى سنجش عملكرد كشورها در آموزش علوم و ریاضیات و سواد خواندن تكرار مى شود تا روند تغییرات آموزشى و میزان كاهش و افزایش عملكرد دانش آموزان كشورهاى شركت كننده در طى این سال ها مشخص شود. در این دوره، تیمز 2011 پس از گذشت 4 سال از تیمز 2007 و پرلز 2011 پس از گذشت 5 سال از پرلز 2006 ، به طور همزمان به اجرا درآمد.
اهمیت و ویژگى بارز نتایج ملى و بین المللى تیمز و پرلز در این دوره، به دلیل اجراى همزمان این دو مطالعه است كه براى نخستین بار اتفاق افتاده است و این اتفاق مبارك، شرایط و امكانى را فراهم ساخته است تا كشورهایى كه در پایه چهارم ابتدایى، هم در تیمز و هم در پرلز شركت كرده اند بتوانند عملكرد دانش آموزان خود را با سایر كشورها در سه درس ریاضیات، علوم و سوادخواندن مورد مقایسه و تجزیه و تحلیل قرار دهند.
نكته مهم و قابل ملاحظه در این مقایسه ملى و بین المللى، بررسى چگونگى ارتباط میان «سطح سواد خواندن » دانش آموزان با عملكرد آ نها در پاسخ به سوالات ریاضیات و علوم است. زیرا تحقیقات نشان داده است كه برخى از مشكلات آموزشى دانش آموزان در پاسخ به سوالات ریاضى و علوم به نحوه درك مطلب و میزان فهم آ نها از صورت مساله مربوط مى شود؛ به گونه ای كه اگر دانش آموزان از نظر سطح سواد خواندن نتوانند صورت مساله را به خوبى درك كنند، مسلماً در تشخیص راه حل و پاسخ به سوالات آزمون دچار مشكل مى شوند.
تحلیل داده هاى مطالعه تیمز و پرلز به ویژه در پایه چهارم، فرصت بسیار مغتنم و تعیین كنند هاى است تا پژوهشگران و كارشناسان آموزشى با بررسى رابطه عملكرد دانش آموزان در دروس علوم و ریاضیات و سواد خواندن نقاط ضعف و قوت نظام آموزشى را از سطح برنامه ریزى تا اجرا و عملكرد، مورد مشاهده قرار دهند.
افزون بر آن، اجراى همزمان تیمز و پرلز 2011 به گونه اى بوده است كه در اغلب كشورهاى شركت كننده، همان دانش آموزانى كه به سوالات مطالعه تیمز پاسخ دادند، به سوالات مطالعه پرلز نیز پاسخ دادند. از این رو با توجه به ویژگى هاى مشترك نمونه آمارى (همان مدارس و همان دانش آموزان با همان امكانات و منابع آموزشى و شرایط اجتماعى- اقتصادى و … )، مقایسه عملكرد این دانش آموزان در تیمز و پرلز از جهات مختلف قابل تامل خواهد بود.
:: فایل این گزارش، در بخش ضمیمه و نیز در لینک منبع، در دسترس می باشد.