در این گفتار ابتدا به بیان خصایص تیزهوشان و سپس توصیه های بهداشتی لازم در مورد هر یک از آنها می پردازیم.
الف) خصایص تیزهوشان در دوران پیش از دبستان:
آنها در راه رفتن، غلطیدن، بازی کردن، لبخند زدن پیشقدمتر از دیگران هستند. معمولا قدی بلندتر و جثه ای بزرگتر دارند و معاشرت خود را با لبخند آغاز می کنند و شاید خواندن را قبل از مدرسه بیاموزند. بازی های خیالی و بازی های پیچیده در آنها به وفور دیده می شود از اطرافیان خود سوال های زیادی دارند به لحاظ بهره هوشی بالا از بازی با بزرگترها نه تنها استقبال می کنند که بسیار لذت می برند و کلمات و الفاظ مورد استفاده آنها بالاتر از سنشان می باشد. چون حافظه بسیار قوی دارند اشعار و سروده ها را فورا به خاطر می سپارند. علاقه زیادی به مشاهده دقیق و کنجکاوانه و زیرکانه دارند و زیاد پر جنب و جوش و پر انرژی هستند و جهات را یاد گرفته و با طبقه بندی و سازمان بندی و مرتب نمودن اشیا کاملا آشنا هستند.
ب) خصایص تیزهوشان در دوره تحصیلی:
این گروه از کودکان در یک یا چند رشته از خود خلاقیت نشان می دهند و به موضوعات متعدد علاقمند هستند و از قدرت رهبری اجتماعی و تکا به نفس بالا برخوردار می باشند. آنها از یک فکر روان و بیانی فوق العاده بهره مند بوده و توانایی درک روابط اشیاء و انجام کارهای متعدد در سطح بالای دقت و همراه با ارائه دلیل برای اعمال خود را دارند. از حساسیت فوق العاده، توجه، تمرکز بالایی برخوردار بوده و صراحت بیان و بذله گویی با رعایت نکات ظریف و شور و حرارت در کارها و رهبری جمع همسالان و از دیگر ویژگیهای آنان است. آنها از کار خود به راحتی راضی نشده و خود از عملکرد خویش انتقاد می کنندو. آنها از گنجینه لغات وسیع و پردامنه و تفکری انعطافی و مقرون به احساس شکفتگی بهرمند می باشند.
حافظه قوی، قدرت تخیل بالا، توان پاسخ های پیچیده به سوالات پیچیده و تفکر انتزاعی برتر همراه با دامنه توجه و تمرکز گسترده و کمال جویی در حد اعلا از جمله دیگر خصایص این طبقه است. در کل باید گفت که تیزهوشان در محورهای زیر از برتری قابل ملاحظه برخوردارند:
گنجینه لغات و حافظه
توانایی بیان مقصود
نوشتن و خواندن
شیوه تفکر و انتزاع و انعطاف فکری
توجه به نکاتت ریز و جزئی و گسترده با دامنه وسیع در یک لحظه
یادگیری
کنجکاوی
مسئولیت پذیری و ابتکار رهبری
تمرکز حواس
اعتماد به نفس
نکته بهداشت روانی این گروه از کودکان این است که باید آنها را به فعالیت های اجتماعی توشیق کرد زیرا گاه برتری فکری و ذهنی موجبات گوشه گیری و سرخوردگی آنان را فراهم می سازد لذا جهت رفع این خطر لازم است علاوه بر تشویق و کنترل به فعالیت های اجتماعی دعوت شوند و از جهات مختلف مورد پشتیبانی قرار گیرند چرا که آفت شکوفایی این استعدادهای نهفته ترس از سرزنش اجتماعی و تهدید و تنبیه فردی و جمعی است.