بسیاری از افراد به محض آن كه نمی‌توانند مطلبی را كه مطالعه می‌كنند به ذهن بسپارند به خود انگ می‌زنند و خود را كودن و كم‌هوش می‌دانند، اما به یاد‌نیاوردن مطالبی كه یك دانشجو یا دانش‌آموز به خاطر سپرده است، می‌تواند دلایل متـــعددی داشته باشد. یكی از مهم‌ترین این دلایل رعایت نكردن مواردی است كه می‌تواند حافظه و یادسپاری مطالب را بهبود بخشد.
روان‌شناسان در زمینه بهبود حافظه مطالعات فراوانی كرده‌اند تا بتوانند به دغدغه‌های افرادی كه نگران افت عملكرد حافظه‌شان هستند، پاسخ مناسبی بدهند. ده نكته‌ای كه در ذیل ارائه می‌شود، نتیجه تحقیقات روان‌شناسان است كه می‌تواند حافظه‌تان را تقویت كند.
1ـ توجهتان را بر مواردی كه مطالعه می‌كنید، متمركز كنید.
توجه، یكی از مولفه‌های مهم حافظه است. برای انتقال حافظه از حافظه كوتاه‌مدت به بلندمدت نیاز است كه شما به صورت فعال به اطلاعاتی كه مطالعه می‌كنید، توجه كنید. سعی كنید در مكانی مطالعه كنید كه چیزهایی مثل تلویزیون، موسیقی و تفریحات دیگر وجود نداشته باشد كه بتواند حواس شما را پرت كند.
2ـ با در نظر گرفتن ساعت‌های منظم برای مطالعه از باشتاب یادگرفتن اجتناب كنید.
به گفته ژورك، روان‌شناس تربیتی، مطالعه در چند جلسه به شما زمان كافی برای پردازش اطلاعات می‌دهد. محققان نشان داده‌اند دانشجویانی كه به صورت منظم مطالعه می‌كنند بهتر از دانشجویانی كه در یك جلسه طولانی و ماراتنی مطالعه می‌كنند، اطلاعات را به خاطر می‌آورند.
3ـ اطلاعات مورد مطالعه را سازماندهی كنید.
سعی كنید مفاهیم و اصطلاحات مشابه را با هم گروه‌بندی كنید یا طرح كلی از یادداشت‌هایتان و آنچه خوانده‌اید داشته باشید تا به گروه‌بندی‌كردن مفاهیم مرتبط كمك كنید.
4ـ از شیوه‌های حفظ‌كردن برای یادآوری اطلاعات استفاده كنید.
شیوه‌های حفظی تكنیكی هستند كه اغلب توسط دانشجویان و دانش‌آموزان برای كمك به یادآوری اطلاعات استفاده می‌شوند. این شیوه صرفا روشی برای یادآوری اطلاعات هستند. برای مثال، ممكن است اصطلاحی كه نیاز دارید یادتان باشد، به یك مورد رایج كه برایتان بسیار آشناست ارتباط دهید. بهترین روش‌های حفظی آنهایی هستند كه از تصویرسازی، شوخی یا ابتكار مثبت استفاده شده باشد.
5ـ اطلاعاتی كه مطالعه می‌كنید تكرار كنید و آن را برای خودتان شرح دهید.
برای یادآوری اطلاعات نیاز دارید آنچه مطالعه می‌كنید در حافظه بلندمدت‌تان رمزگذاری كنید. یكی از سودمندترین روش‌های رمزگذاری مرور ذهنی مشروح است. یك نمونه از این روش وقتی است كه بخواهید تعریف یك اصطلاح كلیدی را بخوانید، ابتدا تعریف آن اصطلاح را مطالعه كنید و سپس یك توصیف مفصل‌تر از آنچه آن اصطلاح معنی می‌دهد بخوانید. بعد از تكرار این فرآیند در چند دفعه، بهتر می‌توانید اطلاعاتی كه خوانده‌اید به یاد بیاورید.
6ـ اطلاعات جدید را به چیزهایی كه قبلا می‌دانسته‌اید ارتباط دهید.
موقعی كه اطلاعات ناآشنایی را مطالعه می‌كنید، زمانی را صرف این كنید كه چگونه این اطلاعات به چیزهایی كه در حال حاضر می‌دانید ارتباط دارد. با ایجاد روابط بین ایده‌های جدید و ایده‌های قبلی می‌توانید احتمال یادآوری اطلاعاتی كه بتازگی آموخته‌اید، افزایش خیره‌كننده‌ای دهید.
7ـ مفاهیم را تجسم كنید.
بسیاری از افراد معمولا از تصویرسازی اطلاعاتی كه مطالعه می‌كنند سود می‌برند. به شكل‌ها، نمودارها و دیگر طرح‌ها در كتاب یا مقاله‌ای كه مطالعه می‌كنید، توجه كنید. اگر مطلبی كه می‌خوانید اشاره‌های تصویری كه كمكتان كند، نداشته باشد، سعی كنید خودتان شكلی را بكشید. نمودارها یا شكل‌هایی را در حاشیه یادداشت‌تان ترسیم كنید یا از ماژیك‌های برجسته‌كننده در رنگ‌های مختلف استفاده كنید تا بتوانید ایده‌های مرتبط با هم را گروه‌بندی كنید.
8 ـ مفاهیم جدید را با شخص دیگری بیاموزید.
تحقیقات نشان داده‌اند كه خواندن موارد مختلف با صدای بلند به طرز معناداری به یادسپردن آن مواد را افزایش می‌دهد. متخصصان علوم تربیتی و روان‌شناسان همچنین در یافته‌اند دانشجویانی كه واقعامفاهیم جدید را به دیگران یاد می‌دهند فهم‌شان و یادآوری‌شان را افزایش می‌دهند. شما می‌توانید از این رویكرد با آموزش مفاهیم و اطلاعات جدید به یك دوست یا همكلاسی استفاده كنید.
9ـ بر اطلاعات دشوار توجه مضاعف داشته باشید.
آیا تا به حال ملاحظه كرده‌اید چگونه گاهی اوقات در آغاز یا پایان یك فصل، یادآوری اطلاعات ساده‌تر است؟ محققان دریافته‌اند كه نوع اطلاعات می‌تواند در یادآوری آن نقش داشته باشد. هنگام مطالعه اطلاعات دشوار می‌توانید با صرف زمان بیشتری برای تكرار اطلاعات بر آن غلبه كنید. راهكار دیگر دوباره سازماندهی كردن اطلاعات است؛ به صورتی كه برای یادآوری ساده‌تر شود.
10ـ شیوه عادی مطالعه‌تان را تغییر دهید.
روش مهم دیگر برای افزایش یادآوری این است كه گاهی اوقات شیوه مرسوم مطالعه‌تان را تغییر دهید. اگر به مطالعه در یك مكان خاص عادت كرده‌اید، سعی كنید به یك جای دیگر برای مطالعه بروید. اگر در غروب مطالعه می‌كنید، سعی كنید هر صبح چند دقیقه را صرف مرور اطلاعاتی كنید كه شب قبل مطالعه كرده‌اید. با افزودن یك عنصر تازه به دوره‌های مطالعه‌تان می‌توانید سودمندی تلاش‌هایتان را افزایش دهید و به طرز معناداری یادآوری بلندمدت‌تان را ارتقا دهید.