سیامک ساعدیان و مهرنوش دارینی در گفتگو با ایسنا:
امتحانات همیشه برای بیشتر دانش آموزان و دانشجویان با اضطراب همراه است، اما به گفته روانشناسان، این اضطراب درونی بوده و خود شخص سبب پیدایش این حس می‌شود که عملکرد نامناسب فرد در امتحان را به دنبال دارد.
شب‌های بی‌خوابی در ایام امتحانات، شب‌هایی‌اند که دانش‌آموزان بدون برنامه‌ریزی درست، دچار مشکلاتی خواهند شد. بیشتر فراگیران به دلیل داشتن اضطراب، در ایام امتحانات، خواب و استراحت مناسبی ندارند که این خود سبب ضعف آنها در مطالعه می‌شود.
سیامک ساعدیان، روانشناس و مشاور روانشناسی دانشگاه، اضطراب در امتحان را نوعی خود اشتغالی ذهنی می‌داند و می‌گوید: این موضوع سبب کم‌انگاری و تردید در مورد توانائی‌های فرد شده و اغلب باعث ارزیابی منفی و عدم تمرکز حواس و واکنش‌های جسمانی نامطلوب می‌گردد. وی ضمن معرفی علائم اضطراب، هم صحبتی با شخص مورد اعتماد و مشاور، روش‌های ایجاد تمرکز، ورزش‌های تنفسی عمیق و حساسیت زدایی و آرام‌سازی را از جمله روش‌های بهبود اضطراب دانست و بر بهره‌گیری از روش‌های کاربردی جهت کاهش استرس تاکید کرد.
علائم اضطراب
فرد مضطرب علائم مختلفی را از خود نشان می‌دهد، علائم اضطراب امتحان شامل، لرزش بدن، افزایش ضربان قلب، خشکی دهان، تعریق و تهوع است، البته در افرادی حتی ناراحتی های گوارشی را هم موجب می شود. بی‌قراری و افسردگی نیز می‌تواند در کسانی که اضطراب امتحان را دارند، ایجاد شود.
علل اضطراب در امتحان
مهرنوش دارینی روانشناس و مشاور خانواده، علل اضطراب را فردی و خانوادگی می‌داند و می‌گوید: اضطراب در امتحان می‌تواند علل فردی همچون، عدم اعتماد به نفس، ضعف انگیزه، تفکر منفی، رقابت‌گرایی ناسالم، عدم آمادگی و عدم تمرکز صحیح باشد. وی با اشاره به اهمیت خانواده و مدرسه در بروز اضطراب در امتحان هم می‌گوید: خانواده‌ها بیشتر اوقات منبع بزرگ ایجاد اضطراب در دانش‌آموز می‌شوند و با انتظارات و فشار روانی موجب افزایش استرس در فرزندان می‌شوند.
دارینی، علل خانوادگی ایجاد اضطراب در امتحان را سخت‌گیری والدین، آشفتگی خانه، والدین مضطرب، تهدیدهای والدین و ایجاد رقابت یا مقایسه‌های نادرست عنوان کرد و گفت: مدرسه نیز می‌تواند در کاهش اضطراب دانش‌آموزان سهیم باشد، چنان که تاکید بیش از حد بر امتحانات و نتایج آن، می‌تواند تمرکز را کاهش داده و سبب اضطراب شود. وی در ادامه از استرس هم گفت و این که استرس باعث فراموشی می‌شود و در مواردی دیده شده که وقتی یک دانش‌آموز در امتحانی استرس داشته باشد، به هیچ وجه نمی‌تواند تمرکز کرده و مطالب را به یاد آورد.
روش های ایجاد تمرکز در امتحانات
اینکه چه بکنیم تا از امتحان نترسیم و اضطراب نداشته باشیم، شاید سوال بسیاری از دانش‌آموزان باشد. این افراد چون دچار اضطراب هستند، پس تمرکز خود را هم از دست داده‌اند. باید به دنبال راه‌های افزایش تمرکز باشیم تا به دور از هر مشکلی توان خود را دو چندان کنیم.
سیامک ساعدیان در این زمینه می‌گوید: اگر تمرکز افزایش یابد، خودمشغولی ذهنی برطرف شده و دقت در انجام کارها افزایش می‌یابد. وی راه‌های ایجاد تمرکز در امتحانات را خواب خوب، غذای کافی، آرامش فکر و تنفس درست دانست و گفت: برای کاهش استرس هم ورزش و استفاده از مایعات در برنامه غذایی می‌تواند بسیار موثر باشد. وی در پایان به دانش‌آموزان تاکید کرد که هیچ‌گاه برای کاهش اضطراب به دنبال داروهای شیمیایی نباشند و در صورت نیاز از دمنوش‌های گیاهی آرام‌بخش استفاده کنند.
فصل امتحانات می‌گذرند و دوباره فرا می‌رسند، چه درس‌ها را خوانده و یا اینکه همه را برای شب امتحان گذاشته باشید، امتحان اضطراب خود را دارد، اما هدف و توقع فرد و تلاش و پشتکار او در درس‌ها، می‌تواند بر روی میزان و چگونگی اضطراب تاثیر داشته باشد. شب‌های امتحان به راحتی با پرهیز از اضطراب و داشتن خودباوری برای فرد خواهد گذشت. شب‌هایی که اغلب خواب راحتی را برای دانش‌آموزان و دانشجویان رقم نمی‌زنند.