برای چند لحظه تصور کنید در یک بازی ویدئویی زندگی می کنید. در محیطی که همه چیز در حال هجوم آوردن به شما هستند. صحنه ها، صداها و... همگی باعث به هم خوردن تمرکز شما می شوند. زندگی در حالت عادی برای کودکی که دچار اختلال تمرکز و بیش فعالی است بدین شکل است و آنها زندگی را این گونه تجربه می کنند. تعریف آنها از امور روزمره با تعریف ما بسیار متفاوت است.
کودکانی که دچار اختلال در تمرکز و بیش فعال هستند، برخی عملکردهای مغزشان دچار اختلال است. برای مثال حافظه آنها قوی نیست و خیلی زود حواسشان پرت می شود. قادر به کنترل برخی رفتارهای خود نیستند و سرعت پردازش مفاهیم در مغز آنها پایین است.
اگر فرزند شما دچار اختلال در تمرکز است، احتمالا این ویژگی ها به نظرتان آشنا می آید. این گونه کودکان، در انجام تکالیف گوناگون، از جمله تکالیف مدرسه، با مشکل مواجه می شوند. آنها قادر به انجام کارهایی که از آنها خواسته می شود به طور کامل و دقیق، نیستند. حتی اموری از قبیل تمیز کردن اتاقشان نیز برایشان مشکل است، البته این به معنای بی حالی و کسلی آنها نیست. اتفاقا برعکس، این گونه کودکان از انرژی فوق العاده ای برخوردارند.
به نقل از سلامت نیوز، یکی از دلایل عدم تمرکز آنها نیز همین انرژی خیلی زیاد است. تمرین های شناختی می توانند تغییرات دلخواه را در مغز و عملکرد آن ایجاد کنند. این نکته بدین معنا است که شما می توانید با تمرین و تلاش، علائم این مشکل را در فرزندتان کاهش دهید و به نزدیک شدن مغز او به حالت عادی کمک کنید. سال های سال دانشمندان تصور می کردند که هر یک از ما با سلول های مغزی مشخصی متولد می شویم و تغییر نوع این سلول ها، عملکردشان یا افزایش تعداد آنها امری غیر ممکن است، اما امروزه دانشمندان به وجود عنصری به نام «نوروپلاستیسیتی» در مغز پی برده اند که این عنصر به مغز اجازه می دهد سلول های اضافی تولید کند و یا عملکرد برخی سلول ها را اصلاح کند، اما نکته جالب توجه این است که تمرینات شناختی می توانند تغییرات دلخواه را در مغز ایجاد کنند. این تغییرات نه تنها عملکرد مغز را در بر می گیرند، بلکه حتی می توانند در شکل ظاهری مغز نیز تفاوت هایی ایجاد کنند. به همین دلیل است که والدین کودکان بیش فعال باید همواره امیدوار باشند و برای بهبود علائم این مشکل در فرزندشان تلاش کنند.
بازی با سکه ها
این بازی را هم والدین دوست دارند هم کودکان. علت علاقه والدین این است که این بازی باعث بهبود حافظه کودک شده و توجه و تمرکز او را افزایش می دهد. کودکان نیز از ریتم تند بازی و سرگرم کننده بودن آن لذت می برند. برای شروع شما به چند سکه، یک جعبه کفش یا در آن (برای پوشاندن سکه ها) و یک ساعت یا تایمر نیاز دارید. ابتدا ۵ عدد از سکه ها را انتخاب کنید (مثلا ۳ عدد ۵۰ تومانی و ۲ عدد ۲۵ تومانی). بهتر است اندازه و رنگ سکه ها با هم متفاوت باشند. سپس آنها را به ترتیب دلخواه خود بر روی زمین بچینید. حال از فرزندتان بخواهید خوب به سکه ها نگاه کند و ترتیب آنها را به خاطر بسپارد. سپس با استفاده از جعبه کفش، روی سکه ها را بپوشانید و از فرزندتان بخواهید با استفاده از سکه های باقی مانده، آنچه را دیده است دوباره برای شما درست کند. این کار فرزندتان را زمان بگیرید. هر چه سرعت او در چیدن دوباره سکه ها بیشتر باشد، امتیاز او بیشتر خواهد بود. پس از اتمام کار او، جعبه کفش را از روی سکه های قبلی بردارید و با ترتیب سکه هایی که فرزندتان چیده است مقایسه کنید. اگر ترتیب آنها غلط بود از او بخواهید دوباره سکه ها را بچیند. او باید آنقدر این کار را تکرار کند تا به نتیجه درست برسد. شما می توانید با تغییر چیدمان سکه ها به سلیقه خود، بازی را دشوارتر یا ساده تر کنید. همچنین می توانید از انواع گوناگون سکه استفاده کنید. در نظر گرفتن یک جایزه نیز در افزایش انگیزه فرزندتان موثر خواهد بود. با تکرار این بازی، به مرور متوجه افزایش تمرکز و حافظه فرزندتان خواهید شد.
آرامش و تصورات مثبت
ترکیب تکنیک های ساده آرامش بخش، مانند کشیدن نفس عمیق، و تصور امور مثبت به ذهن کمک می کند توانایی اش برای یادگیری افزایش یابد. ذهن ما از قابلیت های گوناگون و باور نکردنی برخوردار است. برای مثال تحقیقات نشان می دهند اگر شخصی در ذهن خود انجام تمرینات ورزشی را تصور کند، هنگام انجام آن تمرینات در عالم واقع، عملکرد بهتری خواهد داشت. به همین دلیل است که کودکان بیش فعال می توانند «تصور کنند» که در کلاس به صحبت های معلم توجه می کنند یا در حال انجام تکالیف خود هستند و در نتیجه این تصور، عملکرد واقعی آنها نیز در زندگی بهبود می یابد. شما نیز می توانید در این کار به فرزندتان کمک کنید. حتی خود نیز می توانید از این راه استفاده کنید و شاهد نتایج باور نکردنی آن باشید.
جدول ها و پازل های تصویری
شاید به نظر ساده بیایند، اما جدول ها و پازل های تصویری یکی از بهترین ابزارهای افزایش تمرکز کودکان بیش فعال هستند. جدول، ترتیب حروف و چینش صحیح آنها را به کودک آموزش می دهد در حالی که پازل های تصویری، که برای پیدا کردن هر تکه مناسب باید توجه و تمرکز زیادی به خرج داد، تمرکز و توجه کودک را افزایش می دهند.
یگانگی ذهن و بدن
یک مثال ساده از این تکنیک این است که از فرزندتان بخواهید بر روی صندلی بنشیند و تکان نخورد. سپس خودتان مدت زمانی را که فرزندتان می تواند بدون تکان خوردن بر روی صندلی بنشیند اندازه گیری کنید. نشستن بی حرکت کودک بر روی صندلی یک عمل فیزیکی است که به بدن او مربوط می شود. اما این سکون می تواند به مرور در ذهن و فعالیت های ذهنی او نیز تاثیر گذار باشد. با انجام این کار، ارتباطات عصبی مغز و بدن تقویت می شوند و خود کنترلی کودک افزایش می یابد. برای مشاهده نتایج این تکنیک، فرزندتان باید این تکنیک را چندین بار تکرار کند. مطلوب این است که هر بار مدت زمانی که فرزندتان بر روی صندلی می نشیند افزایش یابد.
بازی های فکری
بازی های فکری به افزایش دقت و توجه کودک کمک زیادی می کنند. این بازی ها معمولا بسیار جذاب و مفرح هستند. به همین دلیل کودک برای بازی از خود اشتیاق زیادی نشان می دهد. در عین حال بدون اینکه خود متوجه باشد در حال تقویت حافظه خود است. بازی های فکری منجر به تقویت چرخه های تفکر در ذهن می شوند. در نتیجه به مرور عملکرد ذهن بهبود می یابد. انواع گوناگون این بازی ها در بازار موجود هستند. فقط هنگام انتخاب آنها باید به سن فرزندتان توجه داشته باشید. بازی هایی که برای کودک خیلی سخت باشند، نه تنها تاثیر مثبتی بر او ندارند، بلکه منجر به دل زدگی و نا امیدی او نیز می شوند. توجه داشته باشید که فرزند شما نمی تواند تمام این تمرینات را به تنهایی انجام دهد. برای اینکه فرزندتان از این تمرینات بیشترین بهره را ببرد، لازم است خود شما به عنوان یک راهنما همواره در کنار او حضور داشته باشید و در صورت لزوم به او کمک کنید. این تمرینات نه تنها به تقویت قوای ذهنی فرزند شما کمک می کند، بلکه باعث بهبود روابط او با شما نیز می شود. انجام این تمرینات به بهبود شرایط فرزند شما کمک بسیاری می کند، اما این بدین معنا نیست که فرزند شما از مراجعه به یک متخصص بی نیاز است. لازم است چنین کودکانی همواره تحت نظر یک متخصص کودکان و یک روانشناس باشند. ممکن است برای کنترل وضعیت کودک داروهایی توسط متخصصان تجویز شود که مصرف آنها برای کودک ضروری باشد.