امروز دوم اردیبهشت روز جهانی زمین پاک است. روزی برای تقدیر و توجه به زمین که در 364روز دیگر سال توسط انسانها مورد هیچ توجهی نیست و بیشترین آسیبها را میبیند. تخلیه میلیاردهاتن زباله، تخریب زیستگاههای طبیعی شامل جنگلها، رودخانهها، کوهها و دریاها و... تنها بخشی از آسیبهایی است که هرروزه زمین از دست انسانها متحمل میشود.
پیشینه روز زمین به 44سال پیش برمیگردد، این روز که برابر با 22 آوریل، دوم اردیبهشت است توسط یک سناتور آمریکایی به نام سناتور گایلورد نلسون مطرح شد، او هدف از پیشنهاد خود را اختصاص روزی «برای نزدیکی با محیطزیست» اعلام کرد. او همچنین در دوره حضور خود در سنا تلاش کرد چند قانون زیستمحیطی را به تصویب برساند. در تقویم رسمی ایران، دوم اردیبهشت «روز زمین پاک» اعلام شده است.
البته زمین یک روز دیگر هم در تقویم به نام خود دارد؛ اول فروردین برابر با 21 مارس هم روز زمین نامگذاری شده است، یک فعال صلحطلب به نام «جان مک کانل» به انجمن شهر سانفرانسیسکو در آمریکا پیشنهاد داد تا نخستین روز بهار بهعنوان «روز زمین» نامیده شود. مک کانل همچنین روزنامهنگار و علاقهمند به نجوم بود؛ او معتقد بود که «اعتدال بهاری»یا تساوی روز و شب که در 21مارس (اول فروردین) روی میدهد، نشانهای از نوشدن زندگی است و چون از دیرباز در فرهنگها و ملیتهای گوناگون، نخستین روز بهار بیستویکم مارس دانسته شده و آن را گرامی داشتهاند، این روز میتواند فارغ از تمایزهای فرهنگی، مذهبی، ملیتی و نژادی، مردم جهان را به اندیشه درباره «پرستاری از زمین و دوستی با همسایه» تشویق کند. نخستین اعلامیه روز زمین در سال 1970 توسط شهردار سانفرانسیسکو، جوزف آلیوتو در بزرگداشت «صلح، عدالت و مراقبت از زمین» خوانده شد. مدتی بعد اوتانت دبیرکل سازمان ملل طی بیانیهای، 21مارس را روز زمین خواند. در روز 21مارس، در مقرهای سازمانملل در نیویورک و ژنو، «زنگ صلح» بهصدا درمیآید. مک کانل گفته است اعتدال بهاری، همه بشریت را به شناخت زمین و احترام به توازن زیبای آن فرامیخواند؛ توازن میان حضور جانوران بر زمین، ماهیان در دریا، پرندگان در هوا و نوع بشر در همهجا. نکته مهم این است که انسان باید پیوسته با هوشیاری مراقب باشد که این توازن ظریف بههم نریزد.
با این حال به دلیل آنکه در ایران روز اولفروردین تعطیل رسمی بهشمار میرود، در تقویم رسمی دوماردیبهشت بهعنوان روز زمین درج شده است، هرساله سازمان حفاظت محیطزیست و دیگر تشکلها و سازمانهای مرتبط و فعال در حوزه محیطزیست تلاش میکنند روز دوم اردیبهشت را بهعنوان روز زمین با برگزاری ویژه برنامههایی گرامی بدارند. امروز نیز سازمان محیطزیست در قالب برنامهای از هفت استاندار استانهای ساحلی کشور شامل استانهای گلستان، مازندران، گیلان، سیستانوبلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان بههمراه چند معاون وزیر مرتبط با حوزه سواحل دعوت کرده است تا در مراسمی بهمنظور حفاظت از ساحلها در سازمان محیطزیست حاضر شوند. این خبر را محمد درویش، مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیطزیست به «شرق» اعلام کرد. بر اساس اعلام درویش علاوه بر این، مسوولان انجیاوها و تشکلهای مردمی استانهای ساحلی کشور نیز به این برنامه دعوت شدهاند. در این برنامه قرار است با هدف حفاظت از سواحل کشور، موضوعاتی شامل مدیریت پسماند، تنوعزیستی محیطهای آبی و جلوگیری از ورود فاضلاب شهرهای بزرگ به آب دریاها تصمیماتی اتخاذ شود.