تحقیقات نشان میدهد بسیاری از دانشآموزان روشهای ناموفق و حتی خطرناکی برای مطالعه انتخاب میکنند که نهتنها سبب موفقیت در انجام تکالیف و امتحانات نمیشود بلکه حتی اثرات معکوس بر جای میگذارد. بدترین روش مطالعه، صرف وقت بیش از حد برای مطالعه است! این روشهای معمولاً توسط دانشآموزان و دانشجویان ضعیف مورد استفاده قرار میگیرد و با ایجاد خستگی زیاد، ناموفق بودن آنها را تشدید میکند. برای مثال دانشآموز (دانشجویان) ممتاز کمتر وقت خود را صرف مرور چندباره فصول کتاب درسی درست بعد از تدریس استاد و همینطور درست قبل از آغاز امتحان میکنند اما این روشی است که معمولا دانشجویان ضعیف به کار میگیرند.
تحقیقات (2006, Landrum, Turrisi, Brandel) نشان میدهد دانشجویانی که نمرات بالایی همچون (الف و ب) میگیرند، در طول ترم رفتهرفته میزان مطالعه خود را افزایش میدهد اما نکته جالب اینجاست که روش مطالعه آنها و محتوایی که میخوانند، تفاوت عمدهای با دانشجویان ضعیف دارد. این دانشجویان بیشتر درس میخوانند اما کمتر وقتشان را صرف مطالعه خطبهخط کتاب میکنند. به عبارت دیگر این دانشجویان بیشتر وقت خود را صرف استفاده از سایر روشهای یادگیری مؤثر میکنند بدون اینکه مجبور باشند کل وقت خود را صرف مطالعه چندباره متن اصلی کتاب کنند. معمولاً دانشآموزان ضعیف سعی میکنند، ضعف خود را از طریق اصرار بر یادگیری مطالبی که نیاموختهاند یا مطالعه چندباره مواد درسی جبران کنند اما نسبت به امتحان کردن سایر تکنیکهای مطالعه و یادگیری بیتوجه هستند.
در این جا چند روشی که دانش آموز (دانشجویان) باید از آن دوری کنند را خاطر نشان میکنیم.
نبایدهای مطالعه:
- صرف بیش از حد وقت برای حفظ کردن و آموختن اصطلاحات کلیدی یا خلاصه مطالب بهجای استفاده از سایر روشها و تکنیکهای یادگیری درس (مثلاً مرور سؤالات و ...)
- خط کشیدن بیش از حد زیر خطوط و پاراگرافها. گفته میشود که هیچ صفحهای از کتاب نمیتواند و اصلاً نباید بیش از ۱۵% هایلایت شده باشد. یعنی کشیدن خط زیر بیش از ۱۵% از مطالب یک صفحه بیفایده است و نشان میدهد که دانشجو اصلاً تشخیص نمیدهد مطالب مهم کدام هستند و فکر میکند تمام مطالب درس به یک اندازه اهمیت دارند. عدم تشخیص بین نکات اصلی و فرعی یکی از نقاط ضعف دانشجویان ضعیف است.
- حفظ کردن پرسش و پاسخهای امتحانات قبلی. نمونه سؤالات امتحانی برای آزمودن میزان یادگیری دانشجویان در اختیار آنها قرار میگیرند و قرار نیست به جای تمرکز بر متن کتاب، سؤالات و جوابهای نمونه امتحانات قبلی را حفظ کرد.
- مطالعه همراه دوستان. درس خواندن به همراه یک یا چند دوست معمولا برای دانشآموزان (دانشجویان) جذاب است اما زمانی این روش تبدیل به یک تکنیک بد و مخرب میشود که این وقت مطالعه مشترک به جای سوال و جواب از یکدیگر، یافتن مثالها و مصادیق، مرور یادداشتها و بیان فهم خود از مطالب درسی، صرفاً صرف خواندن متن کتاب شود یا اینکه بدتر، تبدیل به جلسهی خنده، شوخی و سرگرمی گردد و تمرکز را از بین ببرد.