زمان رشد نوشتاری کودک
بیش‌تر کودکان، زمانی که ۱۲ یا ۱۳ ماهه هستند، می توانند مداد شمعی را در دست بگیرند و روی یک تکه کاغذ به این طرف و آن طرف بکشند. از آن پس تا کم و بیش بین دو و پنج سالگی، رفته رفته در زمینهٔ نوشتن و طراحی، بیش تر پیشرفت می کنند تا وقتی که می‌توانند شمار کمی از الفبا را روی کاغذ بیاورند و سرانجام نام خود را هجی کنند و بنویسند.
چگونگی پرورش استعداد کودک
در چند ماه پایانی نخستین سال تولد کودک، موتور مهارتی فرزند شما پیوسته در حال رشد خواهد بود و به او کمک خواهد کرد که آمادهٔ در دست گرفتن مداد شمعی شود. بعضی از کودکان نوپا در دوازده یا سیزده ماهگی، می توانند کاغذ را خط خطی کنند، ولی اگر کودک شما برای دستیابی به این توانایی، به زمان بیش‌تری نیاز داشت، مشکلی در کار نیست.
مرحله‌های مهم:
- لحظاتی را که در پیشرفت شگفت آور کودک نوپای شما اهمیت دارد، ثبت کنید.
- بیش‌تر شانزده ماهه‌ها در خط خطی‌کردن مهارت پیدا خواهند کرد و بی تردید یک گالری از آثار هنری شان روی یخچال خانه ایجاد خواهد شد. - بعد از آن، فرزند شما رفته رفته شروع به پیشرفت در کار های بزرگ تر و بهتر می‌کند، از جمله رنگ‌آمیزی و نقاشی (بازی‌های هنری) در حدود ۲۹ یا ۳۰ ماهگی و توانایی کشیدن خط عمودی تا سومین سال تولد.
- زمانی که کودک ۳ ساله می‌شود، می تواند مداد را در حالت نوشتن دردست نگه دارد. بعضی از کودکان پیش‌دبستانی، توانایی نوشتن چند حرف یا خطوط درهمی را که به سختی شبیه به حروف هستند،خواهند داشت. شماری از آن ها حتی پیش از این که وارد آمادگی شوند، نوشتن نام شان را بلدند، به ویژه اگر در مهد کودک یا پیش‌دبستانی، الفبا را آموخته باشند. شمار زیادی از کودکان هم نمی‌توانند چیزی بنویسند و این اشکالی ندارد.
- نگران نباشید! فرزندتان را پیش از این که آماده باشد، به نوشتن وادار نکنید. بردبار باشید تا هنگامی که او واقعاً به نوشتن علاقه مند و مشتاق شود.
مرحله ی بعدی:
هر چه مهارت پیش‌دبستانی‌ها در استفاده از مداد و مداد شمعی بیش تر می‌شود، آن ها بیش تر به طراحی‌های دقیق تر و درست‌تر می‌پردازند. بین دو و پنج سالگی، فرزند شما یاد می‌گیرد خط های افقی بکشد، دایره و چهارگوش بکشد و آدم نقاشی کند. هنگامی‌که دبستان را شروع می‌کند، زود می‌آموزد که بخواند و بنویسد.
نقش شما:
همراه با هر یک از مهارت‌های تازه ی فرزندتان، او را تشویق و پشتیبانی کنید و در این مورد خاص، امکانات لازم را در اختیارش بگذارید. در آغاز یک سالگی کودک، مطمئن شوید که او مداد شمعی و کاغذ یا کتاب‌های رنگ‌آمیزی، برای زمانی که از خود علاقه به خط خطی کردن نشان می‌دهد، در دسترس دارد. (مداد و خودکار را تا زمانی که بزرگ تر شود، کنار بگذارید، چون بسیار تیزتر از مداد شمعی هستند و اگر کودک روی آن ها بیفتد یا به طور اتفاقی آن ها را به صورت خود بزند، می‌توانند به او آسیب برسانند.) بگذارید هرچه قدر که دوست دارد، خط خطی کردن را تمرین کند. اما اگر خسته شد، به او استراحت بدهید.
به فرزندتان بیاموزید که تلاش هنری اش را به تکه کاغذی که رو به رویش دارد، محدود کند. مهم نیست چند بار به او گفته باشید "بیرون از کاغذ نه!" او آشکارا به گونه‌ای مقاومت ناپذیر به دنبال کاغذ (روی زمین یا روی جلد کتاب جدید شما) است. پس برای تمیزکردن چند باره به دنبال او، آماده باشید. به این سبب، مداد شمعی‌هایی تهیه کنید که رنگ شان قابل شست وشوست. نگذارید وسایلش را به دهان ببرد. هر چند، ورود مقدار کمی ترکیبات رنگی مداد شمعی (خاک رس برشته) به بدنش، گریز ناپذیر است و آسیبی به جا نخواهد گذاشت.
هنگامی که نوبت به نوشتن واقعی می‌رسد، مهم ترین کاری که می‌توانید انجام دهید، این است که بگذارید فرزندتان به اندازهٔ توانایی و سن خودش یاد بگیرد. به نظر یکی از کارشناسان: "زیاده‌روی در آموزش حروف و اعداد به راحتی اتفاق می‌افتد." بری بریزلتون در کتاب خود نوشته است: "به نظر من، زمان‌بندی و سرعت در یادگیری،کم تر از علاقهٔ خود کودک به یادگیری اهمیت دارد. مطمئن شوید میل به یادگیری از سوی خود کودک باشد. کودکان در این سن حرف شنو هستند و وادار کردن آن ها به یادگیری اولیه خیلی راحت است. اما این فشار بیش از آن که سودمند باشد، آسیب رسان خواهد بود."
کودکان پیش دبستانی که به زور و پیش از آن که آماده باشند، به خواندن و نوشتن وادار شده‌اند، می‌توانند این کارها را انجام دهند و به نظر می رسد بیش تر آن ها جلوتر از همکلاسی های شان هستند. اما مطالعات نشان می دهند که آن ها با بزرگ تر شدن، این امتیاز را از دست می دهند و متوجه می شوند که نمی توانند همان شیوه های به خاطر سپردن مورد استفاده در خواندن و نوشتن را برای یادگیری موضوع های پیچیده تر به کار بگیرند.
سرانجام، توجه کنید که در حد امکان با فرزندتان حرف بزنید و برای او کتاب بخوانید. هرچه زبان های بیش تری به گوش کودک برسند، مغز او بیش تر رشد و پرورش می یابد و تمام مهارت های ارتباطی او از جمله نوشتن، در درازمدت پیشرفت می کنند.
چه هنگام باید نگران باشیم؟
میزان و شیوه های فراگیری مهارت در کودکان، متفاوت است. بعضی، زودتر از دیگران به مهارت ها دست می یابند، اما اگر فرزند شما تا سن پانزده یا شانزده ماهگی شروع به خط خطی کردن روی کاغذ نکرده است، دفعهٔ بعد که او را نزد پزشک متخصص اطفال می برید، این مسئله را مطرح کنید. به یاد داشته باشید که کودکان نارس ممکن است دیرتر از همتایان خود به این توانایی یا دیگر قابلیت های مهم دست پیدا کنند.