اینکه کودکان چطور زبان را یاد می گیرند یکی از عجایب کودکی محسوب می شود. کودک از همان بدو تولد وقتی شروع به بازی، صدا درآوردن و حرف زدن با او می کنید شروع به یاد گرفتن زبان می کند. احتمالاً تا قبل از یک سالگی او یاد می گیرد که چطور چند کلمه بامعنی بگوید. ولی مدتها قبل از آن، او یاد گرفته است که بعضی کلمات چه معنایی دارند و چطور می توان از زبان برای برقراری ارتباط استفاده کرد.
این روند روندی طبیعی است و به او کمک می کند و گاهی شما اصلاً از آن باخبر نمی شوید. برای مثال، وقتی با او حرف می زنید، در واقع مهارت زبانی او پرورش می یابد. اینکه سرعت یادگیری زبان کودک چقدر است، بستگی به فرزند شما دارد. میزان پرورش و رشد زبانی کودک به اندازه شخصیت او، منحصر بفرد و ویژه اوست. شما در واقع نمی توانید به بچه آموزش بدهید که حرف بزند. ولی می توانید قدم هایی برای کمک به او در این مورد بردارید. بدین منظور، باید بدانید که زبان چگونه در کودک توسعه می یابد.
توسعه زبانی از بدو تولد آغاز می شود.
نوزادان و کودکان طبیعتاً به صداها علاقه دارند. آنها بطور طبیعی صدا در می آورند و معمولاً صداهایی که درمی آورند نامفهوم و غرغر مانند است. بیشتر نوزادان تا قبل از شش ماهگی شروع به درآوردن این گونه صداها می کنند.
حرف زدن با کودک بسیار مهم است. او دوست دارد که صدای شما را بشنود. حتی اگر متوجه چیزی که می گویید نشود، کم کم با صدای شما آشنا می شود. وقتی صحبت می کنید، او یاد می گیرد که بعضی صداها در زبان شما رایج و متداول هستند و او به آنها عادت می کند.
واکنش نشان دادن به کودک مهم است.
کودکان تا وقتی که افرادی را دور و برشان داشته باشند که حرف می زنند، گوش می دهند و به صداها واکنش نشان می دهند، با سرعت خاص خودشان زبان را یاد می گیرند. بنابراین وقتی فرزندتان صدایی درمی آورد یا غرغر می کند، مهم است که شما به او واکنش نشان دهید، گویی او در حال حرف زدن با شماست و شما جوابش را می دهید.
اگر کودکتان در سن خاصی اولین کلماتش را نگفت نگران نشوید. سن متوسط برای به حرف آمدن و گفتن بعضی کلمات و سنین دیگر رشد، همه میانگین هستند و برای همه بچه ها صدق نمی کنند.
کودک با گوش دادن یاد می گیرد.
کودک با ربط دادن کلمات به معنایشان، زبان را یاد می گیرد. کودکان با گوش دادن و نه با حرف زدن است که معنای کلمات را یاد می گیرند. گوش دادن به کلماتی که در طول فعالیت های روزانه بکار می برید به کودک کمک می کند تا معنای آن کلمات را یاد بگیرد.
وقتی کودک به سن ۷ تا ۹ ماهگی می رسد، باید سعی کنید به او وسیله یا عکسی را نشان دهید و نام آن را برایش مشخص کنید. برای مثال به او توپی نشان دهید و نام "توپ" را برایش بگویید. بعد از چند بار تکرار این کار، از او بپرسید "توپ کو؟" پس وقتی نام توپ را می گویید و کودک به توپ نگاه می کند، تعجب نکنید.
گفتن اولین کلمات
تا ۸ ماهگی، کودک نسبت به صدا و صداهای افراد دیگر هوشیار می شود. او اول شروع به درآوردن صداهایی می کند که شبیه به کلمات معنادار هستند، مثلاً می گوید "دادا" یا "ماما" و ... معمولاً کودک تا قبل از ۱۰ ماهگی معنای کلماتی که می گوید را نمی فهمد.
بعد از ۱۸ ماهگی دایره کلمات زودتر رشد می کند.
دایره کلمات کودک بعد از سال اول رشد سریعتری می یابند. ولی بین ماه های ۱۲ تا ۱۸، رشد دایره کلمات اغلب کند می شود و کودک فقط یکی دو کلمه یاد می گیرد. اغلب کودکان تا ۱۸ ۲۴ ماهگی، شروع به یاد گرفتن کلمات بیشتری را با سرعت بیشتر یاد می گیرد. بین ماه های ۲۱ و ۲۴ او شروع به استفاده از کلمات مرکب مانند "توپ من" می کند. بین سنین ۲۴ تا ۳۶ ماهگی، کودکان دایره کلماتی در حدود چند صد کلمه دارند.
پرسیدن سوالات متعدد رایج است.
در حدود سن ۲ سالگی، کودکان شروع به پرسیدن سوالات ساده می کنند. برای مثال فرزندتان ممکن است به چیزی اشاره کند و بپرسد "اون چیه؟". او می خواهد نام آن چیز را بداند. او این سوال را در مورد هر چیزی که می بیند می پرسد.
این نوع سوالات ممکن است آزاردهنده شوند، ولی از اهمیت زیادی برخوردارند. باید حتماً به این سوالات پاسخ دهید. در ۳ سالگی کودکان شروع به پرسیدن سوالات فراوانی می کنند. این یعنی رشد زبان در آنها پیشرفت بیشتری دارد. آنها اغلب سوالاتی می پرسند که با "چرا" و "چیه" کامل می شود. سعی کنید از تعدد این سوالات ناراحت نشوید و حوصله به خرج دهید و تا جائیکه می توانید جواب آنها را بدهید.
زبان با تمرین و ممارست پیشرفت می کند.
بعضی از کودکان ۴ ساله عالی صحبت می کنند، ولی هنوز در حال یادگیری هستند و ممکن است بعضی جاها اشتباه زبانی داشته باشند. ولی با تمرین و آزمون و خطاست که آنها پیچیدگی های زبانی را یاد می گیرند و در آنها استاد می شوند. به او اجازه دهید بیشتر حرف بزند. او را ساکت نکنید. صبور باشید، گوش دهید و به سوالات او پاسخ دهید.