شاید اولین نکته آموزشی در زمینه مباحث پولی به کودکان انتقال این مفهوم است که برای به دست آوردن بعضی از چیزها باید پول پرداخت کرد و البته چیزهای زیادی هم به صورت رایگان در زندگی موجود است. پس شناخت سکه های پول و ارزش آنها، صحبت کردن در مورد چیزهایی که رایگان هستند، مثل بازی کردن با یک دوست و صحبت کردن در مورد بعضی از چیزها که برای آن باید پول پرداخت کنیم، مانند، خرید بستنی، بنزین ماشین و خرید لباس بهترین نقطه شروع باشد.
-- گروه سنی ۳ تا ۵ سال
برای به دست آوردن پول، باید کار کرد.
در مورد شغلتان با بچه ها صحبت کنید، همانطور که در شهر مشغول گشت و گذار می باشید، افرادی که در حال کار کردن هستند، مانند پلیس ها یا رانندگان اتوبوس و تاکسی را به بچه ها نشان دهید و در مورد شغل آنها صحبت کنید. برای آنها توضیح دهید که افرادی برای خود کار می کنند و گروهی هم در شرکت ها و ادارات برای دولت مشغول به کار هستند، مثال هایی از آشنایان را که در بخش خصوصی یا ادارات دولتی کار می کنند برای کودک بیان کنید. کودکان را تشویق کنید تا در مورد اینکه فکر کنند چگونه می توانند از محل درست کردن چیزی مثل شیرینی یا شربت برای اعضای خانواده پول به دست آورند.
برای به دست آوردن بعضی چیزی ها، باید صبر کنید.
زمانی که کودک شما برای سر خوردن از سرسره باید در صف منتظر باشد، یا اینکه برای رفتن به تعطیلات و مسافرت باید زمانی را در انتظار بماند، بهترین فرصت است تا به او بیاموزید که برای به دست آوردن بعضی از چیزها باید صبر کند، تا زمان رسیدن به آن برسد. ۳ عدد پاکت یا ۳ عدد قلک برای کودک تهیه کنید و به روی آنها کلمات پس انداز، خرج کردن و هدیه را بنویسید. به او آموزش دهید که پول هایش را برای اهداف خاص باید در هر یک از پاکت های مخصوص قرار دهد و مخصوصا در مورد پس انداز بیشتر با او صحبت کنید، به او بگویید برای اینکه بتواند اسباب بازی و دیگر چیزهایی را که می خواهد بخرد، باید پول پس انداز کند و منتظر بماند.
بین آن چیزی که می خواهی و آن چیزی که نیاز داری، تفاوت وجود دارد.
زمانی که برای خرید با کودکتان بیرون می روید، به او آموزش دهید که چیزهایی مثل غذا و لباس، موارد ضروری برای زندگی هستند و ممکن است او چیزهایی را دوست داشته باشد ولی ضروری نیستند. از او هم بخواهید تا چیزهای دیگری از این دو گروه را مثال بزند. به کودک توضیح دهید که خانواده برای خرید هر چیزی باید با دقت بررسی و در نهایت انتخاب کند و اینکه شما نمی توانید همه چیزهایی را که او می خواهد، خریداری کنید. با او در مورد اینکه خرید یک شیرینی واجب تر و مهم تر است یا خرید سیب زمینی سرخ کرده؟ خرید یک بطری شیر یا یک لیوان آبمیوه ضروری است، صحبت کنید؟
-- گروه سنی ۶ تا ۱۰ سال
حق انتخاب در مورد نحوه خرج کردن پول
بهتر است کودکان را کم کم در تصمیمات کوچک اقتصادی که می گیرید، شریک کنید. مثلا زمانی که به فروشگاه برای خرید می روید، بهتر است برای آنها توضیح دهید که چگونه بین گزینه های مختلف یکی را انتخاب می کنید. به کودکتان ۱۰ هزار تومان پول بدهید و از او بخواهید که به میوه فروشی برود و خرید کند، سپس خرید او را مورد ارزیابی قرار دهید. زمانی که با کودکان خود به خرید می روید، از خودتان با صدای بلند سوال کنید؛ آیا من به این چیز نیاز دارم؟ من می توانم آن چیز را بخرم؟ آیا من این چیز به خصوص را می توانم جایی دیگر ارزان تر تهیه کنم؟ با این روش می توانید کم کم اختیار خرج کردن پول را به او بسپارید.
-- مقایسه قیمت ها قبل از خرید کردن
به همراه کودکتان برای خرید یک اسباب بازی وقت بگذارید و از چند جا قیمت بگیرید و از طریق سایت های اینترنتی، قیمت ها را با هم مقایسه کنید و در نهایت انتخاب مناسب تر را داشته باشید. سعی کنید به کودکان هم آموزش دهید تا از تخفیف ها و کوپن های مخصوص خرید استفاده کنند. به آنها ارزش زیاد، مبالغ اندک تخفیف را گوشزد کنید. حتی در هنگام خرید می توانید با او توافق کنید که در صورت پیدا کردن اجناس مورد نیاز با قیمت های پایین تر، مبلغ تخفیف گرفته شده، توسط شما به او پرداخت خواهد شد.
در دسترس گذاشتن اطلاعات شخصی از طریق اینترنت، خطرناک و پر هزینه است.
سایت هایی را که کودک شما به آن مراجعه می کند شناسایی کنید، مشخص کنید که کدام یک از این وب سایت ها برای کودک شما مناسب است و هر کدام از این سایت ها را که نامناسب است، با استفاده از نرم افزارهای مخصوص که در بازار موجود است، برای کودکتان محدود کنید. این را برای آنها به عنوان یک قانون بگذارید که به هیچ عنوان اطلاعات شخصی خود، مانند تاریخ تولد، آدرس، شماره تلفن و نام مدرسه را در سایت اینترنتی وارد نکنند و اینکه کودکان در این گروه سنی بدون اجازه والدین نباید از سایت های اینترنتی خرید داشته باشند.
باز کردن یک حساب پس انداز علاوه بر محافظت از پول، سود نیز در برخواهد داشت.
به همراه کودک خود به یک یا چند شعبه بانک یا موسسه اعتباری در نزدیک محل زندگیتان مراجعه کنید و در حضور کودک، نرخ های سود حساب های مختلف را بررسی کنید. برای کودک توضیح دهید که بانک ها در مقابل دریافت پول علاوه بر محافظت از آن، به سپرده گذاران سود نیز پرداخت می کنند و توضیح دهید در صورتی که اتفاقی برای آن بانک بیافتد، بانک مرکزی حساب و پول ما را تعهد می کند و از این بابت، جای هیچگونه نگرانی وجود ندارد. برای کودک خود در اولین فرصت یک حساب بانکی باز کنید.
-- گروه سنی ۱۱ تا ۱۳ سال
حداقل باید ۱۰ درصد از پولت را پس انداز کنی.
کودک را تشویق کنید تا ۱۰ درصد از پولی را که به دست می آورد پس انداز کند. به او بگویید که همیشه یک هدف مالی برای خود داشته باشد و برای رسیدن به هدفش مقداری از پول خود را پس انداز کند. برای اینکه عادت پس انداز کردن را در کودکتان تقویت کنید، بهتر است حداقل سالی دو، سه بار به همراه کودک به بانک مراجعه کنید و حساب پس انداز او را بررسی کرده و مبلغ جدید پس اندازش را به حسابش واریز کنید. به این صورت او مرحله به مرحله زیاد شدن مبلغ پس اندازش را احساس می کند. برای پس انداز او یک برنامه ریزی داشته باشید و یک طرح پس انداز برایش طراحی کنید.
وجود ریسک در انجام کارهای بانکی و کارت اعتباری از طریق اینترنت
به کودکان در مورد خطرات استفاده از اینترنت برای انجام کارهای بانکی هشدار دهید. به آنها توضیح دهید که بر روی فضای اینترنت امکان دسترسی افراد سودجو به اطلاعات مالی و پولی آنها وجود دارد و افراد سارق همیشه به دنبال کوچک ترین اشتباه شما و سوء استفاده هستند. به آنها توضیح دهید که در فضای اینترنت دام های زیادی برای آنها پهن کرده اند و با پیشنهادهای وسوسه انگیز مثل تلفن رایگان، دانلود بازی های کامپیوتری رایگان و دیگر موارد مشابه، سعی در فریب و استفاده از فرصت ها، برای دزدیدن پول ها و خالی کردن حساب شما دارند. برای کودکانتان قانونی وضع کنید که به ایمیل های افراد ناشناس به هیچ عنوان جواب ندهند و روی پیغام های مشکوک کلیک نکنند.
هر چه زودتر پس انداز را شروع کنید، رشد پولی و مالی شما زودتر خواهد بود.
سود مرکب، درواقع سودی است که شما هم از مبلغ اولیه پول خود که پس انداز کرده اید، و هم از سودی که به آن طی زمان تعلق گرفته، مجددا سود دریافت خواهید کرد.
با ذکر مثالی برای کودکان، مشخص کنید که اگر از ۱۴ سالگی شروع به پس انداز کند، در ۶۵ سالگی با یک نرخ سود ساده و مرکب چقدر پس انداز خواهد داشت و اگر در سن ۳۵ سالگی شروع به پس انداز کند، در ۶۵ سالگی چقدر درآمد خواهد داشت، سعی کنید با حداقل نرخ سود بانکی محاسبات خود را انجام دهید. با آنها در مورد اینکه در هر ماه چقدر می توانند پس انداز کنند، بحث کنید. اینکه در سال های بعد چقدر پس انداز خواهند داشت و اینکه آن پس انداز در واقع ثروت و دارایی آنها محسوب می شود، بیشتر صحبت کنید.