«توماس ادیسون» مخترع بزرگ امریكایی كه همه جهانیان نام او را شنیده‌اند، در دوران ابتدایی به قدری از تحصیل گریزان بود كه همه اطرافیان، او را شخصی كودن میدانستند و این روند به گونه‌ای ادامه پیدا كرد كه او در نهایت از مدرسه اخراج شد. او در 11 فوریه 1847 م متولد شد و پس از ترك تحصیل وارد اداره راه‌آهن شد كه البته در سن 22 سالگی توانست به عنوان سرپرست فنی به استخدام یك صرافی بزرگ در نیویورك درآید و در این مقام نخستین اختراع خود را به ثبت برساند. او در این دوران تلگراف چاپی را اختراع كرد و در طول حیات خود موفق شد بیش از 2500 اختراع را در ایالات متحده امریكا، بریتانیا، فرانسه و آلمان به ثبت برساند.
فعالیتی كه «توماس ادیسون» در طول دوران حیات خود انجام داد در اصل تكمیل‌كننده فعالیت‌های دانشمندان قبلی بود و در طول این مسیر همواره از محققان و متخصصان بیشماری كمك گرفت. از مهم‌ترین اختراعاتی كه ادیسون در طول فعالیت‌های خود به ثبت رساند میتوان به گوشی ذغالی تلفن، ماشین چاپ، میكروفون، گرامافون، دستگاه نمایش فیلم موسوم به كینتوسكوپ، دینام موتور، لاستیك مصنوعی و لامپ اشاره كرد كه تمامی آنها به تولید انبوه رسیدند.
اختراع دیروز، فناوری امروز
دانشمندان امروزی معتقدند كه بیشتر اختراعات ادیسون حاصل تكمیل ایده‌های دیگران و كار دسته‌جمعی گروه بزرگی از تكنیسین‌ها و محققانی بود كه تحت نظارت او آزمایش و تحقیق میكردند. اما علاوه بر این فرآیند، ادیسون ایده‌های اصلی و اولیه اختراعاتی را ارائه كرده كه هم‌اكنون پس از گذشت حدود یك قرن دانشمندان امروزی آن را دنبال میكنند و اصول اصلی و اولیه فناوریهای نوین را بر پایه آن بنا كرده‌اند.
ادیسون كه 82 سال قبل چشم از جهان فروبست، اختراعاتی را در اواسط دهه 1800 به ثبت رساند كه زندگی امروزی مردم را به‌طور كامل تحت تأثیر قرار داده است. اختراعات وی به‌گونه‌ای در دنیای امروز مورد استفاده قرار میگیرد كه از جمله آنها میتوان به سیستم تجاری تولید خودرو در شركت Mazda، سیستم محافظ نمایشگرهای LCD موسوم به Gorilla Glass ساخت شركت Corning و... اشاره كرد. اثرگذاری این مخترع بزرگ به قدری بود كه هم‌اكنون تندیس وی در «سالن مجموعه ملی مجسمه‌های بزرگان» در مركز U.S. Capitol نگهداری میشود.
اما به راستی اختراعات این شخص بزرگ تا چه اندازه توانست فناوریها و نوآوریهای اثر حاضر را تحت تأثیر قرار دهد؟ «رابرت ویلر» یكی از نوادگان ادیسون این تئوری را بر پایه اسناد و مدارك به‌جا مانده از او مطرح كرده و آنها را مورد بررسی قرار داده است.
ویلر طی مصاحبه‌ای كه در محل تولد ادیسون در شهر اوهایو امریكا انجام داده بود در این خصوص توضیح داد: «رایانه‌های كوچكی كه این روزها با اشاره انگشت خود روی نمایشگرشان مورد استفاده قرار میدهید، توان بالاتر آیفون نسبت به ابررایانه‌های Cray و... این‌ها نمونه‌هایی از نتیجه فعالیت‌های ادیسون هستند كه هم‌اكنون مشاهده میكنید. او فعالیت‌های گسترده و باورنكردنی را در دنیای فناوری و گرافیك انجام داد. اما از آنجایی كه روش مناسبی برای دنبال كردن این فناوریها نداشت، سرانجام نتوانست از همه آنها نتیجه مطلوب را كسب كند».
ویلر این روزها خود را در اسناد، مدارك و وسایل به‌جا مانده از ادیسون غرق كرده است و با فعالیت‌های شبانه‌روزی خود میكوشد نشانه‌های دیگری از خلاقیت و نوآوریهای این مرد بزرگ را نمایان كند. در همین راستا وی مجمعی را با عنوان «انجمن محل تولد ادیسون» تشكیل داده است كه در آن علاوه بر تقدیس وی، روی طرح‌های ارائه شده توسط این مرد بزرگ كار میكند. این مورخ آماتور كه مدیریت سیستم گسترش تفكرات ادیسون را برعهده گرفته است، سه نسل بعد از ادیسون چشم به جهان گشوده است و همه زندگی خود را برای زنده نگاه داشتن نام این مخترع بزرگ گذاشته است.
به گفته ویلر، «توماس ادیسون» كه در سن 84 سالگی در تاریخ 18 اكتبر 1931 چشم از جهان فروبست، طرح‌هایی در زمینه استفاده از انرژیهای پاك و خودروهای الكتریك ارائه كرده بود، اما در نهایت از ادامه فعالیت در این زمینه ناامید شد. او در همین راستا نوآوریهای فراوانی انجام داد كه بعدها مورد توجه قرار گرفت. از جمله آنها میتوان به اختراع نوار ضبط صوت و تصویر در سال 1869 اشاره كرد كه این روزها به صورت انبوه مورد استفاده قرار میگیرد. ویلر در این خصوص گفت: «نكته اصلی در حوزه نوآوریها این است كه بدانید، یافته‌هایی كه به كار نمیآید به عنوان یك شكست محسوب نمیشود و نباید از تلاش روی آنها تسلیم شد. این همان روشی بود كه ادیسون دنبال میكرد و سیستم تفكری ادیسون بر این اساس پایه‌گذاری شده بود».
اینترنت یک ابزار باورنکردنی
ادیسون كه در طول زندگی خود هزاران اختراع مهم و كاربردی را به ثبت رساند، در آن زمان «اینترنت» را به عنوان ابزاری باورنكردنی برای تحقیقات، همكاریهای چندجانبه و آموزش معرفی كرده بود و این طور كه ویلر میگوید، او طرح‌های اصلی و اولیه سیستم پردازش ابری برای ذخیره و استفاده از اطلاعات روی یك فضای مجازی را نیز مطرح كرده بود. او بر این باور بود كه فضای پردازش ابری (Cloud Computing) راهكار نهایی برای به‌اشتراك‌گذاری اطلاعات شما محسوب میشود.
ویلر در صحبت‌های خود به این مسأله اشاره كرده كه بسیاری از فعالیت‌های تجاری امروزی مدیون نوآوریهای ادیسون هستند و باید توجه داشت كه اساس و پایه بسیاری از كسب‌وكارهایی كه این روزها مشاهده میكنیم را نوآوریها و سیستم‌های ارائه شده از سوی ادیسون شكل داده‌اند.
او توضیح داد: «ادیسون بسیار شگفت‌زده میشود اگر دریابد كه دو اختراع ثبت شده توسط او صنعت ابزارهای سرگرمی امروزی را شكل داده‌اند. این همان صنعتی است كه سالانه میلیاردها دلار درآمد دارد و تمامی مردم را در سراسر جهان تحت پوشش خود قرار داده است. نخستین اختراع ادیسون كه باعث ایجاد این صنعت شد «ماشین ضبط صدا و بازپخش صدا» نام دارد و این، نخستین دستگاهی بود كه به كمك آن میشد صداها را ضبط كرد و در هر زمان دیگری آنها را گوش داد. اختراع دیگر ادیسون كه توانست صنعت جهانی سرگرمی را متحول كند، «ماشین ضبط و بازپخش تصاویر متحرك» بود كه بعدها این تصاویر متحرك با نام فیلم معرفی شدند. هر دو اختراع یاد شده ابزارهایی بودند كه صنعت سرگرمی در هزاره سوم بر پایه آنها بنا نهاده شد. باید توجه داشت كه تا پیش از این اختراعات، ضبط و پخش صوت و تصویر در جهان ممكن نبود».
در اول فوریه سال 1893 میلادی ادیسون ساختمان «بلك ماریا» را به عنوان نخستین استودیوی تصاویر متحرك در شهر نیوجرسی امریكا راه‌اندازی كرد. او در این سال‌ها كوشیده بود اختراع دوربین فیلمبرداری را به‌طور كامل به نام خود ثبت كند و حق استفاده انحصاری از آن را در اختیار داشته باشد. اما سرانجام در تاریخ 10 مارس 1902 ادعای او در یك دادگاه استیناف ایالات متحده رد شد كه البته این اتفاق او را از ادامه تلاش در حوزه سینما و فیلمبرداری منصرف نكرد. در سال 1894 میلادی ادیسون در زمینه تركیب فیلم و صدا تحقیقاتی انجام داد كه فعالیت او سرانجام به اختراع دستگاهی موسوم به كینه‌توفون منتهی شد. این دستگاه كه تركیبی از كینه‌توسكوپ و گرامافون استوانه‌ای بود، با استقبال مردم مواجه نشد و سرانجام ادیسون نتوانست آن را به تولید انبوه برساند.
در 6 ژانویه 1931 ادیسون درخواست ثبت آخرین اختراع خود موسوم به «وسیله نگهدارنده اشیا هنگام آبكاری» را به اداره اختراعات فرستاد، اما پیش از دریافت پاسخ مركز مربوطه از دنیا رفت و در نهایت این مخترع بزرگ در اواخر همان سال در سن 84 سالگی چشم از جهان فرو بست.
ادیسون محبوب‌تر از جابز
بد نیست بدانید، در سال 2012 میلادی یك نظرسنجی گسترده در سراسر جهان انجام شد تا بزرگترین مخترعان و نوآوران تاریخ شناخته شوند. در این نظرسنجی نوجوانان 16 تا 22 سال از سراسر جهان حضور داشتند و هر كدام نظر خود را در مورد بزرگترین مخترعان تاریخ بشر اعلام كردند. در پایان این نظرسنجی مشخص شد كه مردم «توماس ادیسون» را بزرگترین مخترع و نوآور در طول تاریخ میدانند و بر این باورند كه او بیشترین تأثیر را بر فناوریهای امروزی برجا گذاشته است.
در رتبه دوم این فهرست و پس از ادیسون هم «استیو جابز» (Steve Jobs) مؤسس و مدیرعامل اسبق شركت اپل با كسب 24 درصد آرا به عنوان دومین نوآور بزرگ تاریخ برگزیده شد. جابز نیز در طول حیات خود اختراعاتی را به ثبت رساند كه توانست به كمك آنها دنیای رایانه‌های شخصی، رایانه‌های همراه، گوشیهای هوشمند و رایانه لوحی را متحول كند و بزرگترین تحول را در حوزه فروشگاه‌های اینترنتی به وجود آورد. جابز كه یكی از ثروتمندترین افراد روی كره زمین بود، نام خود را به عنوان «كم حقوق‌ترین مدیر ارشد جهان» وارد كتاب ركوردهای گینس كرد. او در چند سالی كه مدیر عامل شركت اپل بود سالی یك دلار حقوق میگرفت و در عین حال 5/5 میلیون سهم از اپل و 138 میلیون سهم از شركت Disney را در اختیار داشت. محققان جابز را «نابغه جسور هزاره سوم» میدانستند كه شیك‌ترین طراحیها را وارد دنیای فناوری كرد و در مقابل، همواره با یك پیراهن سیاه یقه برگردان و یك شلوار جین آبی در مقابل چشم مردم ظاهر میشد و همیشه ته‌ریشی هم به صورت داشت. مجله Forbes پیش از مرگ جابز ثروت او را بیش از 7 میلیارد دلار برآورد كرده بود.