تجلیل از بزرگان علمی، نخبگان و تاثیرگذارانی که برای ارتقای مرزهای دانش در کشور و دنیا کوشیده اند، جزو سیاست ها و خط مشی های پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران است، از این رو وظیفه خود می دانیم که از این چهره های علمی قدردانی کنیم. در واقع وظیفه ما آن است در زمانی که بزرگان علم و فرهنگ ما در قید حیات هستند، از مقام شامخ آنان تجلیل کنیم و مراسم بزرگداشت آنان را در حضور خودشان برگزار کنیم. ما سال گذشته مقام علمی دکتر «پرویز جبه دار» را گرامی داشتیم و امروز مقام علمی پروفسور «رضا» را ارج می نهیم و امیدواریم این سنت حسنه در دانشکده ها و دانشگاه های دیگر ادامه داشته باشد.
پروفسور «فضل الله رضا» یکی از هفت فارغ التحصیل اولین دوره دانشکده فنی دانشگاه تهران است. وی متولد سال۱۲۹۳ هجری شمسی و ورودی سال۱۳۱۳ است. وی همزمان با تاسیس دانشگاه تهران و دانشکده فنی وارد این دانشکده شد و فارغ التحصیل اولین دوره دانشکده فنی در سال ۱۳۱۷ است و از همان زمان نیز به تحقیق درباره علوم ریاضی مشغول بود و اولین کتاب علمی خود را در سال های ۱۳۱۹ تا ۱۳۲۰ با عنوان دوره هندسه علمی و عملی تالیف کرد. پس از طی دوران سربازی و تحمل مشکلات فراوان، عازم آمریکا شد و در سال ۱۳۲۴ مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته مهندسی برق از دانشگاه کلمبیا دریافت کرد. در سال ۱۳۲۸ نیز موفق به اخذ مدرک دکترا در رشته مهندسی برق از دانشگاه پلی تکنیک نیویورک شد.
طی سال های ۱۳۳۹ ۱۳۳۴ عضو گروه مهندسی برق دانشکده مهندسی برق دانشگاه «ام ای تی» در بوستون و طی سال های ۱۳۴۷ ۱۳۳۳ نیز عضو گروه مهندسی برق دانشگاه سیراکیوز در ایالت نیویورک بود. پروفسور در سال ۱۳۴۰ استاد میهمان در دانشگاه پلی تکنیک زوریخ سوییس، از سال ۴۲ ۴۱ استاد میهمان دانشگاه فناوری سلطنتی دانشگاه کپنهاگ دانمارک و در سال های ۵۷ ۴۷ استاد میهمان دانشگاه کلرادو در بولدر آمریکا و دانشگاه پاریس فرانسه بود. تحقیقات و مباحث مورد علاقه وی، نظریه ریاضی سیستم ها و مدارهای الکترونیکی است. پروفسور طی سال های ۴۸ ۴۶ رییس دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تهران، طی سال های ۵۳ ۴۸ سفیر ایران در یونسکو، در سال های ۵۷ ۵۳ سفیر ایران در کانادا و از سال ۵۷ به بعد نیز استاد دانشگاه های کنکوردیا و مک گیل مونترال کانادا بود.
وی همچنین رییس افتخاری کنفرانس مهندسی برق ایران، استاد افتخاری دانشگاه تربیت مدرس، رییس انجمن علمی ایرانیان در آمریکای شمالی، رییس گسترش زبان و ادب فارسی و مشاور و همکار فعال موسسات علمی و ادبی فراوانی بوده است. وی همچنین مشاور و همکار تعداد زیادی از انجمن ها و کنفرانس ها در سراسر جهان بوده است. همچنین برنده مدال ها و لوح های افتخاری متعددی از موسسه های آمریکای شمالی، اروپا و ایران شده است که از مهم ترین آنها می توان به موسسه فنون نیویورک، دانشگاه مک گیل کانادا، کشور پاکستان و سازمان انرژی اتمی ایران اشاره کرد.
پروفسور «رضا» یکی از پایه گذاران نظریه اطلاعات و مخابرات در جهان است و تحقیقات گسترده ای در زمینه ظرفیت شنون و ارسال حداکثر اطلاعات در کانال های مخابراتی نویزدار، نظریه اطلاعات و فرآیندهای تصادفی، سیستم های خطی آنالیز عمومی، نظریه سیستم ها و مدارها، نظریه کنترل سیستم های پویا، فضاهای خطی، انتقال و تلفات انرژی در شبکه های n دهانه ای انجام داده است. پروفسور «رضا» در سال ۱۹۶۵ به دلیل مشارکت در نظریه شبکه و اطلاعات به عنوان عضو پیوسته مادام العمر (Life Fellow) انجمن IEEE (موسسه مهندسی برق و الکترونیک) برگزیده شد. او همچنین عضو پیوسته AAAS است.
پروفسور «رضا» که اکنون در آستانه یکصدسالگی قرار دارند، نه تنها در ایران، بلکه در سطح جهان نیز چهره ای شاخته شده و نامدار است. پروفسور «رضا» که از پایه گذاران نظریه اطلاعات در جهان است، بیش از ۶۵سال سابقه علمی و تحقیقاتی دارد. ماحصل فعالیت علمی وی در زمینه مهندسی برق، به ویژه در شاخه مهندسی مخابرات (تئوری اطلاعات و کدینگ) شکل گرفته بود که نتیجه تحقیق و پژوهش سالیان دراز ایشان به چاپ چهار جلد کتاب به زبان انگلیسی منجر شد که به عنوان کتاب های پایه درسی در بسیاری از دانشگاه های جهان تدریس می شود. از این چهار کتاب، سه کتاب در ایران ترجمه شده است. همچنین این کتاب ها به بسیاری از زبان های زنده دنیا مانند روسی، ژاپنی، مجارستانی و... نیز ترجمه شده است.
پروفسور «رضا» بیش از یکصد مقاله علمی منتشرشده در مجلات علمی تخصصی مهندسی برق و همچنین در شاخه های ریاضیات و سایبرنتیک دارند. ایشان همچنین به زبان و تاریخ ادبیات فارسی بسیار علاقه مند هستند و در این مورد هم بیش از یکصد مقاله چاپ شده در مورد معرفی زبان و ادبیات فارسی و تاریخ ایران و همچنین ۱۲جلد کتاب به زبان فارسی تالیف کرده اند که موجود هستند و علاقه مندان می توانند از آنها استفاده کنند. اکنون جوانان ما با دقت در مراحل زندگی پربار استاد «فضل الله رضا» و نقش آن در معرفی فرهنگ و تمدن کشورمان، بر ضرورت قرارگرفتن در صف اول علم و فناوری جهان پی می بریم که لازمه آن وارستگی و آراستگی فردی و ملی ایرانیان و لزوم خردگرایی و پرهیز از احساسات خام و بهره گیری از فناوری های روز در کنار پاسداشت سنت های ملی و توجه به فرهنگ، به عنوان زیربنای استقلال کشورها در جهان امروز است. با توجه به نقش های بسیار پررنگ استاد «رضا» در گسترش دانشگاه ها و به ویژه نهادینه شدن تحقیق و پژوهش در دانشگاه ها و تلاش وی برای ارتقای سطح علمی دانشگاه های ما و رساندن آن به سطح دانشگاه های برتر و جهان و تغییرات در شکل و محتوای آموزشی دانشگاه ها، بنیاد حامیان دانشکده فنی دانشگاه تهران در آستانه ۸۰سالگی دانشکده، جایزه ای را در زمینه مهندسی به نام استاد «فضل الله رضا» پایه گذاری کرد که این جایزه از سال آینده طبق آیین نامه ای که با نظر استاد تدوین می شود، اعطا خواهد شد.
البته هم اکنون نیز استادان بسیار بزرگی در دانشگاه های خارج از کشور مشغول تحقیق، پژوهش و تدریس هستند و این وظیفه ماست که زمینه ها و بسترهای لازم را فراهم کنیم تا بتوانند به آسانی ارتباط های علمی لازم با دانشگاه های کشور برقرار کنند. از طرف دیگر با توجه به اینکه استاد «رضا» به مدت یک ماه در ایران مستقر هستند و دانشگاه ها و دانشجویان بسیاری مایلند با ایشان دیدار کنند، ما نیز سعی کردیم حتی المقدور ایشان در زحمت نباشند و به همین دلیل دفتری برای ایشان در دانشکده مهندسی فراهم شده است تا این ارتباط های علمی بدون زحمت صورت گیرد. ما این را وظیفه خود و البته همه نهادهای علمی و فرهنگی کشور می دانیم که از همه دانشمندانی که سوابق برجسته علمی و درخشانی دارند، به نحو شایسته ای تجلیل کنند. امیدوارم دانشجویان ما از موقعیت ارزشمند حضور استاد در ایران نهایت استفاده را ببرند و ما هم در سال های بعد بتوانیم به همین ترتیب در دانشکده فنی دانشگاه تهران از استادان برجسته دیگری که در سطح جهانی و بین المللی شناخته شده هستند، تقدیر و تشکر کنیم.
در پایان امیدوارم جوانان و دانشجویان ما چنین افراد برجسته ای را سرمشق و الگوی خود قرار دهند، چرا که وجود چنین اسوه هایی، نیروی مضاعف و اعتمادبه نفس بیشتری به ما می دهد تا خود را برای رویارویی با دشواری های دوران دانشجویی و تحقیق، بهتر آماده کنند.
محمود کمره‌ای
رییس پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران