پدرام صفری. استاد دانشگاه صنعتی‌شریف
دکتر «مریم میرزاخانی» جزو چهار برنده مدال «فیلدز» امسال است. «فیلدز» معتبر‌ترین جایزه ریاضی است که کنگره جهانی ریاضیدانان، آن را اعطا می‌کند. از آنجا که در رشته ریاضیات، جایزه نوبل نمی‌دهند، معمولا مدال «فیلدز» را معادل «نوبل ریاضیدانان» قلمداد می‌کنند. برندگان این مدال روز چهارشنبه گذشته (۲۲ مرداد ۱۳۹۳) در مراسم افتتاحیه کنگره جهانی ریاضیدانان در سئول کره‌جنوبی معرفی شدند، گرچه اسامی برندگان یک‌روز زودتر از موعد در وب‌سایت رسمی جامعه جهانی ریاضیدانان اعلام شده بود. «میرزاخانی» در عین حال اولین زن برنده این جایزه در طول تاریخ اعطای آن است. مدال «فیلدز» جایزه‌ای است که عموما هر چهار سال یک‌بار، به دو تا چهار ریاضیدان زیر 40سال برای کشف‌های برجسته ریاضی‌شان اعطا می‌شود. اعطای جایزه «فیلدز» از سال ۱۹۳۶ میلادی آغاز شد و نام خود را از «جان چارلز فیلدز»، ریاضیدان کانادایی، گرفته که نقش مهمی در برقرارکردن این سنت داشته است.
«مریم میرزاخانی» متولد سال ۱۳۵۶ در تهران و از دانش‌آموختگان دبیرستان فرزانگان تهران است. «میرزاخانی» در دو دوره متوالی المپیاد جهانی ریاضی، در سال‌های ۱۳۷۳ و ۱۳۷۴، عضو تیم ایران بود و هر دو سال مدال طلا و در سال ۱۳۷۴ نمره کامل گرفت. او دوره کارشناسی ریاضی را در سال ۱۳۷۸ در دانشگاه صنعتی شریف به اتمام رساند و برای دوره تحصیلات تکمیلی به دانشگاه هاروارد رفت. «میرزاخانی» دوره دکتری‌اش را زیر نظر «کورتیس مک‌مولن»، برنده مدال «فیلدز» سال ۱۹۹۸ میلادی، در سال ۲۰۰۴ در دانشگاه هاروارد به پایان رساند. او از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۸ محقق موسسه ریاضی کلِی و استادیار و سپس استادتمام دانشگاه پرینستون و از سال ۲۰۰۸ استادتمام دانشگاه استنفورد بوده است. او همچنین جوایز ریاضی متعدد دیگری دریافت کرده و در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۴ جزو سخنرانان مدعو کنگره بین‌المللی ریاضیدانان بوده است. تحقیقات «مریم میرزاخانی» در ریاضی به شاخه‌های مختلفی از جمله هندسه هذلولوی، هندسه جبری، توپولوژی، سیستم‌های دینامیکی و نظریه احتمال مربوطند که آنها را به هم مرتبط می‌کنند و زمینه‌ساز روش‌های جدیدی در این شاخه‌ها شده‌اند، از جمله اینکه دیدگاه و اثبات بدیعی از برخی مسایل مطرح ریاضی، همچون حدس ویتن در مورد فضای زمینه سطوح ریمانی یا شار ترستن در سیستم‌های دینامیکی به دست می‌دهند. جدیدترین کار «مریم میرزاخانی» و همکارانش، اثبات حدسی در حوزه فضاهای زمینه مختلط است که با وجود تلاش ریاضیدانان، برای مدت‌ها حل‌نشده باقی مانده بود.