مطالعات روی 201 کودک از خانواده های فقیر نشان داد که میزان کمتر یا بیشتر از معمول هورمون استرس، کورتیزول در سنین، 2، 3 و 4 سالگی منجر به کاهش توان یادگیری در این کودکان می شود. محققان به دنبال کشف رابطه بین سطح کورتیزول ترشح شده در خون این کودکان و عملکرد ذهنی آنها بودند. نتایج این تحقیق که در مجله رشد کودک منتشر شده است نشان می دهد که کودکانی که از خانواده های با سطح درآمد پائین می آیند و از محیط زندگی استرس زا و سختی برخوردار هستند – اختلافات خانوادگی- میزان غیر طبیعی از هورمون کورتیزول را در خون خود داشته اند که می تواند اثر نامطلوب بر عملکرد مغز کودکان داشته باشد.
درک اینکه چگونه هورمون کورتیزول بر عملکرد مغز اثر می گذارد با این نکته آشکار می شود که میزان بالاتر از حد معمول این هورمون در خون سبب اثرات سمی بر مغز دارد و عملکرد آن را با دشواری رو به رو می کند همچنین بسیار کم این هورمون، نیز تحریک پذیری ذهن را برای کارکرد بهینه و مطلوب با اختلال مواجه می کند. به عقیده محققان، میزان متعادلی از این هورمون برای فعالیت ذهنی ضوری است و مشکل از آنجا شروع می شود که میزان بالاتر یا پائین تر از حد معمول هورمون کورتیزول، فعالیت مغز را مختل می کند و بر یادگیری و قوای ذهنی تاثیر منفی می گذارد.
در این آزمایش مشخص شد کودکانی که از محیط خانوادگی ناامن و متزلزل برخوردارند و مراقبین (والدین) بی توجه یا از نظر روانی نامتعادلی دارند، سطح کورتیزول به مراتب بالاتری را در سن 2 سالگی نشان می دهند. اما کودکان 2 ساله ای که تنها از ثبات خانوادگی برخوردار نیستند، سطح کورتیزول پائین تری از حد معمول دارند. جای تاسف داشت که حتی زمانی که کودکان از محیط خانوادگی با ثبات تری نیز بهره مند می شدند –حتی پس از یک سال - همچنان میزان ترشح کورتیزول در بدنشان بالاتر از حد معمول باقی می ماند. درست است که بی ثباتی در روابط و محیط خانوادگی می تواند با سایر مولفه های زیستی و روانی دیگر مرتبط باشد که همگی بر کاهش عملکرد ذهنی اثرگذار باشند اما این تحقیق که روی میزان هورمون کورتیزول تمرکز کرده بود به خوبی نشان می دهد که این هورمون چه نقش مهمی در این میان بازی می کند.
محققان نتیجه می گیرند که برنامه های پیشگیری و مداخله به موقع در شرایط و محیط زندگی کودکان در سنین پیش از دبستان نقش مهمی بر جلوگیری از عقب ماندن کودکان از برنامه درسی مدارس و بروز اختلالات یادگیری ایفا می کند.