روزنامه آرمان، یکشنبه ۲۵ تیر ۱۳۹۶ / آرزو ضیائی
خبری که هفته گذشته منتشر شد، شوکه‌کننده بود: مریم میرزاخانی به سرطان مبتلا شد. روز گذشته این خبر شوکه‌کننده با خبری تلخ تکمیل شد: نابغه ریاضی ایرانی درگذشت. خبر درگذشت ریاضیدان ۴۰ساله ایرانی که در آمریکا زندگی می‌کرد، ابتدا توسط فیروز نادری، دانشمند ایرانی ناسا رسانه‌ای شد و پس از آن امیر دانشگر، رئیس دانشکده ریاضی دانشگاه صنعتی شریف، آن را تایید کرد. میرزاخانی یکی از پر افتخارترین دانشمندان ایرانی بود. او در سال ۲۰۱۴ به دلیل انجام تحقیقات در زمینه «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آنها» برنده مدال فیلدز که به نوبل ریاضی مشهور است، شد. درگذشت نابغه ریاضی ایرانی موجی از واکنش‌ها را در میان ایرانیان برانگیخت. علاوه بر پیامهای تسلیتی که سیاستمداران و چهره‌های علمی و دانشگاهی صادر کرده‌اند، کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز به این مرگ شوکه‌کننده واکنش نشان داده‌اند.
چهار روز پیش برای اولین‌بار خبر بستری شدن میرزاخانی، نابغه ریاضی ایرانی به دلیل ابتلا به بیماری سرطان در یکی از بیمارستان‌های آمریکا در رسانه‌ها منتشر شد. این نابغه ریاضی ایرانی از چهار سال قبل به سرطان سینه مبتلا شد و این سرطان به مغز استخوان او سرایت کرد و در نهایت صبح دیروز دار فانی را وداع گفت. صبح دیروز، محقق برجسته ایرانی ناسا تصویر ابهام‌‌آمیز و نگران‌کننده‌ای را در اینستاگرامش منتشر کرد. فیروز نادری با درج یک تصویر سیاه در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «امروز یک چراغ خاموش شد، این قلبم را به درد می‌آورد، خیلی زود رفتی.» این نابغه ریاضی در دوران تحصیل در دبیرستان فرزانگان تهران، برنده مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سال‌های ۱۹۹۴ (هنگ‌کنگ) و ۱۹۹۵ (کانادا) شد و در این سال به عنوان نخستین دانش‌آموز ایرانی برنده جایزه نمره کامل شد. میرزاخانی نخستین دختری بود که به تیم المپیاد ریاضی ایران راه یافت و در المپیاد ریاضی ایران طلا گرفت؛ نخستین کسی بود که دو سال مدال طلا گرفت و در آزمون المپیاد ریاضی جهانی نمره کامل گرفت. او در سال ۱۹۹۹ کارشناسی خود را در رشته ریاضی از دانشگاه شریف و دکترای خود را در سال ۲۰۰۴ از دانشگاه هاروارد به سرپرستی کورتیس مک‌مولن از برندگان مدال فیلدز گرفت. از او به عنوان یکی از 10 ذهن جوان برگزیده سال ۲۰۰۵ از سوی نشریه پاپیولار‌ساینس در آمریکا و ذهن برتر در رشته ریاضیات تجلیل شد. میرزاخانی برنده جوایزی چون جایزه ستر از انجمن ریاضی آمریکا در سال ۲۰۱۳، جایزه کلی و مدال فیلدز در سال ۲۰۱۴ است. او پیش از سال 87، استاد دانشگاه پرینستون بود و از یازدهم شهریور ۱۳۸۷ (اول سپتامبر ۲۰۰۸) در دانشگاه استنفورد استاد دانشگاه و پژوهشگر رشته ریاضیات بود. سه روز پیش میرزاخانی در آخرین پیام در صفحه فیسبوک خود نوشت: «هرقدر بیشتر برای ریاضیات زمان گذاشتم، بیشتر هیجان‌زده شدم.»
پیامهای تسلیت چهره‌های سیاسی و علمی
از زمان تایید خبر فوت میرزاخانی بسیاری از چهره‌های سیاسی و علمی فوت نابهنگام این نابغه ریاضی را تسلیت گفتند. وزیر امورخارجه در پیامی در صفحه شخصی خود فوت مریم میرزاخانی را تسیلت گفت. در پیام محمدجواد ظریف آمده است: «خبر درگذشت نابغه جوان ایرانی و استاد ریاضیات دکتر مریم میرزاخانی موجب تاسف شدید اینجانب و همه ایرانیانی که به مفاخر برجسته علمی کشورشان می‌بالند، گردید. اینجانب درگذشت این بانوی دانشمند را به همه ایرانیان در سراسر جهان، خانواده محترم و داغدار ایشان و جامعه علمی کشور صمیمانه تسلیت عرض می‌کنم.» وزیر بهداشت نیز درگذشت او را تسلیت گفت. در پیام سیدحسن هاشمی آمده است: «خبرها گاه آن‌قدر تلخ و ناگوارند که می‌شنویم، اما باورشان نمی‌کنیم؛ و آن‌قدر دردناک، که جراحتی جانسوز بر دل و روح آدمی می‌نشانند؛ بغض را در گلو می‌شکنند و در بهت و حیرت، اشک را بی‌صدا و آرام‌آرام بر گونه روان می‌کنند. خبر درگذشت پروفسور مریم میرزاخانی نابغه ریاضی ایران و جهان، از این دست است. باورش سخت و داغش تا عمق جان را می‌سوزاند.» همچنین وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در پیامی درگذشت میرزاخانی را تسلیت گفت. متن پیام محمد فرهادی به اين شرح است: «در شرایطی که جامعه علمی و دانشگاهی و آحاد مردم علم‌دوست و فرهیخته کشور در سوگ از دست دادن بانوی عالم و دانشمند، دانش‌آموخته دانشگاه صنعتی شریف و استاد دانشگاه «استنفورد»، دکتر مریم میرزاخانی نشسته‌اند، بر خود فرض می‌دانم مراتب تسلیت و همدردی خود را با استادان، همکاران، دوستداران و خانواده محترم ایشان اعلام کنم.» رئیس فراکسیون امید مجلس نیز در پیامی این ضایعه بزرگ را به جامعه فرهیختگان ایرانی تسلیت گفت. در پیام محمدرضا عارف آمده است: «مطلع شدم سرکار خانم مریم میرزاخانی بعد از تحمل کردن یک دوره بیماری سخت جان‌به‌جان آفرین تسلیم کردند. خبر درگذشت این نخبه ایرانی برای من بسیار سخت و متاثر‌کننده بود.» بانوان کمیسیون فرهنگی مجلس نیز در پیامی درگذشت او را تسلیت گفتند. در پیام تسلیت پروانه سلحشوری، سیده فاطمه ذوالقدر و طیبه سیاوشی آمده است: «از شمار دو چشم، یک تن کم/ وز شمار خرد، هزاران بیش.» خبر فوت دختر نابغه ایرانی، مریم میرزاخانی برای تمام مردم دنیا و برای جامعه ایران و ایرانی، دردناک و ناگهانی بود. گرچه این دختر سختکوش در پس سالیان سکوت، نجیبانه با بیماری سرطان مبارزه کرد و در نهایت تنها در موعد واپسین ما را با خبر بیماری خویش شریک ساخت، چراکه سیمای استوار او بری از تمایل به ترحم و دلسوزی بود.» سفارت فرانسه در تهران هم در صفحه توئیتر خود درگذشت میرزاخانی را تسلیت گفت. علاوه بر این، وزیر ارتباطات، وزیر آموزش‌و‌پرورش، وزیر ورزش و جوانان، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، رئیس سازمان انرژی اتمی، دستیار ویژه رئیس‌جمهوری در امور حقوق شهروندی، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس، پروفسور مجید سمیعی، برخی نمایندگان مجلس، نماینده اصلاح‌طلب تهران، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، معاونان سیاسی و ارتباطات دفتر رئیس‌جمهوری، رئیس دانشگاه صنعتی شریف، نماینده سازمان ملل در تهران و... نیز در پیام‌هایی جداگانه فوت این نابغه زن ریاضی افتخارآفرین را تسلیت گفتند.
پیامهای تسلیت چهره‌های هنری کشور
خبر درگذشت مریم میرزاخانی ریاضیدان نابغه ایرانی بر اثر سرطان شوک زیادی به هنرمندان و چهره‌های شاخص فرهنگی کشور وارد کرد. رامبد جوان در صفحه شخصی خود نوشت: «مریم میرزاخانی نابغه ریاضی ایران و جهان، عضو آکادمی ملی علوم آمریکا و استاد دانشگاه استنفورد کالیفرنیا به دلیل بیماری سرطان در آمریکا فوت کرد. درگذشت ايشان را به هم‌وطنان عزيز و جامعه علمي كشور تسليت عرض مي‌كنم.» سروش صحت در صفحه شخصی خود نوشت: «به این چشم‌ها نگاه کنید... اسم مریم میرزاخانی را در گوگل جست‌و‌جو کنید و بعد به عکس‌هایش نگاه کنید... وقتی در کلاس درس مقابل دانشجویانش جلوی تخته ایستاده به دست‌هایش نگاه کنید... به چشم‌هایش.» همچنین بهاره کیان‌افشار، امیرحسین رستمی، آنا نعمتی، رخشان بنی‌اعتماد، نرگس آبیار، هدیه تهرانی، اشکان خطیبی، مرجانه گلچین، الهام پاوه‌نژاد، شهره سلطانی، پریناز ایزدیار، لاله اسکندری، داریوش اسدزاده، مهدی سلطانی، برزو ارجمند و... نیز در پیامهای جداگانه فوت او را تسلیت گفته و برای بازماندگان او آرزوی صبر و شکیبایی کردند.
برگزاری بزرگداشت «میرزاخانی» در دانشگاه شریف
رئیس دانشگاه شریف با تاکید بر اینکه با فوت میرزاخانی، جهان علم شخصیت بزرگی را از دست داد، گفت: به‌زودی مراسم بزرگداشتی به منظور شناخت بیشتر جامعه علمی از فعالیت‌های مریم میرزاخانی در این دانشگاه برگزار خواهد شد که جزئیات آن در آینده نزدیک اعلام می‌شود. محمود فتوحی همچنین اظهار کرد: ما در حدی که امکانپذیر است و دانشگاه اجازه می‌دهد از نخبه‌ها حمایت می‌کنیم، منتها برای جلوگیری و ممانعت از خروج نخبگان از کشور باید تصمیمات جدی در کشور صورت بگیرد تا حتی‌الامکان بتوان از پتانسیل آنها استفاده کرد. باید حتی با افرادی که به خارج از کشور می‌روند، ارتباط برقرار شود و ارتباطات با فارغ‌التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف حفظ شود.