بارها در مورد عوارض جسمی و ذهنی بازی های رایانه ای مطالبی خوانده یا شنیده ایم. مثلا این که کمبود تحرک جسمی در حین بازی های رایانه ای سبب بروز مشکلاتی نظیر افزایش وزن (به ویژه در میان کودکان و نوجوانان) می شود. یا این که بسیاری از بازی های خشن می توانند اثرات نامطلوبی را بر روی روحیه و ذهن افراد داشته باشد.
بازی های رایانه ای اما درست مانند هر پدیده دیگر ساخت دست بشر علاوه بر جنبه های منفی، ویژگی های مثبت نیز دارند. مزایای بازی های رایانه ای در چند سال اخیر مورد توجه دانشمندان قرار گرفته و به نتایج جالبی هم انجامیده است. آشنایی با نتیجه بررسی های مربوط به ۷ مورد از سودمندی های این بازی ها خالی از لطف نیست:
۱. کمک به کودکان و نوجوانان دارای بیماری های مزمن
پژوهشگران دانشگاه یوتا سال گذشته تحقیقی را منتشر ساختند که نشان می داد انجام منظم بازی های رایانه ای توسط بچه های دارای بیماری و اختلالاتی نظیر اوتیسم، افسردگی و پارکینسون سبب افزایش استقامت و روحیه مقاومت آن ها در برابر مشکلات ناشی از بیماری می شود. دانشمندان بر این باورند که این گونه بازی بر روی سازوکارهای عصبی خاصی تاثیر گذاشته و موجب ایجاد هیجانات مثبت می شود. به این ترتیب کودک یا نوجوان درگیر بیماری مزمن بهتر می تواند با پیامدهای ناشی از بیماری خود مبارزه کند.
۲. افزایش توانایی های حرکتی کودکان پیش دبستانی
با اینکه قرار دادن یک کودک کم سن و سال در برابر تلویزیون برای انجام بازی رایانه ای کار درستی تلقی نمی شود، اما این همه ماجرا نیست.زیرا پژوهش دانشمندان دانشگاه دیکن در ملبورن استرالیا نشان می دهد انجام بازی های تعاملی رایانه ای به تقویت مهارت های حرکتی کنترل اشیا در کودکان می انجامد.
۳. کاهش استرس و افسردگی
دامنه فواید بازی های رایانه ای تنها به کودکان و نوجوانان محدود نمی شود. پژوهشی که در سال ۲۰۰۹ منتشر شد نشان می دهد انجام بازی¬های رایانه¬ای می تواند به افرادی که از مشکلاتی نظیر استرس یا افسردگی رنج می برند کمک کند تا بتوانند تا حدی بر این مشکلات غلبه کنند. این پژوهش نشان داد برخی افراد با تیپ شخصیتی A (که معمولاً بسیار فعال هستند) با انجام این بازی¬ها می¬توانند فرصتی برای آرامش بیابند و به این ترتیب از میزان استرس آن ها کاسته شود.
۴. کاهش شدت درد
بازی های رایانه ای نه تنها می توانند موجب کاهش اثرات منفی مشکلات ذهنی شوند، بلکه حتی می توانند دردهای جسمی را هم کاهش دهند. دانشمندان دانشگاه واشینگتن نوعی بازی طراحی کرده اند که به بیمارانی که از درد شدیدی رنج می دهند امکان می دهد از درد خود بکاهند. این بازی که «دنیای برفی» نام دارد نوعی بازی واقعیت مجازی است که در آن به فرد خود را در یک سرزمین پوشیده از برف می بیند و می تواند گلوله های برفی را به سمت پنگوئن¬ها و آدم برفی¬هایی که می¬بیند پرتاب کند. به این ترتیب حواس بیمار از درد به بازی معطوف می شود. بررسی ها نشان داد بیمارانی که از این بازی استفاده کرده اند ند نیازمند داروی مُسکّن کمتری بوده اند.
۵. تقویت توان بینایی
پدر و مادرها معمولاً به فرزندان خود می گویند نشستن در برابر تلویزیون منجر به کاهش قدرت بینایی می شود. دانشمندان دانشگاه مک¬ مستر کانادا اما به نتیجه ای شگفت انگیز دست یافتند. افرادی که دچار بیماری آب مروارید هستند می توانند با انجام بازی هایی که در آن کاربر باید به هدف هایی مشخص شلیک کند، قدرت بینایی خود را تقویت کنند. این دست از بازی ها سرعت بسیار بالایی دارد و نیازمند تمرکز زیاد هستند و به این ترتیب فرد باید خود را برای دیدن سریع موارد مختلف و تصمیم گیری آنی عادت دهد. این بازی ها همچنین موجب تولید هورمون های دوپامین و نیز آدرنالین شده که به صورت بالقوه می تواند به افزایش توانایی انعطاف پذیری مغز کمک کند.
۶. تقویت توانایی تصمیم گیری
بیشتر بازی های رایانه ای نیازمند تصمیم گیری و واکنش سریع کاربر هستند. دانشمندان عصب شناس دانشگاه روچستر نیویورک به این نتیجه رسیدند که انجام بازی های رایانه ای سبب تمرین مغز برای تصمیم گیری سریع می شود. بازی هایی نظیر شبیه سازی موقعیت هایی که باید در آن به سرعت تصمیم گرفت کاربر را عادت می دهد تا به سرعت اطلاعات محیطی را بررسی و بلافاصله به آنها واکنش دهد.
۷. افزایش شادی در میان سالمندان
پژوهشگران در دانشگاه کارولینای شمالی به بررسی رابطه بازی های رایانه ای و سلامت روانی (شادی) افراد سالمند پرداختند. این مطالعه به این نتیجه رسید افراد سالمندی که گهگاه بازی های رایانه ای انجام می دادند شادتر از سایر هم سن و سالان خود بوده اند و هیجانات مثبت تری از خود بروز می دادند.
بازی های رایانه ای علاوه بر زیان ، فوایدی نیز به دنبال دارند. در این میان توجه به نوع بازی و البته زیاده روی نکردن در انجام آن نقش مهمی در استفاده صحیح از این فناوری سرگرم کننده دارد.