یک روانشناس کودک با اشاره به اختلال لجبازی و نافرمانی در کودکان، «نه گفتن» مدام، جر و بحث، ناسازگاری و نارضایتی را ویژگیهای این کودکان برشمرد و ایجاد استقلال از سوی والدین را در پیشگیری از این اختلال موثر عنوان کرد.
مهناز استکی گفت:کودکانی که بسیار منفی تلقی میشوند و در پاسخ به کنشهای محیطی حالت خصمانه دارند دچار اختلال لجبازی و نافرمانی هستند، این کودکان همیشه در حال «نه گفتن» هستند. وی افزود: اگر بر اساس میل درونی آنها نیز رفتار شود باز ناراضی هستند و مدام با بزرگسالان جر و بحث میکنند. این کودکان با بچههای دیگر سازگاری ندارند و مدام در حال مشاجره هستند.
این متخصص بهداشت روان با اشاره به تشخیص افتراقی این اختلال با اختلال «سلوک» گفت: در اختلال سلوک هنجارهای اجتماعی زیر پا گذاشته میشود و حیوان آزاری و کارهای خطرناک دیده میشود در حالی که کودکانی که دچار اختلال لجبازی و نافرمانی هستند این ویژگیها را ندارند. این روانشناس پر توقعی و ناراضی بودن را از دیگر ویژگیهای کودکان مبتلا به ابتلا به لجبازی و نافرمانی برشمرد و اظهارداشت: این کودکان مدام در حال داد زدن هستند و خودشان هم نمیدانند که چه میخواهند بنابراین بیشتر اوقات دچار ناکامی میشوند.
وی تصریح کرد: گاهی خانوادهها بچههای را امر و نهی میکنند و این موجب نافرمانی آنها در آینده میشود. استکی عامل زیستی را در ابتلا به این اختلال موثر دانست و افزود: ممکن است نشانههایی برای لجبازی در این کودکان وجود داشته باشد که مبنای زیستی دارد همچنین اعتماد به نفس این کودکان پایین است و والدین معمولاً این کودکان را یکدنده خطاب میکنند.
وی ادامه داد: نشانههای این اختلال از 3 یا 4 سالگی شروع میشود اما تشخیص قطعی در 7 یا 8 سالگی است، ممکن است اختلال کوتاه مدت باشد یا ادامه یابد. این متخصص بهداشت روان درمان اختلال لجبازی و نافرمانی را براساس تمرکز بر کودک و سیستم خانواده متفاوت دانست و افزود: باید به والدین آموزش دهیم تا تغییر رفتار را در کودک به وجود آورند، تنبیه موجب ماندگاری رفتار میشود همچنین اگر مشکل زیستی وجود داشته باشد باید با روانپزشک کودک و نوجوان مطرح شود، در مورد بزرگسالان نیز درمانهای رفتاری شناختی میتواند موثر باشد.
وی تصریح کرد: برای پیشگیری باید اجازه دهیم تا کودکانمان قدری مستقل باشند، گاهی اضطراب مادر موجب عدم استقلال کودک میشود و آرام آرام او را لجباز و نافرمان میکند، بهتر است والدین از توهین به کودک در هر مرحلهای بپرهیزند. این روانشناس کودک اظهار داشت: گاهی کودکان در پاسخ به مشاجرات والدین لجبازی و نافرمانی میکنند از طرفی ممکن است لجبازی در والدین نیز دیده شود و به صورت الگوی رفتاری برای کودکان ایجاد شده باشد.
وی افزود: متاسفانه گاهی والدین کودکان مبتلا را به رشوه خواری عادت میدهند و از آنها میخواهند در قبال انجام کارهای مورد نظر آنها پاداش دریافت کنند. استکی با اذعان از والدینی که نسبت به خواستههای کودکان بیتوجه هستند گفت: شواهد نشان میدهد والدین در پاسخ به خواستههای کودک بیتفاوت هستند و او را خشمگین میکنند و بعد از اینکه او سر و صدا راه انداخت به او پاسخ میدهند که این رفتار میتواند زمینهساز ابتلا به اختلال لجبازی و نافرمانی در کودک شود.
وی خاطرنشان کرد: چنانچه این اختلال درمان نشود تثبیت شده و دیده میشود، برخی افراد بزرگسال خشم درونی خود را به صورت پرخاشگری نسبت به دیگران با تغییر شکل نشان میدهند که ریشه در همین اختلال دوران کودکی دارد.