بالا رفتن فشار خون؛ تپش قلب فزاینده؛ کف دست عرق کرده...
اینها برای بسیاری از بزرگسالان واکنشهایی است که در مواجهه با مسائل دشوار ریاضی رخ میدهد. اما برای کودکان، اضطراب ریاضی تنها یک احساس یا واکنش عصبی نیست بلکه میتواند بر تمام عملکرد تحصیلی آنها در مدرسه اثر منفی بگذارد. این ترس میتواند به طور خزنده، دانشآموزان را در مواجهه با موقعیتهایی که عملکرد مطلوب آنها مورد ارزیابی قرار میگیرد مانند امتحانات و یا صحبت کردن در کلاس درس دچار اختلال نماید.
یکی از دلایل ایجاد اضطراب ریاضی در کودکان، احساسات والدین آنها در مقابل ریاضی است. ممکن است والدین از عباراتی نظیر این استفاده کنند "من استعدادی در ریاضی ندارم و طبیعی است اگر تو هم بیاستعداد باشی" این جمله کافی است تا سیگنال منفی در مورد کل عملکرد فرد در ریاضی را در حال و آینده، به ذهن ارسال کند.
سیان بیلاک و تیم تحقیقاتی او به تازگی نشان دادهاند که والدین برای کمک به فرزندانشان، الزاما نباید ابتدا بر اضطراب ریاضی خود فائق آیند، بلکه کافی است رویکرد خود را در مقابل آن تغییر دهند. محققان داستانهایی را در زمینه ریاضی در اختیار تعدادی از خانوادههای دانشآموزان در شیکاگو قرار دادند که به عنوان قصه شب بر بالین فرزندان خوانده شود. این داستانها از طریق یک اپ آی پد به نام "ریاضی به وقت خواب" در دسترس والدین قرار میگرفت. داستانها برای مثال اطلاعات جالبی را در مورد موضوعات بامزهای همچون بالا رفتن قورباغهها از بزرگرین کاپ کیک عنوان میکردند. بعد از گوش دادن به قصهها، کودکان میبایست به سوالاتی در زمینه مفهوم و معنای ریاضی داستان پاسخ میدادند. خانوادهها به مدت سه سال این برنامه را اجرا کردند. یعنی از کلاس اول تا سوم، زمانی که کودکان اولین پایههای ترس از ریاضی را در ذهن خود شکل میدهند.
تنها پس از یک سال از آغاز طرح، والدین احساس اعتماد به نفس بیشتری داشتند و تصور میکردند فرزندانشان استعداد بیشتری در ریاضی دارند و قادرند مهارتهای ریاضی را بیاموزند. بعد از سه سال، وقتی کودکان از نظر توانایی ریاضی مورد ارزیابی قرار گرفتند عملکردی کاملا در سطح کودکانی داشتند که والدینشان از اعتماد به نفس کافی در مواجهه با ریاضی برخوردار بودند.
نکته:
دو سال بعد از این تحقیق، خانوادهها به ندرت از این برنامه استفاده میکردند (شاید حدود یک بار در هفته) و والدین همچنان دچار اضطراب ریاضی باقی مانده بودند. استفاده از اپلیکیشن قصههای شب، اضطراب ریاضی را از بین نمیبرد بلکه به خانوادهها این فرصت را میدهد که ریاضی را به یک مسئله عادی در خانه تبدیل کنند و در مورد آن گفتگوی راحتی را شکل دهند. بیلاک همچنین پیشنهاد میکند از سایر فعالیتهای مفرّح و البته هدفمند همچون پازلها، معماها و حتی آشپزی برای صحبت در مورد مفاهیم ریاضی در خانوادهها استفاده شود.
ایجاد محیطی که ریاضی بخشی از زندگی روزمره و واقعی کودکان و خانوادهها باشد، گرچه نمیتواند دانشآموزان را به نوابغ ریاضی تبدیل کند اما دست کم میتواند کمک کند کودکان، ریاضی را با کنجکاوی و بحث و گفتگو بیاموزند.