دکتر مرضیه عزیزی معین، روان‌شناس بالینی و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با ایسنا:
مطالعه کتاب‌های مختلف و در واقع یادگیری روش‌های حل مسئله منجر به افزایش خلاقیت و به تبع آن تضمین سلامت روان کودکان می‌شود؛ چرا که کودک در مواجه با مشکلات و چالش‌های زندگی خلاقانه به ارائه راهکار می‌پردازد و منفعلانه عمل نمی‌کند.
والدین باید به نکته توجه کنند که تأثیرات مطالعه بر سلامت روان کودکان در طولانی مدت قابل مشاهده است. بهبود ارتباطات کودکان اولین تأثیر مطالعه بر سلامت روان است. خزانه‌ی لغات کودکان با مطالعه کتاب به ویژه در سنین دبستان گسترش پیدا می‌کند و همین مسئله منجر به توسعه مهارت‌های گفتاری و زبانی و به تبع بهبود تعامل و برقراری ارتباط با اطرافیان، ابراز بهتر احساسات و بیان راحت‌تر نیازهای خودشان به دوستان، خانواده و معلم می‌شود. استفاده کودکان از دایره‌ی واژگانی وسیع برای بیان بهتر احساسات، از سرکوب احساسات و ایجاد اضطراب و استرس ناشی از آن جلوگیری می‌کند و همین امر تاثیر بسزایی در سلامت روان کودکان دارد.
این روان‌شناس بالینی با بیان اینکه که کودک از طریق مطالعه‌ی کتاب، اعتماد به نفس بالاتری پیدا می‌کند، اظهار کرد: کودک با مطالعه‌ی کتاب می‌آموزد زمانی که در یک موقعیت قرار می‌گیرد چطور می‌تواند آن موقعیت را مدیریت کند.
مطالعه و افزایش هوش هیجانی در کودکان
افزایش هوش هیجانی به عنوان یکی از تأثیرات ملموس مطالعه برای کودکان است. زمانی‌که هوش هیجانی کودک بالا باشد می‌تواند با شخصیت‌های مختلف آن کتاب همزادپنداری و در واقع همانندسازی کند و متوجه می‌شود اگر خودش در آن موقعیت‌ها قرار گرفت چطور باید مسائل را حل کند و لذا نسبت به احساسات خود اطمینان بیشتری پیدا می‌کند و نسبت به زندگی امیدوارتر می‌شود.
با افزایش هوش هیجانی و اعتماد به نفس، کودک می‌فهمد تنها کسی نیست که با مشکلات و برخی مسائل مواجه است بلکه همه افراد در زندگی خود با چالش‌هایی مواجه هستند، بنابراین در آینده و در خصوص نحوه مواجه با موقعیت‌های مختلف آشنا است.
کودکان از طریق مطالعه‌ی کتاب‌های مختلف به خصوص زندگینامه‌ی شخصیت‌های بزرگ می‌توانند درک بهتری از تجارب زندگی دیگران داشته باشند و همین مسئله به کیفیت تصمیم‌گیری‌ها و مواجه درست آنها با چالش‌های زندگی در بزرگسالی کمک خواهد کرد.
والدین جای موبایل و کتاب را برای کودک عوض کنند
کودکان همچون بزرگسالان نیاز به سرگرمی دارند و زمانی که از مدرسه، انجام دادن تکالیف و دیگر مسئولیت‌های خسته می‌شوند می‌توانند از طریق مطالعه برای خودشان سرگرمی داشته باشند؛ بنابراین همانطور که کتاب می‌تواند برای بزرگسالان سرگرمی محسوب شود می‌تواند کودکان را از افکار منفی یا استرس‌های روزانه دور کند.
افزایش خلاقیت از دیگر تاثیرات مطالعه است؛ مطالعه کتاب‌های معمایی که در آنها حل یک مسئله بیان می‌شود منجر به افزایش خلاقیت در کودک می‌شود؛ زیرا می‌تواند روش بارش فکری که یکی از راه‌های رسیدن به خلاقیت است را در کودک تقویت کند.
مطالعه کتاب‌های مختلف و در واقع یادگیری روش‌های حل مسئله منجر به افزایش خلاقیت و به تبع آن تضمین سلامت روان کودکان می‌شود؛ چرا که کودک در مواجه با مشکلات و چالش‌های زندگی خلاقانه به ارائه راهکار می‌پردازد و منفعلانه عمل نمی‌کند.
مطالعه حواس پنج گانه را در کودک تقویت می‌کند؛ به عنوان مثال مطالعه کتاب و ورق زدن آن به حس بینایی و لامسه کودک کمک می‌کند و اگر والدین برای کودک کتاب بخوانند نیز حس شنوایی کودک را تقویت می‌کند.
نکته دیگر اینکه بوی کاغذهای کتاب می‌تواند به انسان آرامش بدهد. تحقیقات مختلفی نشان داده که کتاب می‌تواند در طول شبانه روز برای فرد احساس آرامش ایجاد کند، کودکان نیز از این مسئله مستثنی نیستند؛ از طرفی کتاب‌هایی همچون ارتباط با دوستان، مهارت نه گفتن، آداب اجتماعی و برخورد با دیگران می‌تواند کودک را برای زندگی با کیفیت آماده کند و همین امر آرامش روحی را برای او رقم می‌زند.
خواندن و نوشتن؛ عاملی در بهبود سلامت روانی کودک
افزایش سطح آگاهی در تأمین سلامت روان کودکان بسیار مهم است؛ تصور کنید که کودکی با مطالعه کتاب در مورد بیماری‌ها و یا خود مراقبتی اطلاعاتی کسب می‌کند؛ مطمئنا این کودک نسبت به خود حس مسئولیت بیشتری دارد، از طرفی سطح اطلاعات او بالا می‌رود، قدرت تحلیل شرایط در کودک افزایش پیدا می‌کند و لذا می‌تواند در شرایط مختلف با آگاهی بیشتر تصمیمات بهتری بگیرد.
خواندن و نوشتن نیز عاملی در بهبود سلامت روانی کودک است؛ توانایی خواندن و نوشتن که در پی مطالعه‌ی کتاب تقویت می‌شود؛ منجر به افزایش اعتماد به نفس و علاقه به یادگیری در کودکان می‌شود.
ایجاد رغبت و افزایش تمایل کودکان به خواندن کتاب در وهله اول تحت تاثیر رفتار والدین است به این معنا که والدین باید فضای خانه را به نحوی آماده کنند که فرزندان بتوانند ساعتی از روز را به خواندن کتاب‌های غیر درسی اختصاص دهند؛ همچنین والدین باید اول خودشان اهل مطالعه باشند و نشان دهند که از خواندن کتاب لذت می‌بردند.
قرار دادن یک قفسه‌ی کوچک کتاب در اتاق کودکان می‌تواند انگیزه آنها را برای مطالعه افزایش دهد؛ والدینی که خودشان اهل مطالعه نیستند و بیشتر وقت خود را صرف فضای مجازی می‌کنند نمی‌توانند مشوق خوبی برای فرزندانشان باشند.
والدین باید مطالعه کتاب را جزء روزمرگی‌های زندگی خود قرار دهند؛ چرا که کودکان همواره از رفتار والدین تقلید می‌کنند، از طرفی خواندن کتاب در جمعهای خانوادگی و اینکه حتی اجازه دهند که کودکان برای در جمع کتاب بخوانند و در واقع والدین مستمع باشند در افزایش علاقه و انگیزه آنها برای مطالعه بسیار تاثیرگذار است.