تصور خلاق چیست؟ در ابتدا بهتر است تعریفی از خلاقیت داشته باشیم و بعد به ذکر منابع و زمینه های لازم برای استفاده و به کارگیری موثر وخلاقانه قدرت خلاقیت به کار می رود اشاره کنیم. خلاقیت به معنی توان و استعداد به کارگیری بهینه و موثر از مجموعه عوامل بیرونی ودرونی برای رسیدن به حل مسئله و استفاده از راه حل های متنوع و گسترده برای حصول بهترین نتیجه و رسیدن به هدف های مورد نظر هر شخص میباشد. آموزش نیروهای خلاقیت و به کارگیری آن در تمامی ابعاد زندگی ؛
امروزه در مراکزعلمی مهم دنیا تحت عنوان مهندسی فکر و نیروی خلاق بعنوان یک قاعده و فرمول علمی و ضرورت محسوب می شود. متاسفانه خیل عظیم فارغ التحصیلان بیکار دانشگاه های ما و بلاتکلیفی سرگردانی آن ها بعد از فارغ التحصیل شدن بعنوان یک معضل و موید این است که فضای آموزش ما چه در ابتدایی ترین سطوح ایتدایی تا بالاترین آن ها فضای خلاقانه و مبتکرانه نیست و دانش اموزان و دانشجویان ما در بیشتر موارد فاقد انگیزه و پویایی لازم برای به کارگیری قوۀ ابتکار و خلاقه خود در حل مسائل ریز و کلان خود در تمامی ابعاد زندگی می باشند. چرا که در این گونه مراکز؛ اساتید و مربیان چون خود فاقد روشهای تربیتی خلاقانه هستند در نتیجه ناتوان از تربیت نیروهای خلاق و مبتکر و ارائۀ یک بینش وافق روشن و گسترده می باشند.
نیروهای علمی ما در این گونه مراکز یاد می گیرند که برای رسیدن به هدف های زندگی و حل مسائل پیش ورو تنها و تنها یک راه حل و یک مسیر وجود دارد به طوری که الان متاسفانه در جامعه ما و در تمام خانواده های ما جو دانشگاه رفتن و مدرگ گرایی بدون پشتوانه لازم و کسب تجربه و مهارت مورد نیاز تبدیل به یک معضل و یک مسئله اساسی و حیاتی در جامعه ما شده که نتیجه آن افزایش افسردگی؛ اضطراب و استرس؛ بیماری هانی روحی و روانی؛ خودکشی و... می باشد. این در حالی است که در یک سیستم خلاق و پویای آموزشی؛ تمام راه های موفقیت به دانشگاه ختم نمی شود و به ارائه راه حل های پویا و متنوع برای رسیدن به نتیجه مورد نیاز می پردازد. کسانی که در تلاش برای تغییر و تحول در زندگی هستند باور داشته باشند که بزرگترین و غنی ترین منبع برای دریافت و اسخراج نشانه های موفقیت و کسب تجربه های موثر در زندگی همانا؛ خود زندگی و جهان پیرامون می باشد.
انسان امروز با تصور خلاق و تخیل بی حد و حصرش و با قوۀ خلاقه اش جهان پیرامون را ساخته است و در تلاش شبانه روزی و بی پایانش در صدد است تا بیشتر از پیش شگفتی های جهان خلقت را و رازکائنات را کشف و گسترش دهد. یقینا تنها سرمایه داشتن؛ بعنوان یک منبع نمیتواند سر منشاء این همه تلاش و ابتکار باشد و بدون شک انسان علاوه بر نیروی جسمانی و فیزیکی و بیشتر با نیروی ذهنی و فکر خلاقه به این درجه از توسعه وپیشرفت رسیده است. بنابراین برخلاف تصور کسانی که تنها داشتن پول وسرمایه را بهانه و دستاویزی برای کسب و کار و توجیه تنیلی و سستی خود محسوب می کنند به ذکر منابع دیگری اشاره می کنم که میتواند در فعالیت و توسعه کسب و کار استفاده شود.
۱- خداوند: خداوند منبع لایزال و بی پایان تمامی اسرار؛ و شگفتی های جهان خلقت که هر لحظه و در همه جا در تلاش است تا نشانه ها؛ راز ورمز ها و جلوه های جهان خلقت را به زیباترین شکلش به منصۀ ظهور برساند می تواند منبع غنی و نیرومندی برای کسانی که می توانند با توکل و اعتماد به نیروی خداوندی راه های پر فرراز و نشیب زندگی را برای رسیدن به عالی ترین هدف های زندگی طی کنند باشد. چقدر این منبع و نیرو را می شناسیم؟ چقدر در راه رسیدن به اهداف مان در زندگی از این منبع استفاده کردیم؟
۲- تجربه: از خود بپرسیم برای توسعه کسب و کار و حتی شناسائی فرصت های شغلی چقدر توانسته ایم از تجربیات مفید و سازنده آدم های موفق؛ بزرگ ترها و...استفاده کنیم. در استفاده از این منبع گاهی غرور کاذب نسل جوان مانع از بهره گیری از تجربیات نقد و آماده والدین؛ سالخوردگان و آدم های موفق می باشد.
۳- مردم: مردم نیز یکی دیگه از منابع مهم و تاثیر گذار می باشد که می توان با در نظر گرفتن این قاعدۀ کلی که هر شخصی و حتی احمق ترین آدم ها هم چیزی برای گفتن دارند و می توان از آن ها به عنوان فرصت های طلایی و حتی پنجرۀ به سمت دروازه های پیشرفت وموفقیت استفاده نمود. البته این جا منظور از استفاده؛ حسن استفاده با در نظر گرفتن و رعایت تمام موازین اخلاقی و عرفی می باشد نه سوء استفاده؛ شیادی و فرصت طلبی از حسن اعتماد و حق و حقوق مردم! آیا توانسته ایم از این منبع بکر و غنی درست و موثر استفاده کنیم؟
۴- کتاب و مطالعه کردن: آیا هیچ وقت سعی کرده ایم از این سرمایه و منبع غنی و موثر در رشد و اعتلای دانش و علم بشریت امروز و کشف مجهولات بی شمار جهان خلقت استفاده کنیم؟ چقدر برای رشد و ارتقاء دانش و اندیشه مان از این منبع استفاده کرده ایم؟ در برنامه ریزی های زندگی مان؛ سهم کتاب و مطالعه چند دقیقه و چه مقدار می باشد؟ در مقایسه با هزینه ها و ریخت و پاش های که صرف خوردن و خوابیدن؛ لذت بردن؛ آسایش و رسیدن به رفاه بیشتر می شود؛ برای ارتقاء فکر و اندیشه مان چقدر توانستیم هزینه کنیم؟ در مقایسه با هزینه های که مثلا صرف خرید کارت شارژ برای ارسال پیامک های بی محتوا و غیر اخلاقی می کنیم؛ سهم کتاب در سبد خانوار چقدر است؟
۵- توانای نوشتن: آیا هیچ وقت به این فکر افتاده اید که از توانایی خودتان در امر نوشتن برای ضبط و ماندگاری؛ ایده ها؛ اندیشه و نظریات تان در زمینه های تخصصی خود استفاده نمایید؟ تا حالا چند جمله؛ یادداشت؛ مقاله و.....در زمینه کاری و تخصصی خود در سایت ها؛ مطبوعات و نشریات نوشته درج و ارائه کرده اید؟ پس از این به بعد به این منبع بکر و غنی نیز که یکی از پارامترها و فاکتورهای اساسی در تسریع و سرعت بخشیدن به روند موفقیت می باشد نیز فکر کنید؟
۶- قدرت بیان: یکی از عوامل مهم در موفقیت و پیشرفت نزد خبرنگاران؛ مجریان برنامه های تلویزیونی؛ بازیگران رادیو؛ سینما و تلویزیون؛ نظریه پردازان و منتقدین ادبی و هنری؛ سخنرانان؛ سیاستمداران و رهبران موفق دنیا توانایی آن ها در تسلط به زبان و بیان می باشد. شما چقدر می توانید از این توانایی بهره برداری کنید؟ چند دقیقه می توانید در زمینه کاری خودتان حرف بزنید؟ چقدر به زبان و قدرت تکلم تان تسلط دارید؟
۷- حواس پنچگانه: قدرت بینایی؛ حس بویایی؛ قدرت شنیداری؛ حس لامسه و... از این منابع چقدر توانسته ایم استفاده کنیم؟ مثل هنرمند نقاشی که نابینا است ولی با چشم دلش نقاشی می کشد و یا نقاشی که از نعمت دست محرومه؛ با پا هایش نقاشی می کشد!؟
۸- قدرت حافظه: از این قدرت چقدر توانسته ایم در فرایند خلاقیت و توسعه و پیشرفت کارمان استفاده کنیم؟
۹- زمان: بدون شک کسانی که مدیریت زمان را در دست گرفته اند و از لحظه ها و ثانیه های در حال گذشت زندگی که ممکنه هر لحظه دچار چالش و تنش شود استفاده کرده اند در زندگی با نتایج حیرت انگیزی روبه رو شده اند؛ آن ها با شناخت فرصت های پیش رو و استفاده از منبع زمان؛ اتفاقات و تغییرات پیش رو را پیش بینی و با تصمیمات درست و به موقع؛ به کسب موفقیت های زیادی نائل شده اند. شما چقدر توانسته اید از این قدرت استفاده کنید؟ کسانی که به قدرت زمان پی برده اند با اشتیاق ولذت تمام به امورات روزمره هم می پردازند بدون این که احساس بیهودگی و یا تلف شدن وقت بکنند! رفت و آمد با اتوبوس های خط واحد برای آن ها دیگه اتلاف وقت و یا خسته کننده نیست زیرا با قدرت خلاقیت و ابداع گری خود می توانند در آن شرایط ویژه ده ها سرگرمی مفید و سازنده از جمله مطالعه کردن؛ حفظ کردن لغات انگلیسی؛ فکر کردن و....برای خود دست و پا کنند!؟ هنرمند نقاشی که کارش و نوع تخصصش ایجاب می کند درباره زندگی مردم؛ نوع زندگی و آداب و رسوم قومیت ها و گونه های مختلف فرهنگی اطلاعات بیشتری داشته باشد دیگر ایستادن در صف های طولانی نانوایی و اتوبوس و... اتلاف وقت محسوب نمی شود و یا مثلا نویسنده ها؛ شاعران؛ طراحان شخصیت در پروژه های انیمیشن؛ کاریکاتوریست ها؛ هنرمندان عرصه تئاتر؛ سینما و تلویزیون به خاطر ایفای نقش های مختلف در برنامه ها و فیلم های سینمایی لازم و ضروری می باشد که در ارتباط ملموس و تنگاتنگ با اجتماع و زندگی روزمره مردم باشند تا بتوانند با نوع دیالگ ها؛ لحن گفتار؛ وضعیت پوشاک و رفتارهای اجتماعی و....آشنا شوند. زندگی روزمره و محیط پیرامون منبعی بکر وغنی برای دست یافتن به ایده های ناب و دست نخورده نزد هنرمندان؛ فیلمسازان؛ نویسندگان و..... می باشد.
۱۰- اینترنت: امروزه تمامی کارشناسان علوم ارتیاطات و رسانه های صوتی؛ تصویری و نوشتاری در عصری که به دهکده جهانی معروف و نام گذاری شده است بر تاثیر بلامنازع ارتباطات بر رشد و توسعه همه جانبه در تمامی عرصه های علمی؛ سیاسی ؛ اقتصادی؛ اجتماعی؛ فرهنگی و...اذعان و اعتراف دارند. شما چقدر از این منبع قدرتمند استفاده کرده اید؟ جنبه های مثبت و منفی اینترنت و دنیای مجازی را چقدر می شناسید؟ اینترنت در زندگی شما چه کاربردی دارد؟ سهم اینترنت در رشد و پیشرفت شما در عرصه کسب و کار چقدر است؟ مثلاء به جای این که در فضای yahoomessenger ساعت ها وقت خود را با چت کردن تلف کنید آیا نمی توانید نیازها و درخواست های کاری و شغلی خود را با این نرم افزار مشخص و اعلام نمایید؟ امروزه در تمامی دنیا مشاغلی که وابسته به کامپیوتر و شاخه های مختلف آن در تمامی عرصه ها می باشند جزء مشاغل مدرن امروزی می باشند که تا چند سال پیش وجود نداشتند. بنابراین شناخت و تسلط بر علوم کامپیوتر و اینترنت در دنیای مدرن امروزی یک ضرورت و شناخت آن در فرایند رشد و پیشرفت کاری هر کسی موثر و کارساز می باشد.
۱۱- موبایل: گوشی همراه نیز یکی دیگر از عناصر مهم و تاثیر گذار در تسهیل و تسریع ارتباطات و نزدیک کردن فاصله های زمانی و مکانی در دنیای پیچیده و مدرن امروز می باشد. امروزه دیگر کمتر کسی پیدا می شود که با این ابزار و قابلیت های صوتی؛ تصویری و نوشتاری از جمله قابلیت آن در عکس گرفتن و تصویربرداری؛ پخش فایل های صوتی و تصویری؛ ساخت کلیب و نصب نرم افزارهای کامپیوتری؛bluetooth ؛ ارسال فیلم؛ عکس و نوشته؛ یادداشت برداری؛ ترجمه لغات و متون فارسی به انگلیسی و برعکس؛ ضبط صدا و... آشنایی مختصری نداشته باشد. از این ابزار چقدر استفاده مثبت کرده ایم و چقدر منفی؟ از امکانات و قابلیت های این ابزار در پیشرفت و توسعه کارمان استفاده برده ایم؟
۱۲- کمبودها و محدودیت ها: نگاهی به بیوگرافی و زندگی نامۀ دانشمندان و انسان های بزرگ و موفق در زمینه های مختلف تاکیدی بر این ادعاست که در اکثر موارد موتور محرکۀ آن ها و احساس نیاز به حرکت و پویایی در رسیدن به قله های بزرگی و موفقیت؛ مصائب و سختی ها؛ محدودیت ها و کمبودهای فراوان در زندگی آن ها بوده است. چرا که کمبودها و سختی های زندگی است که احساس نیاز به حرکت و پویایی را و تلاش برای حل مشکلات و رسیدن به هدف های زندگی در انسان به وجود می آورد و اگر انسان ها در وضعیت رفاهی و معیشتی ایده ال زندگی می کردند نیازی به زحمت و تلاش احساس نمی شد و گواه این مدعا این است که؛ هستند کسانی که در عالی ترین و بهترین وضعیت رفاهی و معیشتی زندگی می کنند ولی متاسفانه جزء سستی و تنبلی و هدر دادن انرژی ها و منابع بیشمار در زندگی شاهد هیچ گونه ابداع؛ ابتکار و خلاقیت در زندگی آن ها نیوده ایم و حتی در بسیاری مواقع ما شاهد فساد؛ انحرافات و ناهنجاری های اخلاقی نیز در چنین خانواده ها و شرایط نیز بوده و هستیم. بنابراین به عنوان یک قاعده و قانون کلی و موثر بایستی اذعان کرد که انسان های موفق و خلاق آن های هستند که اتفاقات و بحران ها؛ مشکلات و کمبودهای زندگی را تبدیل به فرصت های طلایی می کنند و در راه رسیدن به موفقیت های زندگی با بینشی مثبت به آن ها نگریسته می شود و مشکلات و محدودیت ها را فرصت های حکیمانه می دانند که از جانب خداوند به آن ها داده شده است. البته بایستی اشاره کرد که برعکس این قضیه هم مصداق دارد که فقر و نداری چهرۀ زشتی دارد و در دین مبین اسلام نیز به کرات در رفع و رجوع فقر و مشکلات مردم به مسولین دولتی توصیه شده است که در بسیاری مواقع نیز ریشه بسیاری از جنایات و بزهکاری های جامعه فقر و بیکاری می باشد. اما باز می توان این جوری تصور کرد که ریشه فقر مالی؛ فقر فکری و نبود قوۀ خلاقه در اشخاص است که زمینه ساز به وجود آمدن مشکلات و بحرانهای مالی پی درپی می باشد.
۱۳- مهارت و تخصص ها: درباره موفقیت و مباحث مربوط به خلاقیت و راه های رسیدن به هدف کم وبیش و به کرات گفته شده که بایستی به یک نکته مهم اشاره کرد که رسیدن به موفقیت بدون داشتن پشتوانه های لازم مهارتی و خصصی و بدون در نظر گرفتن میزان توانایی ها و استعدادهای وجودی؛ رویا و توهمی بیش نیست. بنابراین یکی از مهم ترین فاکتورهای لازم و کارایی ترین و موثرترین منبع برای هرگونه ابتکار؛ ابداع و کار خلاقه رشد و پرورش استعدادها؛ توانایی ها؛ تجربه ها و مهارت های فردی در زمینه های مختلف می باشد. مسئله مهم تر این که فرد بدون نگرانی و دغدغه خاطر از میزان اهمیت و جایگاه شغلی؛ علایق و استعدادها در جامعه و یا از جانب عموم مردم فقط و فقط در صدد رشد و ارتقاء کمی و کیفی توانایی ها و مهارت های شخصی تا حد عالی و حرفه ای باشد تا حد این که حس حسادت و غبطه دیگران را برانگیزد و نگاه و بینش دیگران را نسبت به علاقه؛ کار و شغل مورد رضایت خودش تغییر دهد. که البته بایستی یادآوری کنم در کشور ما؛ تنها و تنها از طرف جامعه و حتی بسیاری خانواده ها به محدودی از مشاغل اهمیت داده می شود و تنها محدودی از مشاغل دارای کلاس کاری؛ دسیپلین و جایگاه می باشند و متاسفانه به خاطر همین بینش غلط از طرف حتی خانواده ها در برخورد با فرزندان دانشجو در شرایط انتخاب رشته و شغل؛ توانایی ها؛ استعدادها و علایق ها آن ها را سرکوب و مسیر زندگی آن ها را به سمتی سوق و هدایت می کنند که انواع بیماری های روحی و روانی و افسردگی ها و نارضایتی از شغل و رشته را به دنبال خواهد داشت.