یادگیری چند رسانه ای یک نظریه شناختی است که توسط ریچارد میر و همکاران وی مطرح شده است. این نظریه چگونگی ساختاردهی به تمرین های آموزشی و کاربرد موثرتر راهبردهای شناختی را برای کمک به یادگیری بهتر انسان ها مورد توجه قرار می دهد. میر(2005) بیان می کند انسان ها از طریق کلمات و تصاویرعمیق تر یاد می گیرند تا فقط از طریق کلمات. پژوهشگران چند رسانه ای به طور کلی چند رسانه ای را به صورت ترکیبی از متن درسی و تصاویر تعریف می کنند؛ و بر این عقیده اند که یادگیری چند رسانه ای زمانی رخ می دهد که ما از این کلمات و تصاویر بازنمایی های ذهنی خلق می کنیم(میر،2005). کلماتند می توانند به صورت گفتاری یا نوشتاری باشند، تصاویر هم می توانند به صورت هر گونه تصویر سازی گرافیکی از جمله انیمیشن، عکس یا ویدئو باشد.
مبنای نظری نظریه شناختی یادگیری چند رسانه ای را می توان در مدل حافظه کاری بدلی، نظریه کدگذاری دوگانه پی ویو و نظریه بار شناختی سوئلر یافت. این نظریه سه مفروضه عمده دارد: (1) برای پردازش اطلاعات دو کانال مجزا(شنیداری و دیداری) وجود دارد(نظریه کد گذاری دوگانه پی ویو)، (2) هر کانال ظرفیت محدودی دارد (اندیشه بار شناختی سوئلر) و (3) یادگیری فرایند فعال فیلتر کردن، انتخاب، سازمان دهی و یکپارچه سازی اطلاعات بر مبنای دانش پیشین است. انسان ها می توانند در یک زمان مقدار محدودی از اطلاعات را در یک کانال پردازش کنند، و با خلق بازنمایی های ذهنی اطلاعات ورودی را برای خود معنادار می سازند. میر هم چنین در مورد نقش سه انباره حافظه بحث می کند: انباره حسی(که محرک ها را دریافت کرده و آنها را برای مدت بسیارکوتاهی ذخیره می کند)، انباره کاری(که در آن برای خلق ساخت ذهنی یا طرحواره اطلاعات را به صورت فعالانه پردازش می کنیم) و انباره بلند مدت(مخزن تمام چیزهایی که یاد گرفته شده است).
نظریه شناختی یادگیری چند رسانه ای میر ین اندیشه را مطرح می کند که مغز ارائه های چند رسانه ای کلمات، تصاویر و اطلاعات شنیداری را صرفاً به صورت متقابل تفسیر نمی کند بلکه این عناصر انتخاب شده و به صورت پویایی سازماندهی می شوند تا ساخت های ذهنی منطقی را ایجاد کنند. علاوه بر این، میر بر اهمیت یادگیری(بر اساس آزمون کردن محتوا و اثبات انتقال موفقیت آمیز دانش) زمانی که اطلاعات جدید با دانش پیشین یکپارچه می شوند، تاکید می کند.
انواع پردازش در مدت یادگیری
میر سه نوع پردازشی را که هنگام یادگیری وجود دارند و طراحان آموزشی باید به آنها توجه کنند به صورت زیر بیان می کند:
پردازش زائد[1]:
پردازش شناختی در طول یادگیری که هدف آموزش را در بر نمی گیرد و ممکن است ناشی از طرح آموزشی ضعیف یا راهبردهای ضعیف یادگیرنده باشد.
پردازش ضروری[2]:
پردازش شناختی ضروری در مدت یادگیری است که هدف آن کمک به بازنمایی ذهنی (انتخاب)مطالب ارائه شده است و به پیچیدگی مطالب ضروری در درس بستگی دارد.
پردازش بارآور[3]:
پردازش شناختی عمیق در مدت یادگیری (سازماندهی و یکپارچه سازی) که توسط انگیزش یادگیرنده برای یادگیرنده ایجاد می شود.
اصول میر برای آموزش چند رسانه ای
تکنیک هایی برای کاهش پردازش زائد
-- اصل به هم پیوستگی: افراد زمانی بهتر یاد می گیرند که مطالب اضافی و زائد از درس حذف شوند.
-- اصل علامت دهی: افراد زمانی بهتر یاد می گیرند که سرنخ های سازماندهی مطالب ضروری به درس اضافه شوند.
-- اصل مجاورت: افراد زمانی بهتر یاد می گیرند که تصاویر و توضیحات مربوط به آنها کنار یکدیگر در یک صفحه قرار بگیرند.
تکنیک هایی برای مدیریت پردازش ضروری
-- اصل قطعه قطعه کردن: یادگیرندگان زمانی بهتر یاد می گیرند که مطالب پیچیده متوالی به چند بخش مجزا تقسیم گردد.
-- اصل پیش آموزش: یادگیرندگان زمانی بهتر یاد می گیرند که یک مطلب پیچیده متوالی بعد از آموزش اسامی و ویژگی های مفاهیم اصلی آن تدریس شود.
-- اصل بعد: یادگیرندگان هنگامی درسی را که شامل تصاویر و کلمات است بهتر یاد می گیرند که کلمات به صورت گفتاری ارائه شوند.
تکنیک هایی برای پرورش پردازش بارآور
-- اصل شخصی سازی: یادگیرندگان هنگامی بهتر یاد می گیرند که کلمات درس به صورت محاوره ای ارائه شوند(استفاده از «من» و «شما»).
-- اصل چند رسانه ای: یادگیرندگان درسی را که شامل تصاویر و کلمات است بهتر یاد می گیرند تا درسی که فقط شامل کلمات است.